Hiện tượng 'vòm nhiệt' khiến nắng nóng cực độ ở Mexico, Mỹ và Trung Mỹ

Các tình nguyện viên phân phát nước và đá ở Houston, Mỹ. Ảnh: Jason Fochtman

Các nhà khí tượng học cho biết, hiện tượng này là do mái vòm nhiệt - một khu vực có áp suất cao mạnh tập trung ở phía Nam Vịnh Mexico và phía Bắc Trung Mỹ đã ngăn chặn các đám mây hình thành và gây ra nhiệt độ nóng trên diện rộng. Nhiệt độ cực cao này xảy ra trong một thế giới đang nóng lên nhanh chóng do khí thải nhà kính, xuất phát từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch như dầu, khí đốt và than đá.

Mónica Eréndira Jiménez thuộc Cơ quan Thời tiết Mexico, cho biết đợt nắng nóng hiện tại sẽ là một trong những đợt nắng nóng kéo dài nhất và đáng lo ngại nhất trong năm 2024 vì nó ảnh hưởng đến phần lớn đất nước. Trong tháng 5, hơn 46 địa điểm ghi nhận mức nhiệt độ kỷ lục. Tình hình đặc biệt nghiêm trọng ở nhiều đô thị như thành phố Mexico, nơi có ngày nhiệt độ cao kỷ lục gần 34,3 độ C và dự kiến sẽ lên tới 35 độ C trong những ngày tới.

Chương trình biến đổi khí hậu của Đại học Tự trị quốc gia Mexico cảnh báo tại thủ đô Mexico, nhiệt độ kết hợp với ô nhiễm nên nồng độ ozone dự kiến sẽ tăng lên. Nắng nóng tác động lên động vật hoang dã đã khiến hơn 130 con khỉ chết ở các khu rừng phía Đông Nam.

Với lượng mưa dưới mức trung bình trên hầu hết toàn quốc trong năm nay, các hồ, đập đang cạn kiệt. Mức nước thấp tại các đập thủy điện góp phần gây ra tình trạng mất điện ở nhiều nơi trên cả nước, và tuần này, chuỗi cửa hàng tiện lợi lớn nhất Mexico - OXXO cho biết họ đang giới hạn việc mua đá ở mức hai hoặc ba túi cho mỗi khách hàng ở một số nơi. Cơ quan Thời tiết Mexico dự báo một đợt nắng nóng khác sẽ diễn ra vào tháng 6 nhưng dự kiến sẽ ngắn hơn và không nghiêm trọng như đợt nắng nóng này.

Nhiệt độ cao đang trải dài khắp Vịnh Mexico đến các bang Texas và Florida của Mỹ. Nắng nóng ập đến khi hàng nghìn người ở Texas vẫn không có điện sau khi dông bão tấn công nhiều khu vực của bang vào tuần trước. Shawn Bhatti, một nhà khí tượng học tại Văn phòng dự báo thời tiết quốc gia ở Miami, cho biết gió phía Nam từ vùng nhiệt đới đã đưa không khí ấm và ẩm từ đường xích đạo về phía Bắc, góp phần tạo ra điều kiện ấm áp bất thường.

Phía Nam Florida nóng hơn bình thường. Sân bay quốc tế Miami ghi nhận mức nhiệt độ cao hằng ngày là 35,6 độ C vào ngày 19-5. Con số đó đã vượt qua mức nhiệt 30 độ C mà Miami thường thấy vào thời điểm này trong năm. Trong khi đó, đối với các khu vực của Texas, ngày 23-5 (giờ địa phương), nhiệt độ dọc sông Rio Grande tăng lên tới 43,9 độ C và 35 độ C ở vùng núi Davis và Chinati.

Các chuyên gia cho biết, hiện tượng nắng nóng làm dấy lên mối lo ngại về nhiệt độ nước biển và ảnh hưởng của chúng đối với mùa bão Đại Tây Dương sắp tới.

Andrew Kruczkiewicz, nhà nghiên cứu cao cấp tại Đại học Columbia nhận định, khu vực này đang chuyển từ hiện tượng El Nino sang hình thái La Nina, thúc đẩy khả năng hoạt động của bão nhiệt đới tăng lên, vì những cơn bão này hình thành bởi nhiệt độ đại dương ấm áp. Cơ quan Khí quyển và Đại dương quốc gia dự báo, 85% khả năng mùa bão Đại Tây Dương, bắt đầu từ ngày 1-6, sẽ hoạt động trên mức trung bình.

Các quốc gia lân cận gồm Guatemala, Belize, El Salvador, Honduras, Cộng hòa Dominica và Haiti cũng đang trải qua nhiệt độ ấm áp bất thường do vùng áp suất cao này.