Hình thành các tổ hợp công nghiệp hỗ trợ:Cơ hội hội nhập chuỗi cung ứng toàn cầu

Việc hình thành các tổ hợp công nghiệp (Techno Park) được kỳ vọng sẽ đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp trong và ngoài nước, tăng tỷ lệ nội địa hóa, từ đó tham gia hiệu quả hơn vào chuỗi sản xuất quốc tế.

Lắp ráp máy công nghiệp tại Công ty cổ phần Cơ khí chính xác và chuyển giao công nghệ, Khu công nghiệp Phú Nghĩa (xã Phú Nghĩa). Ảnh: Nguyễn Quang

Năng lực hội nhập ngày càng mạnh mẽ

Thành phố Hà Nội hiện có hơn 900 doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ, với hơn 320 doanh nghiệp có hệ thống sản xuất và sản phẩm đạt tiêu chuẩn quốc tế, đủ năng lực cung ứng vào mạng lưới sản xuất của các tập đoàn đa quốc gia tại Việt Nam, trong khu vực và trên thế giới. Trong đó, các doanh nghiệp sản xuất linh kiện, phụ tùng vẫn là nhóm chủ chốt, cung cấp sản phẩm công nghiệp hỗ trợ cho hầu hết các ngành công nghiệp chế tạo chủ lực, như sản xuất ô tô, xe máy, cơ khí chế tạo, điện - điện tử. Nhiều ngành, lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ có tỷ lệ nội địa hóa cao, tạo lợi thế cạnh tranh với các sản phẩm nhập khẩu.

Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp ngành Công nghiệp hỗ trợ thành phố Hà Nội, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn N&G Nguyễn Hoàng cho rằng, công nghiệp hỗ trợ Việt Nam đang đứng trước cơ hội phát triển chưa từng có. Không chỉ phát triển về số lượng, nhiều doanh nghiệp còn nâng tầm công nghệ. Nhiều đơn vị đã hợp tác với đối tác Nhật Bản và các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) để sản xuất linh kiện công nghệ cao, trong đó có cả linh kiện hàng không vũ trụ, xuất khẩu sang Mỹ và nhiều thị trường quốc tế, khẳng định năng lực hội nhập ngày càng mạnh mẽ.

“Nhiều chính sách ưu đãi về đất đai, hạ tầng, hỗ trợ công nghệ và đào tạo nhân lực đang được áp dụng, tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu”, ông Nguyễn Hoàng thông tin.

Đặc biệt, giai đoạn 1 thi công Khu công nghiệp hỗ trợ Nam Hà Nội - khu công nghiệp đầu tiên của Việt Nam chuyên phát triển công nghiệp hỗ trợ cho công nghệ cao đã hoàn thiện và lấp đầy 100%. Trong đó, các nhà đầu tư từ Nhật Bản, Đài Loan (Trung Quốc), Hàn Quốc và Việt Nam đã cùng nhau triển khai các dự án với những nhà máy đạt tiêu chuẩn cao.

Tuy vậy, doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ tại Việt Nam vẫn gặp nhiều rào cản. Vấn đề vốn vẫn là “nút thắt” lớn. Theo đó, doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ Việt Nam đang chịu lãi suất vay vốn cao gấp đôi so với các nước ASEAN như Thái Lan, Malaysia, Indonesia, khiến khả năng cạnh tranh của sản phẩm Việt Nam trên thị trường quốc tế bị hạn chế.

Nâng tầm công nghiệp hỗ trợ Việt Nam

Trong bối cảnh địa chính trị và công nghệ toàn cầu biến động, Việt Nam đang từng bước chuyển mình từ “công xưởng sản xuất” trở thành trung tâm sáng tạo công nghệ cao của khu vực, với kim ngạch xuất khẩu điện tử đạt 134,5 tỷ USD trong năm 2024 và có xu hướng tăng trưởng mạnh trong năm 2025, cùng sự hiện diện của các trung tâm nghiên cứu và phát triển như Qualcomm, NVIDIA... Nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ Việt, Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 205/2025/NĐ-CP, ngày 14-7-2025, sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 111/2015/NĐ-CP ngày 3-11-2015 của Chính phủ về phát triển công nghệ hỗ trợ, có hiệu lực từ ngày 1-9-2025, nhằm mở rộng chính sách ưu đãi dành cho phát triển công nghiệp hỗ trợ. Nghị định được đánh giá là bước điều chỉnh quan trọng, giúp khơi thông nguồn lực cho doanh nghiệp trong nước để tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Cụ thể, các doanh nghiệp sản xuất công nghiệp hỗ trợ có thể được hỗ trợ tối đa 70% chi phí cho các hoạt động phát triển thị trường như đăng ký thương hiệu, tham gia triển lãm, hợp tác… để trở thành nhà cung ứng trong chuỗi công nghiệp. Lĩnh vực chuyển giao công nghệ cũng được mở rộng hỗ trợ, với mức tối đa 50% chi phí đầu tư máy móc, thiết bị và 70% chi phí đào tạo nhân lực, nâng cao năng lực vận hành. Doanh nghiệp sẽ được tạo điều kiện tiếp cận các nguồn vốn từ Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia, Quỹ Phát triển khoa học và công nghệ quốc gia, cùng các chương trình hỗ trợ công nghệ cao…

Về phía Hiệp hội Doanh nghiệp ngành Công nghiệp hỗ trợ thành phố Hà Nội, ông Nguyễn Hoàng cho biết, thời gian tới Hiệp hội sẽ triển khai các tổ hợp công nghiệp nhằm đáp ứng chuỗi sản xuất liên quốc gia. Các tổ hợp công nghiệp này sẽ được thiết kế và xây dựng hoàn chỉnh theo đơn đặt hàng của doanh nghiệp Việt Nam và các đối tác quốc tế. Mục tiêu là bảo đảm sản phẩm đạt tiêu chuẩn quốc tế, tăng tỷ lệ nội địa hóa và tham gia hiệu quả vào chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt hướng tới thị trường Hoa Kỳ.

Cũng theo ông Nguyễn Hoàng, Tập đoàn N&G đang hình thành một tổ hợp công nghiệp hợp tác giữa doanh nghiệp Việt Nam và Nhật Bản. Đại sứ quán Nhật Bản cũng đặc biệt quan tâm, gửi công thư tới các cơ quan Việt Nam, trong đó có thành phố Hà Nội để đề xuất các chính sách áp dụng cho cả doanh nghiệp Nhật Bản và Việt Nam, như: Tiếp cận công nghệ mới của Nhật Bản; sử dụng nguồn vốn ưu đãi hiện có của Chính phủ Nhật Bản cho doanh nghiệp Nhật Bản; đào tạo lao động kỹ thuật cao trong lĩnh vực công nghệ cao và công nghiệp hỗ trợ. Cùng với các giải pháp về hạ tầng và nhà xưởng đạt chuẩn quốc tế, việc này sẽ giúp doanh nghiệp Việt Nam hợp tác hiệu quả với các đối tác Nhật Bản, đồng thời tham gia vào chuỗi sản xuất toàn cầu.

Với sự đồng hành của Chính phủ cùng hạ tầng đạt chuẩn quốc tế, các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ Việt Nam kỳ vọng sẽ có thể tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu, nâng tầm vị thế trên bản đồ công nghiệp thế giới.

Thanh Hiền