Hiểm họa từ tàu không người lái chở ma túy ở Colombia

Một tàu bán ngầm không người lái màu xám (ở giữa) ngoài khơi bờ biển gần Santa Marta hôm 2/7. Ảnh: Colombian Navy Press Office.

Guardian đưa tin, Hải quân Colombia lần đầu tiên bắt giữ một tàu bán ngầm không người lái tự động ở gần Santa Marta, ngoài khơi bờ biển Caribe.

Phương tiện này có khả năng chở hơn 1,5 tấn cocaine, song điểm đáng chú ý là trên tàu không có người lái lẫn ma túy. Giới chức nhận định con tàu do Gulf Clan, nhóm buôn bán ma túy lớn nhất Colombia, vận hành.

Lần đầu phát hiện tàu ngầm không người lái

Con tàu nhỏ màu xám được trang bị ăng ten và modem Starlink. Hai camera giám sát cũng được lắp đặt, một chiếc ở mũi tàu có chế độ xem trực tiếp quỹ đạo và các chướng ngại vật, chiếc còn lại theo dõi động cơ và hộp số. Các quan chức Colombia cho rằng phương tiện này đang trong giai đoạn chạy thử nghiệm vận chuyển cocaine đến Mỹ hoặc châu Âu.

“Vụ việc này cho thấy (các đối tượng) dần chuyển sang các hệ thống không người lái tinh vi hơn, giúp tăng khả năng lẩn tránh và đặt ra thách thức ngày càng lớn với an ninh hàng hải quốc tế”, Đô đốc Juan Ricardo Rozo Obregón - Tư lệnh Hải quân Colombia, cho biết.

Ngoài ra, Hải quân Colombia cũng cảnh báo công nghệ tự động là "mối đe dọa mới nổi đang làm thay đổi tình hình tội phạm xuyên quốc gia".

Colombia - quốc gia sản xuất cocaine hàng đầu thế giới - đang đối mặt với tình trạng sản lượng ma túy lên cao kỷ lục. Theo Liên Hợp Quốc, diện tích trồng lá coca tại nước này tăng từ 204.000 lên 253.000 ha vào năm 2023.

Trên toàn cầu, sản lượng cocaine tăng vọt gần 34% vào năm 2023 so với năm 2024, trong khi ước tính có 25 triệu người sử dụng loại ma túy này, tăng từ 17 triệu người một thập kỷ trước đó.

Tội phạm chuyển hướng sang phương tiện tự động

Dù các băng nhóm buôn ma túy đã sử dụng tàu bán ngầm có người lái từ nhiều thập niên, việc xuất hiện tàu không người lái cho thấy các tổ chức đang ngày càng áp dụng công nghệ hiện đại hơn, đồng thời giảm khả năng người vận chuyển bị bắt và khai báo với chính quyền.

Henry Shuldiner - điều tra viên tại tổ chức nghiên cứu tội phạm InSight - nhận định các băng nhóm đang thử nghiệm tính hiệu quả của phương án không có “thủy thủ đoàn”. Trên các tàu buôn ma túy thường cần ít nhất 4 người, đặc biệt trong các chuyến hành trình dài xuyên Đại Tây Dương.

“Những kẻ buôn lậu dường như sẵn sàng đầu tư vào nghiên cứu và phát triển, ngay cả khi phải mất tàu thử nghiệm vào tay chính quyền”, ông Shuldiner nói.

Việc chế tạo tàu bán ngầm có thể tiêu tốn ít nhất 150.000 USD, song hầu hết ước tính cho thấy chi phi rơi vào khoảng 1-2 triệu USD.

Juana Cabezas - chuyên gia tại Viện Nghiên cứu Phát triển và Hòa bình Colombia - cho hay các băng đảng ma túy Mexico, hoạt động tại Colombia - bắt đầu thuê các chuyên gia công nghệ và kỹ sư phát triển tàu ngầm không người lái từ năm 2017. Chính quyền khó xác định những người đứng sau các phi vụ khi không có ai ở trên tàu.

Luật pháp Colombia quy định việc sử dụng, chế tạo, sở hữu và vận chuyển tàu bán ngầm bị phạt lên tới 14 năm tù. Theo InSight Crime, số lượng tàu ngầm bị chặn khi vượt Đại Tây Dương và Thái Bình Dương trong năm 2024 gần đạt mức kỷ lục.

"Trong một số năm, chúng tôi chứng kiến hơn 30 vụ bắt giữ trên toàn cầu. Một số quan chức Mỹ ước tính chỉ khoảng 5% số tàu bị bắt giữ. Do đó, dù số vụ gần đạt mức kỷ lục vào năm 2024, hầu hết vẫn lọt lưới”, ông Shuldiner nói.

Trong khi phần lớn cocaine được buôn lậu trên các tàu container, tàu ngầm đóng vai trò ngày càng quan trọng, đặc biệt với các tuyến đường dài xuyên đại dương, ông Shuldiner nói thêm.

Hải quân Colombia cho biết trong nửa đầu năm 2025, 10 tàu bán ngầm được phát hiện ở nhiều khu vực khác nhau và được cải tiến để né radar theo dõi.

Sergio Guzmán - Giám đốc Phân tích Rủi ro Colombia - nhận định chính quyền đang chậm chân trong vấn đề này. Ông cũng cảnh báo Colombia và các nước khác “rất khó theo kịp” tội phạm trừ khi cùng nhau cải thiện lĩnh vực chia sẻ thông tin và hợp tác.

Trí Ân