Hai mươi năm 'xuống phố' của họa sĩ Phạm Bình Chương

Đây là giải thưởng danh giá nhằm tôn vinh những cá nhân, tác phẩm, ý tưởng và việc làm thể hiện tình yêu với Thủ đô. Theo đó, “Xuống phố” không chỉ là tên một loạt triển lãm, mà còn là hành trình tâm huyết, đầy bền bỉ suốt hai thập kỷ của họa sĩ Phạm Bình Chương để kể câu chuyện về Hà Nội bằng sắc màu, ánh sáng và chiều sâu ký ức.

Triển lãm đầu tiên trong loạt “Xuống phố” được tổ chức cách đây 20 năm, mở đầu cho chuỗi triển lãm cùng tên được họa sĩ Phạm Bình Chương duy trì theo từng giai đoạn sáng tác. Trong tranh của Phạm Bình Chương, người xem không khó để nhận ra một Hà Nội vừa quen vừa lạ – nơi đó có nét trầm mặc của thời gian, có ánh nắng rọi qua tán cây sấu, có những con ngõ nhỏ hun hút dẫn về ký ức. Hà Nội trong tranh anh không có tiếng còi xe, không có xô bồ thành thị, mà mang dáng dấp của một đô thị thơ, sâu lắng, nơi thời gian như chậm lại.

Họa sĩ Phạm Bình Chương chia sẻ: "Xem tranh của tôi chưa kỹ thì họ sẽ cảm giác như đây là họa sĩ đang vẽ một Hà Nội thời xưa. Họa sĩ hình như hoài cổ nhưng không hẳn như vậy. Phố cổ thì tôi rất yêu nhưng việc lưu trữ một không gian phố cổ hay một không gian Hà Nội xưa đều là điều rất xa xỉ. Tôi thích vẽ khoảnh khắc hơn, khoảnh khắc giao thời giữa các thời cuộc, giữa thời xưa đến thời bao cấp và thời bao cấp đến thời hiện đại. Đôi khi trong một bức tranh có đủ hết các yếu tố đấy".

Chất liệu sơn dầu cũng được họa sĩ sử dụng nhuần nhuyễn, kết hợp với bảng màu đặc trưng – nâu trầm, vàng cổ, xanh xám… tạo nên một bản giao hưởng thị giác về Hà Nội. Lối vẽ hiện thực, từ những chi tiết rất quen thuộc như cửa sổ cũ, một mái ngói nghiêng, một tán cây mùa thu rụng lá, đã biến mỗi bức tranh trở thành một câu chuyện, một lát cắt thời gian.

Họa sĩ Phạm Bình Chương chia sẻ thêm: "Hà Nội của tôi cũng không giống như trong hội họa khác hay là trong nhiếp ảnh, mà nó như câu chuyện riêng của mình, nhẹ nhàng và thâm trầm. Tuy nhiên, sự xung đột vẫn có. Ví dụ như là chiếc ghế nhựa tương phản với cả bức tường, một cốc nước đặt ở trên đấy, hay là chiếc xe đạp địa hình... Sự tương phản này thú vị, cũng phải kéo dài được 70 đến 80 năm trong bức tranh".

Hơn 20 năm qua, 4 lần "Xuống phố" là một hành trình dài và có lẽ đủ ấn tượng để khiến Phạm Bình Chương vượt qua 12 đề cử, trở thành chủ nhân của Giải thưởng Bùi Xuân Phái – Vì tình yêu Hà Nội lần thứ 18 (năm 2025) ở hạng mục Tác phẩm.

Hà Anh