Hàn Quốc 'sốt ruột' khi Mỹ và Trung Quốc phát triển nhanh xe tự lái

Hàn Quốc là cường quốc sản xuất ô tô nhưng lại chậm chân trong ô tô tự lái

Một trong bốn chiếc taxi đang chạy tại trung tâm San Francisco, Mỹ hiện không có người lái. Tính đến tháng 4, robotaxi của Waymo đã thực hiện 250.000 cuốc xe trả phí tại San Francisco. Waymo đã phá vỡ thế độc quyền song mã của Uber và Lyft, vươn lên vị trí thứ hai trong thị trường vận tải hành khách.

Trong khi đó, taxi tự lái cũng đã trở nên phổ biến tại Vũ Hán, Trung Quốc. Dịch vụ Apollo Go của Baidu hiện cung cấp robotaxi hoàn toàn không người lái tại Bắc Kinh, Vũ Hán và nhiều thành phố khác. Riêng tại Vũ Hán, 1.000 phương tiện đang hoạt động vận chuyển khách, với tổng số chuyến đi đã vượt mốc 11 triệu. Thị trường xe tự lái toàn cầu đang tích lũy một lượng dữ liệu khổng lồ mỗi ngày, trong một “cuộc chiến tiền tệ” khốc liệt.

Tình hình đầu tư vào xe tự lái liên tục giảm

Ở chiều ngược lại, ngành công nghiệp công nghệ xe tự lái Hàn Quốc đang đi ngược dòng, mắc kẹt trong một “cuộc chiến kiểu chiến hào” vì thiếu chính sách và tình trạng sụt giảm đầu tư kéo dài suốt 3 năm qua.

Theo nền tảng thông tin đầu tư DBC ngày 18.5, tổng vốn đầu tư vào các công ty xe tự lái và robot trong năm ngoái là 525,2 tỉ won, giảm 12% so với năm 2022 (592,4 tỉ won). Số lượng thương vụ đầu tư trong năm 2022 và 2024 đều là 70, nhưng giá trị trung bình mỗi thương vụ đã giảm từ 8,4 tỉ won xuống còn 7,5 tỉ won. Nửa đầu năm nay (từ tháng 1 đến tháng 6) cũng gặp nhiều khó khăn, với tổng vốn đầu tư chỉ đạt 98,7 tỉ won. Trong đó, 21 tỉ won được rót vào một công ty chuyên về mô hình nền tảng robot – Real World.

Một người trong ngành cho biết: “Đầu tư trong nửa đầu năm nay nhìn chung rất ảm đạm và ngay cả phần còn lại cũng tập trung vào mảng robot. Hầu như không còn trường hợp nào được quỹ đầu tư mạo hiểm (VC) rót vốn vào công nghệ xe tự lái”, đồng thời nói thêm rằng: “Toàn bộ ngành xe tự lái đang đối mặt với tình trạng thiếu vốn và nhân lực nghiêm trọng”.

Khi cơn khát đầu tư trở nên trầm trọng, việc thu hút nhân tài và nghiên cứu phát triển (R&D) đã trở thành con đường xa vời. Ngành công nghiệp xe tự lái bắt đầu cắt giảm lao động có chi phí cao.

Theo nền tảng thông tin khởi nghiệp Innovation Forest, công ty Newbility (chuyên sản xuất robot tự lái “Newbie”) đã giảm 42% nhân sự (từ 100 xuống còn 58 người) trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 4 năm nay. Newbility từng tiến hành gọi vốn Series B vào cuối năm ngoái nhưng không đạt được mục tiêu và hiện vẫn đang trong quá trình gọi vốn tiếp. Kế hoạch lên sàn niêm yết ban đầu cũng có khả năng bị hoãn.

Một công ty nền tảng hệ thống xe tự lái khác là Morai cũng đã giảm khoảng 40% nhân viên (từ 133 xuống 81 người) trong cùng kỳ. Morai lần cuối gọi được vốn vào tháng 2.2022.

Seoul Robotics, công ty đặt mục tiêu trở thành doanh nghiệp xe tự lái đầu tiên niêm yết tại Hàn Quốc, cũng gặp khó trong việc gọi vốn. Mặc dù doanh thu của công ty này đã tăng 49% so với năm trước, đạt 4,19 tỉ won trong năm ngoái, nhưng vẫn cách xa mức định giá 280 tỉ won được đưa ra trong vòng đầu tư trước.

Các chuyên gia lên tiếng

Một chuyên gia trong ngành đầu tư nhận định: “Dù công ty đã quyết định tiến hành niêm yết lên sàn, nhưng khoảng cách giữa định giá và thực tế lợi nhuận còn lớn. Việc tính toán giá chào bán và các yếu tố liên quan sẽ không dễ dàng”.

Ngành công nghiệp chỉ trích phản ứng thụ động của chính phủ đối với xe tự lái. Hệ thống cấp phép vận hành thử nghiệm xe tự lái tạm thời đã bắt đầu từ tháng 3.2016 và đến nay đã duy trì được 10 năm, nhưng tính đến tháng trước, chỉ có 471 phương tiện trên toàn quốc được cấp phép. Điều này khiến các nhà đầu tư nghi ngờ về khả năng sinh lời khi đầu tư vào công nghệ xe tự lái.

Trường hợp của Autonomous A2Z, công ty được coi là duy nhất có lãi trong lĩnh vực xe tự lái tại Hàn Quốc, cho thấy rõ điều đó: hầu hết các dự án của họ đều đến từ các chính quyền địa phương, với 13/15 dự án tự lái toàn quốc là do A2Z thực hiện.

Kể từ tháng 3, Hàn Quốc đã triển khai hệ thống chứng nhận hiệu suất cho xe tự lái cấp độ 4, nhưng hiện chỉ áp dụng cho vận tải công cộng như xe buýt và logistics, nên chỉ có thể hoạt động ở những khu vực dân cư thưa thớt như Hadong (Gyeongnam). Trước tình hình đó, A2Z đã chuyển hướng sang thị trường nước ngoài, trở thành công ty trong nước đầu tiên nhận được giấy phép M1 (lái xe tự động có người giám sát) để vận hành trên đường công cộng tại Singapore.

Yoo Min-sang, Giám đốc Chiến lược (CSO) của Autonomous A2Z nhận định: “Mặc dù Hàn Quốc đi trước về mặt thủ tục (là quốc gia thứ 3 trên thế giới thông qua luật xe tự lái cấp độ 3 vào năm 2019) nhưng thị trường lại tụt hậu rất xa” và ông nhấn mạnh: “Chính phủ cần có các chính sách hồi sinh thị trường như trợ cấp, giống như những gì đã làm với xe điện”.

Một chuyên gia học thuật (giấu tên) cũng nói thêm: “Để có vốn tư nhân đầu tư vào, thì xe tự lái cần phải chạy thực tế trên đường phố Seoul vào ban ngày” và cho rằng: “Khu vực tư nhân sẽ chỉ phản ứng khi chính sách rõ ràng, như mở rộng cấp phép và tăng dịch vụ trả phí mà không xung đột với taxi truyền thống”.

Anh Tú