Hành trình 15 năm xây dựng nông thôn mới Hà Nội

Khi bắt đầu chương trình xây dựng nông thôn mới (NTM) vào năm 2010, Hà Nội có 401 xã tham gia với bình quân chỉ đạt 1 tiêu chí/xã. Đến nay, sau gần 15 năm triển khai, chương trình đã trở thành một phong trào sâu rộng, có sức lan tỏa mạnh mẽ trong toàn xã hội, huy động được sức mạnh của cả hệ thống chính trị và toàn dân. Bộ mặt nông thôn Thủ đô đã có sự thay đổi căn bản và toàn diện.

Năm 2010, khu vực nông thôn Hà Nội chiếm hơn 70% diện tích toàn thành phố và chiếm trên 65 % dân số nhưng hạ tầng còn nhiều thiếu thốn, người dân nông thôn chủ yếu là sản xuất nông nghiệp truyền thống, manh mún. Phần lớn đất nông nghiệp ở Hà Nội bị chia cắt manh mún, thửa ruộng nhỏ lẻ, gây khó khăn lớn cho sản xuất, đầu tư hạ tầng và ứng dụng khoa học kỹ thuật. Không có con đường nào khác là phải đổi mới phương thức, phải tạo ra những cánh đồng mẫu lớn, để đưa cơ giới hóa, tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất thông qua việc dồn điền đổi thửa.

Ông Nguyễn Công Soái, Nguyên Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội, cho biết: "Việc dồn điền đổi thửa, một công việc với muôn vàn khó khăn tưởng chừng như không thể làm được, nhưng đã được Hà Nội triển khai quyết liệt. Và chỉ sau 3 năm, từ 2012-2014, Thành phố đã cơ bản hoàn thành công tác đồn điền đổi thửa. Từ số ô thửa mỗi hộ nơi thấp nhất 7 ô thửa, nơi cao nhất 39 ô thửa nay mỗi hộ chủ yếu chỉ còn từ 1-2 ô thửa."

Hà Nội xác định xây dựng NTM là vì dân, do dân và cho dân. Vì vậy, mục tiêu xuyên suốt 3 giai đoạn thực hiện Chương trình đều hướng tới đích cuối cùng là làm thế nào để nhân dân được sống trong sự ấm no, hạnh phúc, được vươn lên bằng chính đôi tay và được tiếp sức bởi những chính sách đúng đắn.

Sau 15 năm, tỷ lệ hộ nghèo giảm về 0% theo chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2022–2025; thu nhập bình quân đầu người tăng gấp 6 lần so với năm 2010; 97,46% lao động có việc làm thường xuyên; 95,25% người dân tham gia bảo hiểm y tế. Hạ tầng nông thôn đồng bộ, 100% trạm y tế xã có bác sĩ. Những kết quả này đã đem lại những đổi thay về chất của người dân vùng ngoại thành Thủ đô.

Băm 2024, 100% xã của Hà Nội đạt chuẩn NTM, trong đó: gần 230 xã đạt chuẩn NTM nâng cao (chiếm 60%); hơn 100 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu (chiếm gần 30%). 18/18 huyện, thị xã hoàn thành nhiệm vụ/đạt chuẩn NTM (100%). Trong đó có 06/17 huyện đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao (35%). Bên cạnh đó, Hà Nội cũng dẫn đầu cả nước về chương trình OCOP với gần 3.500 sản phẩm (chiếm 21% cả nước), trong đó có 9 sản phẩm 5 sao.

15 năm qua, Hà Nội đã viết nên một dấu son mới trong hành trình xây dựng nông thôn mới – một hành trình không chỉ đo bằng thời gian, mà đo bằng những đổi thay tận gốc rễ. Với quyết tâm và cách làm sáng tạo, Thủ đô đã hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới cấp thành phố ngay từ năm 2024, sớm hơn 1 năm so với kế hoạch; trở thành địa phương đứng đầu cả nước khi 100% huyện, thị xã đạt chuẩn hoặc hoàn thành nhiệm vụ NTM, hàng trăm xã đạt chuẩn nâng cao, kiểu mẫu.

Ông Nguyễn Mạnh Quyền – Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội cho biết: "Chúng tôi cũng đã có định hướng để nâng cao được đời sống tinh thần cho người dân. Chúng tôi sẽ xây dựng những mô hình và phát triển theo hướng vùng nông thôn thông minh, hiện đại và giữ nguyên được bản sắc của từng quê hương, từng vùng, từng miền."

Về ngoại thành Hà Nội hôm nay, không chỉ là những con đường nhựa rộng rãi, trải đầy hoa, trường lớp khang trang, học sinh cười nói rộn ràng sau giờ tan học, hay tinh thần phấn khởi của nhân dân tại các khu vui chơi, giải trí, thể thao ..., mà quan trọng hơn, là tư duy phát triển cộng đồng, là chất lượng sống của người dân nông thôn ngày càng được nâng cao.

Vai trò “chủ thể” của người nông dân trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô được khẳng định vững chắc, đồng thời qua đó khu vực nông thôn dần trở thành “miền quê đáng sống”.

Khiếu Hương