Hỗ trợ, đổi công xây nhà

Là phóng viên nên trong ký ức của tôi, bản Dền Thàng của xã Nậm Xe, nơi các hộ dân sinh sống là đồng bào Dao từng bị cái đói, cái nghèo đeo bám rất nhiều năm. Bởi vậy, cả bản chỉ một vài căn nhà bằng gỗ, còn lại đều rất tạm bợ, xuống cấp; trong bản rất ít mô hình kinh tế hiệu quả, đất đồi thì để không. Sau gần 10 năm, tôi và đồng nghiệp trở lại thăm và không khỏi ngỡ ngàng với sự đổi thay ở Dền Thàng khi bức tranh nông thôn thay đổi với những căn nhà khang trang, kiên cố.
Hiện, bản Dền Thàng có khoảng chục căn nhà đang được xây dựng. Dừng chân tại nhà của anh Lý Văn Cương, qua trò chuyện với gia chủ, chúng tôi được biết, nhà được khởi công xây dựng đầu tháng 2 vừa qua, có diện tích 85m2, quy mô thiết kế 2 tầng. Nhà vừa đổ mái tầng 2, hiện đang tiến hành xây tường. Để có được ngôi nhà này gia đình anh đã nỗ lực lao động và mất hơn 7 năm tích cóp mới đủ tài chính để thực hiện ước mơ.
Anh Cương hồ hởi nói: Vui hơn cả là bà con trong bản giúp gia đình tôi dỡ nhà cũ, chở vật liệu xây dựng và xây nhà mới. Hiện, mỗi ngày có khoảng 4-5 người trong bản đến đổi công lao động, mỗi người một việc nên tiên độ thi công cũng được đẩy nhanh.
Theo chia sẻ của anh Lý A Sài - Trưởng bản Dền Thàng, địa hình của bản ở đồi dốc, xe chở vật liệu xây dựng không thể lên, việc hỗ trợ, đổi công vận chuyển vật liệu xây dựng bằng xe máy, sức người được bản duy trì từ nhiều năm nay. Có thời điểm, dân bản tự họp bàn, thống nhất khi có gia đình làm nhà, mỗi hộ cử ít nhất một người đến giúp, đổi công. Giờ đây, cuộc sống phát triển hơn, người dân cũng ý thức được việc không phá rừng lấy gỗ làm nhà mà chuyển sang ở nhà xây. Đàn ông truyền nhau kinh nghiệm, kỹ thuật xây dựng hoặc đi học nghề, có người thì đi làm phụ hồ rồi tự học thành thạo kỹ thuật, như vậy, ngôi nhà hoàn thành đảm bảo kỹ thuật, thẩm mỹ, chất lượng.

Người dân bản Thèn Sin (xã Ma Li Pho) hỗ trợ, đổi công xây dựng nhà cho gia đình anh Phàn Chỉn Ngan.

Không chỉ ở Dền Thàng mà việc hỗ trợ, đổi công xây dựng nhà cũng được bà con bản Thèn Sin (xã Ma Li Pho) hưởng ứng sôi nổi. Anh Phàn Chỉn Ngan (người dân trong bản) tâm sự: Thuộc diện khó khăn nên xây được căn nhà này, gia đình tôi được Nhà nước hỗ trợ 10 triệu đồng; anh em họ hàng và bà con trong bản cho vay tiền không tính lãi. Từ ngày khởi công xây nhà mới, mỗi ngày có gần chục lao động trong bản đến giúp vận chuyển vật liệu, xây, đảo vữa, sàng cát. Tôi nhẩm tính, dù khởi công xây dựng hơn 20 ngày nhưng bà con trong bản đã giúp gia đình tiết kiệm khoảng 20 triệu đồng chi phí thuê công thợ mà tiến độ xây nhà cũng nhanh hơn.
Là một trong những người tham gia hỗ trợ xây dựng nhà cho anh Ngan, anh Phàn Phủ Sài dừng tay lao động, nói với chúng tôi: Tôi năm nay hơn 50 tuổi nhưng không đếm xuể đã bao nhiêu lần đi xây hộ nhà cho bà con trong, ngoài bản. Với mỗi người dân ở vùng cao, việc hỗ trợ, đổi công xây, dựng nhà cho nhau trở thành truyền thống và “quy định ngầm”. Hôm nay, không chỉ có tôi mà vợ tôi cũng tới giúp gia đình cháu Ngan đảo và vận chuyển vữa, vì trước đây cháu đã giúp gia đình tôi xây nhà. Việc hỗ trợ, đổi công xây nhà sẽ giúp gia đình người được hỗ trợ giảm bớt gánh nặng về chi phí thuê nhân công, máy móc; dân bản gắn kết hơn tình làng, nghĩa xóm.
Theo tính toán của bà con, ước tính xây dựng một căn nhà đơn giản, đảm bảo “3 cứng” cần từ 120 - 300 ngày công lao động (tùy quy mô từng ngôi nhà). Với đơn giá trung bình 200 nghìn đồng/ngày công thì ít nhất khi hoàn thiện cũng mất từ 30 triệu đồng tiền công/nhà. Để giảm gánh nặng về tài chính trong xây dựng nhà, người dân tại các xã, bản từ vùng thấp tới vùng cao, biên giới của huyện Phong Thổ đã hỗ trợ, đổi công lao động. Ai có gì góp nấy, người thì cây tre, cây nứa, khúc gỗ, người thì ngày công lao động, người giúp tiền mặt hoặc đơn giản là giúp nhau bó củi, mớ rau, con gà để thêm đủ đầy cho bữa ăn của cơm thợ. Chỉ đơn giản như vậy thôi nhưng thể hiện tinh thần đoàn kết, sẻ chia.
Anh Giàng A Vư - Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam huyện Phong Thổ cho biết: Trung bình mỗi năm, người dân trên địa bàn hỗ trợ, đổi cho nhau hàng chục nghìn lượt ngày công miễn phí để xây dựng nhà. Chính sự đoàn kết, sẻ chia của tình làng, nghĩa xóm, qua bàn tay của những “kỹ sư nông dân”, nhiều ngôi nhà mới được khởi công, khánh thành. Ngôi nhà không chỉ là thành quả cả đời người nông dân tích lũy mà ý nghĩa hơn cả đó là sự nghĩa tình, đoàn kết của dân tộc Việt Nam. Góp phần cùng cấp ủy, chính quyền “xóa sổ” nhà tạm, dột nát, các bản ngày càng khang trang, hiện đại.

Minh Khôi Nhấn để tìm kiếm tin cùng tác giả