Hệ quả của việc Mỹ siết chặt xuất khẩu phần mềm thiết kế bán dẫn sang Trung Quốc

Bộ Thương mại Mỹ tuần trước đã ban hành các thông báo nêu rõ rằng các yêu cầu cấp phép xuất khẩu sẽ được đánh giá theo từng trường hợp cụ thể. Một đại diện của Bộ Thương mại đã từ chối bình luận chi tiết, nhưng lưu ý rằng Bộ đang xem xét các hoạt động xuất khẩu có ý nghĩa chiến lược đối với Trung Quốc.

Sau thông báo này, cổ phiếu của Cadence giảm 10,7% và cổ phiếu của Synopsys giảm 9,6%. CEO của Synopsys cho biết công ty chưa nhận được bất kỳ thông báo chính thức nào nhưng đã biết về các báo cáo. Siemens EDA vẫn chưa đưa ra bình luận. Synopsys và Cadence lần lượt tạo ra khoảng 16% và 12% doanh thu từ thị trường Trung Quốc.

Nhắm mục tiêu vào phần mềm sau khi không hiệu quả với phần cứng

Việc tập trung vào việc hạn chế các công cụ Tự động hóa Thiết kế Điện tử (EDA) thể hiện một sự thay đổi đáng kể trong chiến lược kiểm soát xuất khẩu của Mỹ. Lần này, mục tiêu là phần mềm hỗ trợ thiết kế chip chứ không chỉ là thiết bị sản xuất.

Các công cụ EDA được coi là "điểm nghẽn thực sự" trong phát triển bán dẫn, theo các cựu quan chức Bộ Thương mại, vì các bộ phần mềm tinh vi này là cần thiết để thiết kế các chip hiện đại và đang bị chi phối bởi các công ty Mỹ. Cách tiếp cận này được xây dựng dựa trên các hạn chế trước đây nhắm vào thiết bị sản xuất và chip tiên tiến, tạo ra một rào cản toàn diện hơn đối với khả năng tiến bộ bán dẫn của Trung Quốc.

Chiến lược này phản ánh những bài học rút ra từ các biện pháp kiểm soát xuất khẩu trước đó. Khi ấy, việc chỉ hạn chế các thành phần phần cứng đã để lại những con đường mở cho tiến bộ công nghệ thông qua đổi mới thiết kế. Không giống như phần cứng, phần mềm EDA đòi hỏi các bản cập nhật và hỗ trợ liên tục, khiến những hạn chế này có khả năng khó bị lách luật hơn thông qua việc mua một lần hoặc tích trữ.

Sự phụ thuộc lẫn nhau về kinh tế tạo ra các tính toán tác động phức tạp cho cả hai quốc gia

Trung Quốc là một nguồn doanh thu đáng kể cho các công ty EDA của Mỹ, với Synopsys thu về khoảng 16% doanh thu hằng năm từ Trung Quốc và Cadence khoảng 12%. Điều này giải thích tại sao cổ phiếu của họ giảm 9-10% sau tin tức về các hạn chế.

Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York đã ghi nhận sự sụt giảm doanh thu đáng kể của các công ty Mỹ bị ảnh hưởng bởi các biện pháp kiểm soát xuất khẩu bán dẫn trước đó. Điều này làm nổi bật những hậu quả kinh tế trong nước của các chính sách tập trung vào an ninh này.

Vị trí của Trung Quốc là thị trường bán dẫn lớn nhất thế giới, chiếm 31,4% tổng lượng mua bán dẫn toàn cầu vào năm 2022. Chính vì vậy, những hạn chế này tạo ra sự gián đoạn đáng kể đối với các mối quan hệ kinh doanh và dòng doanh thu đã được thiết lập. Các công ty Mỹ đối mặt với thách thức trong việc tìm kiếm thị trường thay thế cho doanh số bán hàng bị mất ở Trung Quốc. Điều này có khả năng dẫn đến việc giảm đầu tư R&D và khả năng đổi mới trong một ngành công nghiệp toàn cầu có tính cạnh tranh cao.

Tiền lệ lịch sử từ Hiệp định Bán dẫn Mỹ-Nhật Bản năm 1986 cho thấy các hạn chế thương mại nhằm bảo vệ ngành công nghiệp trong nước có thể gây ra những hậu quả không lường trước, bao gồm giá cao hơn và giảm khả năng cạnh tranh ở các thị trường hạ nguồn.

Động lực tự chủ bán dẫn của Trung Quốc trở nên cấp bách

Các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của Mỹ đã khuyến khích Trung Quốc đẩy nhanh phát triển bán dẫn trong nước. Điều dễ thấy nhất là khoản đầu tư đáng kể của nhà nước được hướng tới việc đạt được tự chủ công nghệ. Trung Quốc đã đặt ra các mục tiêu đầy tham vọng trước những hạn chế mới này, đặt mục tiêu tự chủ bán dẫn 70% vào năm 2025 thông qua các sáng kiến như "Made in China 2025". Các hạn chế trước đây đã thúc đẩy các chiến lược thích ứng bao gồm tích trữ, phát triển các lựa chọn thay thế tuân thủ và tăng cường nỗ lực nghiên cứu và phát triển trong nước.

Một số phân tích cho rằng các hạn chế của Mỹ có thể vô tình củng cố ngành công nghiệp bán dẫn của Trung Quốc bằng cách tạo ra các thị trường được bảo vệ cho các công ty trong nước và thúc đẩy đầu tư của chính phủ.

Phản ứng của Trung Quốc gồm lệnh cấm xuất khẩu các vật liệu quan trọng như gallium và germanium. Cần nhớ, Trung Quốc sản xuất phần lớn nguồn cung kim loại đất hiếm toàn cầu, tạo ra các điểm gây áp lực đối ứng trong chuỗi cung ứng bán dẫn. Chính phủ Trung Quốc đã thành lập các nhóm điều phối chuyên biệt và cơ chế tài trợ tập trung đặc biệt vào việc vượt qua các nút thắt công nghệ do các hạn chế xuất khẩu của Mỹ tạo ra.

Anh Tú