Hình ảnh hiếm hoi hé lộ 'vũ khí tương lai' của máy bay B-52

“Vũ khí tương lai” của B-52

Thee Army Recognition, đây có thể là dấu hiệu cho thấy chương trình thử nghiệm LRSO đã bước vào giai đoạn bay thực tế, một bước tiến quan trọng trước khi Mỹ bắt đầu sản xuất hàng loạt vào cuối thập niên này. Nếu được xác nhận, điều này sẽ củng cố năng lực răn đe chiến lược của Mỹ vốn dựa trên “bộ ba hạt nhân” gồm tên lửa đất đối đất, tàu ngầm hạt nhân và máy bay ném bom chiến lược.

Bức ảnh do nhà quan sát hàng không Ian Recchio chụp lại tiết lộ chiếc B-52H mang số hiệu thử nghiệm đặc biệt đang bay ở độ cao lớn tại California (Mỹ). Dưới cánh phải của nó xuất hiện hai thiết bị có hình dạng nêm, với phần đầu nhọn, thân thuôn gọn, cánh gấp xếp dọc thân và đuôi chữ T ngược, tất cả đều trùng khớp với bản vẽ chính thức của AGM-181A mà Không quân Mỹ công bố vào tháng 6.2025.

Bức ảnh cho thấy hai vật thể được gắn ở vị trí ngoài cùng của giá treo đa điểm, cấu hình mà máy bay B-52H thường sử dụng để mang theo nhiều thiết bị cùng lúc trong các chuyến bay thử nghiệm - Ảnh: Look Under Rocks

Khác biệt đáng chú ý là mẫu vũ khí này không có cửa hút gió rõ ràng, khác hoàn toàn với thiết kế của các loại tên lửa hành trình thông thường. Điều đó khiến giới quan sát cho rằng hệ thống động cơ có thể được che giấu hoặc bố trí đặc biệt để giảm tín hiệu radar, giúp tên lửa khó bị phát hiện hơn.

Với hình dáng khác biệt so với mọi loại tên lửa hành trình hiện có như AGM-154, nhiều chuyên gia nhận định gần như chắc chắn rằng đây chính là nguyên mẫu của LRSO - loại vũ khí được kỳ vọng sẽ thay thế thế hệ tên lửa hành trình hạt nhân cũ và mở ra kỷ nguyên mới cho sức mạnh không quân chiến lược của Mỹ.

Vũ khí tầm xa, tinh vi và khó đánh chặn

AGM-181A là mẫu tên lửa hành trình hạt nhân được thiết kế để thay thế loại AGM-86B đã phục vụ từ những năm 1980. Đây là vũ khí tầm xa, bay ở tốc độ cận âm và có thể hoạt động ở độ cao thấp để né radar, với tầm bắn công bố trên 2.500km. Thay vì dùng bom thả trực tiếp, AGM-181A cho phép máy bay phóng đứng ngoài tầm phòng không đối phương mà vẫn đưa được đầu đạn tới mục tiêu chiến lược.

Tên lửa được thiết kế theo kiểu mô-đun mở, nghĩa là phần mềm, cảm biến hay các bộ phận có thể được thay thế hoặc nâng cấp riêng lẻ mà không phải làm lại toàn bộ tên lửa. Cách làm này giúp tiết kiệm chi phí, tăng tính linh hoạt và rút ngắn thời gian khi cập nhật công nghệ mới - đúng xu hướng hiện đại hóa vũ khí mà nhiều quân đội đang theo đuổi.

AGM-181A là một tên lửa hành trình hạt nhân tàng hình mới của không quân Mỹ, được thiết kế để thay thế tên lửa AGM-86B đã cũ. Tên lửa này sẽ được trang bị trên các máy bay ném bom chiến lược như B-52 và B-21, có khả năng mang đầu đạn hạt nhân W80-4 - Ảnh: Wikipedia

Về vũ khí, AGM-181A mang đầu đạn hạt nhân W80-4 có thể điều chỉnh công suất, từ khoảng 5 kiloton đến 150 kiloton, tức có thể linh hoạt chọn mức phá hủy phù hợp với nhiệm vụ. Dự án không phát triển biến thể thông thường vì vai trò vũ khí tấn công phi hạt nhân đã do các dòng JASSM-ER và JASSM-XR đảm nhiệm.

Một trong những điểm mạnh nổi bật của AGM-181A là khả năng hoạt động trong môi trường bị nhiễu điện tử mạnh hoặc khi tín hiệu định vị toàn cầu (GPS) bị gây nhiễu. Tên lửa được lập trình để tự dẫn, lựa chọn lộ trình tối ưu, né tránh radar và các hệ thống phòng không hiện đại, điều này giúp nó khó bị phát hiện và ngăn chặn.

Quá trình phát triển LRSO được thực hiện theo hình thức cạnh tranh giữa hai mẫu thử khác nhau. Sau khi đánh giá, Không quân Mỹ đã chọn tập đoàn Raytheon làm đơn vị chính phát triển dự án vào năm 2020, và một năm sau đó, hai bên ký hợp đồng để bước vào giai đoạn chế tạo và thử nghiệm thực tế. Đến năm 2022, các cuộc thử nghiệm trên máy bay ném bom B-52 cho thấy tên lửa có thể tách khỏi máy bay an toàn, khởi động động cơ và bay ổn định, đáp ứng yêu cầu kỹ thuật đề ra. Vào tháng 3.2023, chương trình đã hoàn tất toàn bộ phần thiết kế chi tiết, mở đường cho giai đoạn sản xuất thử nghiệm tiếp theo.

Kế hoạch sản xuất dự kiến bắt đầu ở quy mô hạn chế vào quý 3/2027 và đưa vào trạng thái sẵn sàng ban đầu trong khoảng 2029 - 2030. Quân đội Mỹ dự kiến đặt hàng khoảng 1.087 quả, trong đó 67 quả để thử nghiệm. Giá đơn vị ước tính rơi vào khoảng 13 - 14 triệu USD, đưa tổng chi phí chương trình gần 16 tỉ USD và dự kiến duy trì, nâng cấp trong hơn 30 năm.

Tầm quan trọng của máy bay B-52

Dù ra đời từ thập niên 1960, mẫu B-52H vẫn là trụ cột trong lực lượng máy bay ném bom chiến lược của Mỹ. Máy bay dùng tám động cơ phản lực TF33, hành trình gần Mach 0,84 (1038km/h), trần bay khoảng 15.000 mét, mang theo hơn 31 tấn vũ khí và đạt tầm bay trên 14.000km nếu không tiếp nhiên liệu thông số khiến nó vẫn rất hữu dụng trong nhiều nhiệm vụ.

Nhờ khoang chứa rộng và các nâng cấp hệ thống điều khiển liên tục, B-52 có khả năng mang tới 20 tên lửa hành trình trong một lần xuất kích, do đó trở thành nền tảng thích hợp để thử nghiệm và triển khai các vũ khí tầm xa mới như tên lửa AGM-181A. Ngoài nhiệm vụ tấn công chiến lược, B-52 còn đảm nhiệm vai trò yểm trợ tầm xa, đánh chặn khu vực, tuần tra hải dương và thậm chí bố trí thủy lôi.

Máy bay ném bom B-52 của quân đội Mỹ - Ảnh: Reuters

Trong bối cảnh hệ thống phòng không ngày càng tinh vi, lợi thế của tên lửa hành trình tầm xa là cho phép máy bay phóng từ khoảng cách an toàn, mà không buộc phải xâm nhập sâu vào khu vực phòng thủ đối phương. Khi kết hợp với máy bay tàng hình như B-21 Raider, AGM-181A cho phép lực lượng không quân phóng vũ khí từ ngoài tầm radar, rồi rút lui trước khi bị phát hiện.

Điều đáng chú ý là việc B-52 xuất hiện cùng loại tên lửa mới diễn ra chỉ vài ngày sau khi Nga công bố thử nghiệm tên lửa hành trình hạt nhân Burevestnik, tạo nên sự trùng hợp mang nhiều ý nghĩa chiến lược. Giới phân tích nhận định, đây không chỉ là những hoạt động thử nghiệm mang tính kỹ thuật, mà còn là cách các cường quốc gửi thông điệp răn đe lẫn nhau trong bối cảnh cạnh tranh hạt nhân ngày càng gay gắt.

Hoàng Vũ