Hàng giả, hàng nhái, lừa đảo qua bán hàng online tràn lan

Năm 2023 thương mại điện tử của Việt Nam tăng trưởng 25%, nằm trong nhóm 5 quốc gia có tốc độ tăng trưởng hàng đầu thế giới

Năm 2023 thương mại điện tử của Việt Nam tăng trưởng 25%, nằm trong nhóm 5 quốc gia có tốc độ tăng trưởng hàng đầu thế giới

Việt Nam thuộc nhóm 5 quốc gia tăng trưởng thương mại điện tử hàng đầu thế giới

Chiều 4/6, Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên là vị trưởng ngành thứ hai bước vào phiên chất vấn và trả lời chất vấn của các đại biểu Quốc hội.

Trước đó, tại báo cáo gửi tới các đại biểu Quốc hội về một số nội dung thuộc lĩnh vực chất vấn, Bộ trưởng Bộ Công thương cho biết, năm 2023, hoạt động thương mại điện tử (TMĐT) tại Việt Nam tiếp tục tăng trưởng mạnh với tốc độ tăng 25% so với năm 2022, được xếp vào nhóm 5 quốc gia có tốc độ tăng trưởng hàng đầu thế giới. Dự báo, trong những năm tới, hoạt động TMĐT tại Việt Nam sẽ tiếp tục tăng trưởng khả quan.

Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng của hoạt động TMĐT cũng đặt ra những thách thức đối với công tác quản lý, giám sát, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trước tình trạng hàng giả, hàng kém chất lượng, vi phạm quyền sở hữu trí tuệ, vi phạm pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng…

Trước tình hình đó, Bộ Công thương chủ trì xây dựng Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng sửa đổi và đã được Quốc hội thông qua năm 2023. Bộ Công thương cũng đã chủ trì xây dựng và trình Chính phủ ban hành Nghị định số 55/2024/NĐ-CP ngày 16/5/2024 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật.

Hai văn bản trên đã bổ sung trách nhiệm của các nền tảng số, đặc biệt là các nền tảng số có số lượng lớn người dùng tại Việt Nam trong việc kiểm duyệt nội dung, minh bạch hoạt động quảng cáo…; đồng thời bổ sung trách nhiệm liên đới của người có ảnh hưởng trong việc giới thiệu hàng hóa, dịch vụ đến tay người tiêu dùng.

Bộ Công thương đã tham mưu, trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 319/QĐ-TTg ngày 29/3/2023 phê duyệt Đề án về chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng trong thương mại điện tử đến năm 2025.

Một số mục tiêu cụ thể được đề ra tại Đề án như: 100% các sàn giao dịch TMĐT lớn ký cam kết không kinh doanh hàng giả; 100% các tổ chức, cá nhân kinh doanh trên sàn giao dịch TMĐT lớn được tuyên truyền, phổ biến các quy định pháp luật về TMĐT, pháp luật chuyên ngành đối với các hàng hóa do tổ chức, cá nhân kinh doanh; 100% người tiêu dùng được tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về bảo vệ quyền lợi của mình.

Năm 2023 xóa 6.254 gian hàng thương mại điện tử vi phạm

Bên cạnh hoàn thiện cơ sở pháp lý, Bộ trưởng cho biết, ngành Công thương đã thường xuyên theo dõi, giám sát, phát hiện, xử lý các vi phạm thông qua bán hàng online, livestream.

"Năm 2023, Bộ Công thương đã yêu cầu các sàn, các website tiến hành rà soát, ngăn chặn và gỡ bỏ/khóa 6.254 gian hàng với 23.359 sản phẩm vi phạm. Lực lượng quản lý thị trường (Bộ Công thương) đã kiểm tra 834 vụ, xử lý 764 vụ, phạt tiền 12 tỷ đồng", báo cáo của Bộ Công thương nêu.

Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên trả lời chất vấn trước Quốc hội chiều 4/6

Ngoài ra, Bộ cũng phối hợp chặt chẽ với Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia, Bộ Công an, Bộ Y tế và các lực lượng chức năng rà soát, xử lý hàng trăm website/ứng dụng vi phạm mỗi năm, chuyển cơ quan Công an xử lý nhiều vụ việc, ngăn chặn nguy cơ gây thiệt hại quy mô lớn cho người dân.

Theo đó, nhiều vụ việc bán hàng giả/hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ trên mạng xã hội nổi cộm đã bị triệt phá như: vụ Ansan Cosmetics - TP. HCM thu giữ 7.678 đơn vị sản phẩm; vụ TS Việt Nam - Hà Nội thu giữ 14.000 sản phẩm với với tổng trị giá ước tính trên 11 tỷ đồng; vụ Menshop79 – Hà Nội thu 2.000 sản phẩm có dấu hiệu giả mạo các nhãn hiệu Gucci, Louis Vuitton… giá trị hơn 20 tỷ đồng;

Vụ 145 Hoàng Diệu - Lào Cai thu giữ 237 mặt hàng với 158.014 sản phẩm; vụ Vụ bản – Nam Định thu giữ gần 30.000 sản phẩm nhái nhãn hiệu Hermès và chuyển cơ quan điều tra; vụ việc Mailystyle ở Hà Đông, Hà Nội thu giữ hơn 126.000 sản phẩm không hóa đơn, chứng từ trị giá trên 20 tỷ đồng...

Theo Bộ trưởng Công thương, mặc dù nhiều giải pháp đã được triển khai, công tác quản lý, giám sát, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong hoạt động TMĐT còn các tồn tại, hạn chế như: tình trạng hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng còn diễn biến phức tạp; lừa đảo trên không gian mạng gia tăng...

Nguyên nhân của các tồn tại, hạn chế là do quy định về trách nhiệm và chế tài đối với hành vi vi phạm về hàng giả, hàng nhái còn thiếu và chưa đủ mạnh; bán hàng trên môi trường mạng phát triển quá nhanh trên địa bàn rộng (cả nước), với số lượng giao dịch rất lớn trong khi nguồn nhân lực để giám sát, xử lý còn mỏng; các thủ đoạn lừa đảo, giả mạo bán hàng trên không gian mạng ngày càng tinh vi.

Trong khi đó, một bộ phận người tiêu dùng mới tham gia mua hàng online, dễ bị lôi kéo do các thủ đoạn lừa đảo, dụ dỗ mua hàng giá rẻ.

Nêu giải pháp khắc phục thời gian tới, Bộ trưởng cho biết, Bộ Công thương sẽ khẩn trương xây dựng và trình Chính phủ ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 98/2020/NĐ-CP và Nghị định số 17/2022/NĐ-CP, trong đó tăng cường chế tài đối với các hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ người tiêu dùng trong thương mại điện tử.

Ngoài ra, Bộ Công thương sẽ tiếp tục nghiên cứu, đề xuất sửa đổi các quy định liên quan đến TMĐT, trong đó bổ sung quy định xác thực tài khoản người bán cá nhân và cung cấp thông tin trên các website, ứng dụng cung cấp dịch vụ TMĐT; phân cấp, phân quyền trong công tác quản lý nhà nước về TMĐT cho các địa phương; tăng cường trách nhiệm của chủ sở hữu nền tảng số/nền tảng số trung gian, người có ảnh hưởng...

Ba nhóm vấn đề chất vấn do Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên trả lời:

- Công tác quản lý, giám sát, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong hoạt động thương mại điện tử;

- Giải pháp đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu, thúc đẩy việc thực hiện các FTA và tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp trước bối cảnh tình hình thế giới tiếp tục biến động phức tạp, khó lường;

- Việc thực hiện chính sách, pháp luật phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ, công nghiệp cơ khí, nhất là trong phục vụ chế biến nông, lâm, thủy sản, phát triển nông nghiệp, nông thôn.

Minh Minh