Hiểm họa thầm lặng sau mỗi lần ho, sốt

Bệnh nhân kháng thuốc kháng sinh được điều trị tại Bệnh viện Bãi Cháy. Ảnh: BVCC.

Kháng kháng sinh (AMR) đang trở thành mối đe dọa âm thầm nhưng nguy hiểm. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã xếp AMR vào top 10 nguy cơ sức khỏe cộng đồng toàn cầu. Mỗi liều kháng sinh được sử dụng sai cách có thể khiến vi khuẩn trở nên “lì lợm” hơn, biến những bệnh thông thường thành thách thức lớn trong điều trị.

Tại khoa Hồi sức tích cực và Chống độc, Bệnh viện Bãi Cháy (Quảng Ninh), nhiều ca bệnh đang phải đối mặt với tình trạng này. Trong số 30 bệnh nhân nặng hiện được điều trị, có 3 người mang vi khuẩn kháng thuốc.

Điển hình là ông Vũ T.V. (69 tuổi, trú tại Cẩm Phả), mắc di chứng tai biến mạch máu não, suy kiệt, phải mở thông dạ dày và khí quản. Kết quả xét nghiệm phát hiện trực khuẩn mủ xanh (pseudomonas aeruginosa), loại vi khuẩn kháng nhiều kháng sinh, gây nhiễm trùng phổi, đường tiết niệu, đường ruột và cả vết mổ.

Theo bác sĩ Nguyễn Thế Hưng, khoa Hồi sức tích cực và Chống độc, các chủng vi khuẩn kháng thuốc ngày càng phổ biến. Chúng thường gặp ở bệnh nhân thở máy kéo dài, mắc bệnh nền hoặc bị loét tì đè. Một số ca từ tuyến dưới chuyển lên kháng tất cả các loại kháng sinh, khiến điều trị rất khó khăn và nguy cơ không qua khỏi cao.

Bác sĩ Hưng cho hay bệnh nhân cần càng nhiều can thiệp y tế thì càng dễ nhiễm khuẩn bệnh viện. Điều này đòi hỏi đội ngũ y tế phải chăm sóc chuyên sâu, từ hút đờm, vệ sinh ống mở khí quản đến quản lý catheter tĩnh mạch, để giảm thiểu rủi ro.

Kháng kháng sinh có nhiều nguyên nhân, trong đó đáng báo động nhất là việc tự ý dùng thuốc, mua kháng sinh khi ho, sốt mà không đi khám, ngừng thuốc sớm khi thấy đỡ bệnh hoặc dùng thuốc liều cao ngay từ đầu.

Ngoài ra, tình trạng tồn dư kháng sinh trong thực phẩm và nhiễm khuẩn bệnh viện cũng góp phần làm tăng tốc độ kháng thuốc. Không chỉ người lớn, trẻ em cũng ghi nhận nhiều trường hợp nhiễm vi khuẩn kháng thuốc.

Tổ chức Y tế thế giới cảnh báo những bệnh từng đơn giản như viêm phổi, nhiễm trùng đường tiết niệu, lao hay các bệnh do thực phẩm gây ra nay ngày càng khó điều trị. Sau đại dịch Covid-19, tình trạng lạm dụng kháng sinh càng khiến vấn đề thêm phức tạp. Các nhà khoa học lo ngại trong tương lai, nhân loại có thể không còn kháng sinh hiệu quả để điều trị.

Kháng thuốc không chỉ kéo dài thời gian nằm viện, khiến chi phí điều trị tăng vọt, mà còn đẩy bệnh nhân đối mặt nguy cơ không qua khỏi vì suy đa tạng, suy hô hấp, nhiễm trùng huyết.

Bác sĩ Hưng khuyến cáo người dân không tự ý mua kháng sinh khi chưa có chỉ định của bác sĩ, nên tuân thủ đầy đủ đơn thuốc về liều và thời gian. Người dân không dừng thuốc khi mới hết triệu chứng. Người dân tuyệt đối không rắc kháng sinh lên vết thương hở vì có thể làm vi khuẩn “học cách” kháng thuốc nhanh hơn.

Nguyễn Thuận