Hành trình 80 năm: Từ 'hũ gạo cứu đói' năm 1945 đến 11.000 tỷ đồng quà Tết Độc lập

Hành trình tự lực của dân tộc

Ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình lịch sử, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Khoảnh khắc ấy, non sông đổi vận, dân tộc từ kiếp nô lệ đứng thẳng làm chủ đất nước.

Cũng từ đó, người dân gọi ngày 2/9 là Tết Độc lập. Một cái Tết đặc biệt, không hoa mai, hoa đào, không bánh chưng nhưng chất chứa niềm tự hào, sự biết ơn và khát vọng tự do của hàng triệu trái tim Việt Nam.

Ngược dòng lịch sử, mùa thu năm 1945, đất nước bước ra khỏi bóng tối của thực dân, phong kiến và nạn đói cướp đi sinh mạng của hàng triệu người. Cái nghèo và sự kiệt quệ hiện hữu trong từng thước ruộng, từng mái nhà. Ngân khố quốc gia khi ấy chỉ còn hơn 1 triệu đồng Đông Dương, trong đó quá nửa là tiền rách chờ tiêu hủy. Quỹ Trung ương Đảng bàn giao cho đồng chí Nguyễn Lương Bằng chỉ còn vỏn vẹn 24 đồng bạc lẻ. Ngoài ra, còn các món nợ khác, như nợ Ngân hàng Đông Dương 300 triệu đồng...

Nhân dân Hà Nội mít tinh tại Nhà hát Lớn trong tuần lễ cứu đói, tháng 11/1945 - Ảnh: Tư liệu lịch sử

Thế nhưng, chính trong tận cùng của gian khó ấy, tinh thần đồng lòng, tự lực, tự cường đã bừng sáng. Những đồng bạc đầu tiên góp vào Quỹ Độc lập, "Tuần lễ vàng", "Hũ gạo cứu đói" đến từ những nhà tư sản, trí thức, từ bàn tay chai sạn của người nông dân nghèo, từ nắm gạo nhỏ bé của những em bé vùng quê... Từ những hạt mầm yêu nước ấy, cội rễ của đại đoàn kết dân tộc đã nảy nở, để nâng bước đất nước vượt qua bom đạn chiến tranh, sự phong tỏa cấm vận và những khủng hoảng nối tiếp.

Trải qua tám thập kỷ, Việt Nam đã vươn mình mạnh mẽ. Đổi mới năm 1986 mở ra con đường hội nhập. Gia nhập WTO và ký kết hàng loạt FTA thế hệ mới đã đưa Việt Nam trở thành mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Những công trình tầm vóc như cao tốc Bắc - Nam, sân bay Long Thành, các trung tâm năng lượng tái tạo, hạ tầng số và logistics... là minh chứng cho sức sống và khát vọng không ngừng vươn lên của dân tộc.

Những con số đã kể thay câu chuyện đổi thay: GDP bình quân đầu người tăng gấp hàng chục lần so với thời kỳ đầu đổi mới; kim ngạch xuất khẩu đạt hàng trăm tỷ USD mỗi năm; FDI liên tục đầu tư vào các lĩnh vực công nghệ cao, năng lượng sạch. Đó là kết tinh của trí tuệ, bản lĩnh và khát vọng của con người Việt Nam.

100.000 đồng nhưng chứa cả tấm lòng của Tổ quốc

Ngày 2/9 hằng năm, khắp dải non sông rợp trời cờ đỏ sao vàng. Ở vùng cao, Tết Độc lập còn là ngày hội lớn nhất trong năm. Đồng bào các dân tộc mặc trang phục đẹp nhất, tổ chức chợ phiên, ca hát, thăm hỏi nhau. Trong từng mái nhà, bữa cơm sum vầy thêm ấm áp, ánh mắt người người ánh lên niềm tự hào. Tiếng Quốc ca hùng tráng vang vọng khắp mọi miền nhắc nhớ mùa thu lịch sử.

Năm 2025, Tết Độc lập khắc thêm một dấu son chưa từng có. Lần đầu tiên trong lịch sử, Chính phủ quyết định chi hơn 11.000 tỷ đồng để tặng quà hơn 100 triệu công dân. Mỗi người, không phân biệt giàu nghèo, tuổi tác, nơi cư trú, đều nhận 100.000 đồng. Một con số khiêm tốn về vật chất nhưng chứa đựng giá trị tinh thần to lớn, sẻ chia niềm vui chung và nhắc nhở rằng độc lập này là của tất cả chúng ta.

Ngân sách trung ương bố trí khoảng 11.000 tỷ đồng tặng người dân dịp Quốc khánh 2/9 - Ảnh: Nam Trần

Hơn 11.000 tỷ đồng chi tặng quà nhân dân dịp này chiếm gần 0,5% ngân sách quốc gia. 100.000 đồng không làm cho ai đổi đời nhưng là sợi dây nối kết hơn 100 triệu người dân đất Việt vào một cộng đồng có chung niềm tin và tự hào về quốc gia mình đang sống. Đồng thời cũng minh chứng cho thành quả của hòa bình, của đất nước 80 năm bền bỉ, kiên định với lý tưởng độc lập dân tộc, không ngừng nỗ lực dựng xây và phát triển.

Khắp nơi, từ miền núi, đồng bằng đến hải đảo, hơn 100 triệu người dân đất Việt cùng chung một nhịp vui. Có cụ già xúc động: "Suốt cả đời, chưa bao giờ nghĩ có ngày Nhà nước lại tặng quà chung cho bà con thế này". Có bạn trẻ nâng niu tờ tiền như một kỷ vật của niềm tự hào dân tộc. Có gia đình bàn nhau dùng 100.000 đồng ấy để mua lá cờ mới treo trước hiên nhà hay một bó hoa để viếng nghĩa trang liệt sĩ, hoặc cùng nhau nấu một bữa cơm sum vầy. Cũng có những người dùng số tiền đó để ủng hộ các quỹ từ thiện, gửi vào Mặt trận Tổ quốc Việt Nam để giúp đồng bào miền Trung khắc phục hậu quả bão số 5.

Trong khoảnh khắc ấy, mọi khác biệt về địa vị, thu nhập, khoảng cách địa lý dường như tan biến. Để Tết Độc lập 2025 chắn chắn sẽ còn được nhắc nhớ nhiều năm sau, bởi lễ diễu binh, diễu hành hùng tráng; bởi pháo hoa rực rỡ và món quà 100.000 đồng giản dị nhưng chứa chan nghĩa tình tặng mỗi công dân. Đó là biểu tượng của sự sẻ chia, của niềm tự hào, của niềm tin vào một đất nước biết trân trọng từng người dân.

Và để mỗi khi lá cờ đỏ sao vàng tung bay trong gió mùa thu, mỗi khi tiếng Quốc ca vang lên giữa trời Ba Đình, mỗi trái tim Việt Nam lại cùng chung nhịp đập: Tự hào, biết ơn và khát khao viết tiếp những kỳ tích mới cho Tổ quốc.

Nguyên Thảo