Hỗ trợ bảo vệ di sản văn hóa cộng đồng

Các chuyên gia, nghệ nhân và đại diện các dự án thảo luận tại chương trình.

Buổi tập huấn có sự tham gia của các chuyên gia, các nghệ nhân và đại diện các nhóm dự án được hỗ trợ.

Chương trình hỗ trợ bảo vệ di sản văn hóa cộng đồng (Cultural Heritage Grant Programme - CHGP) là sáng kiến của Hội đồng Anh tại Việt Nam, phối hợp với Trung tâm Nghiên cứu và Phát huy giá trị Di sản văn hóa (CCH), có mục đích hỗ trợ các cộng đồng và cá nhân nắm giữ, thực hành di sản nhận diện và giải quyết các thách thức trong bảo vệ di sản văn hóa hướng đến sự phát triển bền vững. Đồng thời, chương trình có mục tiêu thúc đẩy vai trò, quyền chủ thể và sự tham gia của cộng đồng, khuyến khích tạo cơ hội nâng cao sinh kế cho cộng đồng thông qua di sản.

Trong năm 2025, chương trình hỗ trợ bảo vệ di sản văn hóa cộng đồng quyết định hỗ trợ cho 9 nhóm dự án như: Nâng cao kỹ thuật dệt - may cho thợ dệt thổ cẩm Buôn Buôr Buôr (xã Hòa Xuân, TP Buôn Ma Thuột); Nâng cao năng lực cho phụ nữ Hmong ở Pà Cò, Mai Châu, Hòa Bình từ kỹ thuật thủ công truyền thống; Phục hồi kỹ thuật dệt truyền thống "Tầm Hục Màn" của người Thái Dọ tại các bản làng người Thái (huyện Quỳ Châu, tỉnh Nghệ An); "Photovoice - Ghi lại văn hóa địa phương của người Thái ở bản Hoa Tiến (huyện Quỳ Châu, tỉnh Nghệ An)…

Tại chương trình, đại diện các nhóm dự án đã giới thiệu và thảo luận về nhận diện và phát huy giá trị di sản, phát triển di sản bền vững; mở rộng thị trường cho sản phẩm địa phương, phát triển và quản lý du lịch di sản; các vấn đề xuyên suốt như bình đẳng giới, trao quyền cho phụ nữ và trẻ em gái; sự tham gia, quyền sở hữu trong công tác bảo vệ và phát huy di sản văn hóa…

Các nghệ nhân giới thiệu về dự án tại chương trình.

Theo TS Lê Thị Minh Lý - Ủy viên Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia: Bảo tồn di sản văn hóa không phải là trách nhiệm của riêng ai mà là một sự nghiệp to lớn, đòi hỏi sự chung tay của tất cả cộng đồng. Nhìn sang Nhật Bản hay Hàn Quốc, có thể thấy họ bảo tồn rất tốt văn hóa tại các làng quê. Hay ngay cả những quốc gia hiện đại ở châu Âu, châu Mỹ, họ vẫn có chính sách hỗ trợ các cộng đồng dân tộc khác nhau có cơ hội thể hiện và giữ gìn văn hóa riêng của mình.

Về các nhóm dự án được chọn hỗ trợ trong năm 2025, TS Lê Thị Minh Lý cho rằng, đây đều là những dự án có giá trị văn hóa rất lớn. Khó khăn của các nhóm dự án này đa phần nằm ở nguồn nhân lực, thời gian thực hiện và đầu ra của sản phẩm.

Để các dự án có thể được hiện thực hóa cần có chiến lược lâu dài; tư liệu hóa, quảng bá truyền thông; tìm kiếm các nhà tài trợ; mạnh dạn tiếp cận các Quỹ đầu tư… Tiếng nói từ Hội Đồng Anh, kiến nghị với Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch cũng được TS Lê Thị Minh Lý nhấn mạnh tới.

Ngoài ra, để tăng tính bền vững ở một số dự án như dự án "Photovoice - Ghi lại văn hóa địa phương của người Thái ở bản Hoa Tiến (huyện Quỳ Châu, tỉnh Nghệ An)", TS Lê Thị Minh Lý cho rằng cần có sự vào cuộc của các nhiếp ảnh gia, những người làm nghề chuyên nghiệp…

Tiến sĩ Lê Thị Minh Lý trao đổi với các đại biểu tại chương trình.

Nhắc đến trang phục của các dân tộc, TS Lê Thị Minh Lý đánh giá cao dự án "Nâng cao kỹ thuật dệt - may cho thợ dệt thổ cẩm Buôn Buôr (xã Hòa Xuân, TP Buôn Ma Thuột)", đồng thời khẳng định giới trẻ hiện nay rất quan tâm đến trang phục dân tộc. Điều này thể hiện qua sự kiện Concert Anh trai vượt ngàn trông gai tại TP Hồ Chí Minh sắp tới. Tại sự kiện, nhà sản xuất chương trình kêu gọi khán giả cùng nhau lập nên kỷ Thế giới Guinnes Word Record với danh hiệu "Sự kiện có số lượng người mặc trang phục truyền thống Việt Nam đông nhất" và nhận được sự ủng hộ của đông đảo các bạn trẻ.

"Đây không chỉ là một sự kiện âm nhạc đặc sắc mà còn là một lễ hội văn hóa tôn vinh nét đẹp, giá trị của trang phục 54 dân tộc Việt Nam" - TS Lê Thị Minh Lý thông tin.

Thông qua lớp tập huấn giúp các cộng đồng tham gia có cơ hội nâng cao năng lực trong việc bảo vệ di sản văn hóa, đồng thời mở ra diễn đàn để các thành viên cộng đồng giới thiệu, chia sẻ thông tin, mở rộng các cơ hội hợp tác và kết nối.

Quỳnh Anh