Hỗ trợ bảo tồn, phát triển làng nghề, ngành nghề nông thôn

Luật Thủ đô 2024:

Người lao động đang thao tác làm nghề khảm trai tại xã Chuyên Mỹ, TP Hà Nội. Ảnh Công Phương.

Hà Nội có bề dày lịch sử và số lượng làng nghề

Hà Nội được mệnh danh là “đất trăm nghề” có bề dày lịch sử và số lượng nghề và làng nghề lớn nhất cả nước. Với 1.350 làng nghề, làng có nghề hội tụ 6/7 nhóm nghề của cả nước. Đến nay, UBND TP đã công nhận 337 làng nghề, nghề truyền thống và làng nghề truyền thống, gồm: 269 làng được công nhận danh hiệu Làng nghề, 61 làng được công nhận danh hiệu Làng nghề truyền thống, 7 nghề được công nhận Nghề truyền thống; có 100 làng nghề, làng có nghề có sản phẩm được chứng nhận OCOP.

TP có 2 làng nghề gốm sứ Bát Tràng và dệt lụa Vạn Phúc (là 2 làng đầu tiên của Việt Nam) đã chính thức được Hội đồng Thủ công Thế giới công nhận trở thành thành viên của mạng lưới các TP thủ công sáng tạo trên toàn Thế giới. Đến hết năm 2024, TP có 351 Nghệ nhân, trong đó: 16 Nghệ nhân Nhân dân; 51 Nghệ nhân Ưu tú; 284 Nghệ nhân Hà Nội. Toàn TP có 47 hội làng nghề, 3 hiệp hội và 7 câu lạc bộ làng nghề; sản phẩm của các làng nghề đa dạng về chủng loại, mẫu mã đẹp, chất lượng tốt, một số có thế mạnh cạnh tranh trên thị trường trong nước và quốc tế.

Các làng nghề đã, đang góp phần tích cực vào chuyển dịch cơ cấu, phát triển kinh tế nông thôn, tạo tiền đề thực hiện thành công Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) và Chương trình xây dựng nông thôn mới trên địa bàn TP. Mỗi làng nghề đều mang một bản sắc riêng, tạo ra những sản phẩm độc đáo, tinh xảo, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc, mang lại hiệu quả kinh tế ngày càng cao cho lao động nông thôn trên địa bàn TP. Sản phẩm thủ công mỹ nghệ làng nghề Hà Nội hiện đã được xuất khẩu sang 89 nước và vùng lãnh thổ, như: Hoa Kỳ, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc,...

Doanh thu của các làng nghề hàng năm đạt trên 24.000 tỷ đồng. Các làng nghề trên địa bàn TP đã tạo việc làm cho khoảng 800 nghìn lao động. Thu nhập của lao động phổ thông đang làm việc tại các làng nghề đạt từ 5 đến 8 triệu đồng/lao động/tháng.

Luật Thủ đô 2024 quy định về lĩnh vực làng nghề, ngành nghề nông thôn trong 2 nội dung như: (i)...hỗ trợ việc di dời các cơ sở sản xuất trong khu dân cư, cơ sở sản xuất thuộc ngành, nghề không khuyến khích phát triển tại làng nghề ở nông thôn (tại điểm c, khoản 2 Điều 28 giao HĐND TP quy định); (ii)....phạm vi, đối tượng, nội dung, mức hỗ trợ cao hơn mức quy định hoặc chưa được quy định trong văn bản của cơ quan Nhà nước cấp trên trong các lĩnh vực Phát triển kinh tế tập thể, làng nghề, làng có nghề (tại điểm g, khoản 2 Điều 32 giao HĐND TP quy định).

Để triển khai thi hành Luật Thủ đô, UBND và HĐND TP đã chỉ đạo ban hành Nghị quyết của HĐND TP quy định một số chính sách hỗ trợ, bảo tồn, phát triển làng nghề và ngành nghề nông thôn trên địa bàn TP Hà Nội. Căn cứ pháp lý và thực tiễn nêu trên cho thấy việc ban hành Nghị quyết của HĐND TP nhằm quy định một số chính sách hỗ trợ, bảo tồn, phát triển làng nghề và ngành nghề nông thôn trên địa bàn TP Hà Nội là rất cần thiết.

Nhiều chính sách hỗ trợ làng nghề, nghệ nhân

Theo dự thảo Nghị quyết, với chính sách tập huấn nghiệp vụ quản lý, năng lực quản lý hợp đồng, quản lý chuỗi và phát triển thị trường sẽ được hỗ trợ chi in ấn tài liệu, giáo trình trực tiếp phục vụ lớp tập huấn; văn phòng phẩm; nước uống; thuê phương tiện đi thực tế, hội trường, trang thiết bị phục vụ lớp tập huấn; vật tư thực hành (nếu có). Mức chi theo đơn giá, định mức chi tiêu tài chính hiện hành do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền ban hành hoặc theo hợp đồng thực tế.

Ngoài ra còn chi thù lao giảng viên, hướng dẫn viên thực hành thao tác kỹ thuật (một buổi giảng được tính bằng 4 tiết học): với giảng viên là tiến sĩ khoa học, tiến sĩ, nghệ nhân cấp tỉnh, TP trả tiền công giảng dạy mức 1.200.000 đồng/buổi. Giảng viên có trình độ thạc sỹ hoặc tương đương trả tiền công giảng dạy mức 1.000.000 đồng/buổi. Giảng viên, hướng dẫn viên thực hành, thực tế có trình độ kỹ sư và tương đương trả tiền công, mức 600.000 đồng/buổi. Đồng thời giảng viên còn được hỗ trợ thanh toán tiền phương tiện đi lại, tiền ăn.

Đối với học viên, sẽ được hỗ trợ tiền ăn 100.000 đồng/ngày/học viên. Hỗ trợ tiền đi lại đối với học viên học xa nơi cư trú từ 15 km trở lên theo mức 150.000 đồng/học viên/lớp tập huấn. Thời gian tập huấn 3 ngày/lớp, trong đó 2 ngày lý thuyết và 1 ngày thực tế. Ngân sách cấp xã, ngân sách cấp TP. Đối với nghệ nhân trong lĩnh vực thủ công mỹ nghệ, hỗ trợ một lần đối với Nghệ nhân khi đươc cấp thẩm quyền phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Nhân dân”, “Nghệ nhân Ưu tú”, “Nghệ nhân Hà Nội”.

Trong đó, Nghệ nhân Nhân dân được 40.000.000 đồng/người. Nghệ nhân ưu tú được hỗ trợ 30.000.000 đồng/người. Nghệ nhân Hà Nội được hỗ trợ 20.000.000 đồng/người. Hỗ trợ Nghệ nhân truyền dậy nghề và người tham gia thực hành, học nghề theo chương trình kế hoạch của cấp thẩm quyền tổ chức. Bồi dưỡng Nghệ nhân Nhân dân truyền dạy với mức 500.000 đồng/người/buổi. Bồi dưỡng Nghệ nhân Ưu tú, Nghệ nhân Hà Nội truyền dạy với mức 300.000 đồng/người/buổi.

Với tổ chức, cá nhân tham gia đoàn công tác đi kết nối vùng nguyên liệu, tìm kiếm thị trường cho làng nghề theo chương trình, kế hoạch của cơ quan được giao nhiệm vụ và cấp thẩm quyền phê duyệt sẽ được hỗ trợ chi phí đi lại, phụ cấp lưu trú, tiền thuê phòng nghỉ tại nơi đến công tác. Chi phí tổ chức, hội nghị, hội thảo kết nối vùng nguyên liệu, tìm kiếm thị trường tại nơi đến. Với làng nghề đã được UBND TP công nhận danh hiệu “Làng nghề, Nghề truyền thống, Làng nghề truyền thống”.

DN, hợp tác xã, tổ hợp tác, hộ gia đình sản xuất, kinh doanh tại các làng nghề (gọi chung là cơ sở ngành nghề nông thôn). Sẽ được hỗ trợ 100% kinh phí để thực hiện các nội dung: tập huấn kiến thức về xây dựng và phát triển thương hiệu. Nội dung hỗ trợ thực hiện theo quy định tại Khoản 2 Điều 3 Quy định này; chi phí các hoạt động truyền thông, maketing, quảng bá sản phẩm, thương hiệu sản phẩm, thương hiệu làng nghề; tư vấn chiến lược xây dựng và phát triển thương hiệu; xây dựng bộ nhận diện thương hiệu cho sản phẩm làng nghề; chi phí thuê tư vấn, hỗ trợ trực tiếp cho cơ sở ngành nghề nông thôn thiết kế mẫu mã, bao bì đóng gói sản phẩm. Mức hỗ trợ tối đa không quá 100 triệu đồng/ 1 nội dung.

Với các tổ chức, cá nhân mua sắm, lắp đặt thiết bị giám sát và điều khiển tự động; thiết bị cảm biến; thiết bị quan trắc môi trường; thiết bị xử lý nước thải; mua camera, đường truyền, phần mềm để điều khiển sản xuất tự động. Các tổ chức, cá nhân phải cam kết sử dụng máy móc, thiết bị trong thời gian 5 năm, nếu bán phải hoàn lại phần kinh phí hỗ trợ của Nhà nước sẽ được hỗ trợ 100% kinh phí tập huấn về chuyển đổi số cho chủ cơ sở sản xuất kinh doanh. Nội dung và mức hỗ trợ thực hiện theo quy định tại khoản 2, Điều 3, Quy định này; hỗ trợ 50% kinh phí mua sắm, lắp đặt thiết bị giám sát và điều khiển tự động; thiết bị cảm biến; thiết bị quan trắc môi trường; thiết bị xử lý nước thải; thiết bị quan trắc môi trường; mua camera, đường truyền, phần mềm để vận hành hệ thống, cho các cơ sở sản xuất và quản lý sản xuất. Mức hỗ trợ tối đa 300 triệu đồng/cơ sở. Mỗi đối tượng được hỗ trợ 1 lần.

Với các cơ sở ngành nghề nông thôn thuộc danh mục, kế hoạch di dời đã được phê duyệt; có quyết định di dời của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền; địa điểm di dời đến là khu công nghiệp, cụm công nghiệp, cụm công nghiệp làng nghề sẽ được hỗ trợ chi phí tháo dỡ, vận chuyển máy móc, thiết bị, nhà xưởng nơi di dời đi: 50.000 đồng/m² nhà xưởng, tối đa 500 triệu đồng/cơ sở; được miễn tiền thuê đất tại nơi di dời đến trong thời gian 10 năm và giảm 50% tiền thuê đất cho thời gian còn lại; được áp dụng mức thuế suất 5% thuế thu nhập DN, trong đó, được miễn thuế thu nhập DN trong thời gian 4 năm và giảm 50% số thuế thu nhập phải nộp trong 9 năm tiếp theo.

Thu Hà