Hoa của đại ngàn

Tôi gặp Hà Thơm trong những ngày tháng 3, khi sắc trắng của hoa ban, của sơn tra đang bung nở trắng muốt trên khắp bản cao và đây cũng là thời điểm chị trình làng MV mang tên “Khói lam chiều” sau nhiều năm ẩn mình với những chuyến lưu diễn phục vụ đồng bào khắp các bản làng vùng cao.

Tôi biết chị từ khi chị còn là sinh viên của Trường Trung cấp văn hóa nghệ thuật tỉnh Sơn La, thoắt hơn một thập niên. Ngày đó Thơm đen nhẻm, nhưng có giọng hát trong trẻo, ngọt ngào mà lâu lắm rồi Sơn La mới có. Có người đã ví, giọng hát trong trẻo của Hà Thơm như được cất lên từ suối, từ rừng, vang vọng khắp bản khắp mường, và từ đó những ca khúc về vùng cao, về bản làng, tới biên cương đã đến gần hơn với khán giả.

Ca sĩ Hà Thơm theo đuổi âm nhạc dân gian dân tộc miền núi và dân gian đương đại.

Thơm sinh ra trong một gia đình thuần nông ở bản Cang, xã Chiềng Khoong, huyện Sông Mã (Sơn La). Nơi mà con gái đủ tuổi sẽ gả chồng, con trai lớn sẽ lấy vợ… Nhưng Thơm không chọn cách đó, Thơm muốn sống với niềm đam mê của mình đó là được hát, được biểu diễn và đem âm nhạc trở thành sợi dây kết nối giữa con người với con người.

Từ nhỏ, Thơm thích hát, thích hát một cách mê đắm. Thơm nói với tôi, việc hát của chị như ăn cơm, uống nước, giờ đã thành cuộc đời gắn bó. Thơm chọn cho mình lối đi cùng âm nhạc dân gian, có lẽ khởi nguồn cho bước đi đó chính là từ những ngày chị còn ở với “êm, với ải, với ải pú, êm nai”… những câu Khắp cứ thế ngân xa mỗi bản, mỗi mường, cùng với sự rèn giũa từ những ngày còn là “cô ca sĩ nhí” của trường.

Cứ như thế tình yêu với âm nhạc dần lớn lên, và khi trở thành ca sĩ chuyên nghiệp Thơm vẫn không thể quên những ngày tháng đó. Giờ đây chị đã có 12 năm gắn bó với nghệ thuật chuyên nghiệp. Nghe những tác phẩm mà chị trình diễn, tôi nhận thấy một Hà Thơm thật khác lạ trong chính chị, vẻ ngoài dung dị, xinh đẹp, hiền lành… nhưng sâu thẳm trong từng nhạc phẩm, từng câu hát của chị, người nghe luôn mường tượng ra một cô gái thật cá tính nhưng cũng vô cùng “ma mị”. Những tác phẩm solo của nữ ca sĩ trẻ nhận được nhiều tình cảm, sự mến mộ của khán giả, như: "Khèn mơ", "Khèn ngược", "Sơn La miền ban trắng", "Đón xuân", "Khói lam chiều"...

Hà Thơm tâm sự, khi thể hiện những ca khúc về Sơn La luôn đem lại cho chị những cảm xúc đặt biệt. Với Thơm, quê hương là cái nôi của chất liệu âm nhạc dân gian để tiếp tục theo đuổi nghệ thuật chuyên nghiệp: “Trong hành trình hơn một thập niên hoạt động nghệ thuật chuyên nghiệp, mỗi ngày, mỗi giờ được sống, được cống hiến tôi luôn tìm cách làm mới bản thân mình, làm mới những ca khúc mà mình được thể hiện. Cái mới ở đây không có nghĩa là làm lệch lạc đi bản chất của ca khúc, mà cái mới đây đó là phục vụ cho thị hiếu của khán giả ngày nay…”.

Sau này, Hà Thơmcó sự chắt lọc và cảm thấy hơi thở, trái tim của mình phù hợp với âm nhạc dân gian miền núi pha một chút đương đại, là một màu sắc mới ở Nhà hát ca múa nhạc Sơn La. Chị đã và đang nghiên cứu, học tập nhiều dòng nhạc dân gian thuần, kể cả hát dân ca, hát tiếng Thái, tiếng Khơ Mú, tiếng Mông... mỗi thứ tiếng chị đều biết để làm sao có thể vận dụng vào các ca khúc mới một cách hài hòa và mới mẻ. Ca khúc “Khèn mơ” là một trong số đó.

“Khèn mơ” là một trong những ca khúc đương đại đầu tiên chị thể hiện, một nhạc phẩm của nhạc sĩ Lê Minh Sơn. Cũng chính từ nhạc phẩm này mà khán giả đã thấy sự bứt phá sau nhiều nhạc phẩm với các màu sắc âm nhạc khác nhau mà chị thể hiện. “Khèn mơ” là điểm sáng cho thấy sự lột xác của một cô gái với vẻ ngoài đầy nữ tính, nhưng sâu thẳm bên trong là đầy những nội lực, ẩn khuất nhưng không kém phần ma mị.

Thơm nói với tôi: “Phải trải qua nhiều thử thách với nhiều thể loại thì tôi mới tìm được cho mình một màu sắc phù hợp cũng như thể hiện được cá tính khác của tôi mà trước đó chưa được khai thác. Mặc dù giọng hát tôi khá trong trẻo nhưng cá tính trong âm nhạc tôi lại khá nội tâm và xù xì, ngược lại hoàn toàn với cả ngoại hình và giọng hát sẵn có của tôi... cũng có thể nó ảnh hưởng từ tính cách và cuộc sống của tôi nữa, vì tôi là người khá tự lập về mặt cảm xúc và cuộc sống…”.

Ca sĩ Hà Thơm và bạn diễn tại một hội diễn nghệ thuật chuyên nghiệp.

Sự ma mị nhưng đầy nội tâm ấy một lần nữa được Hà Thơm gói trong “Khói lam chiều”, một sản phẩm mới ra mắt vào đầu tháng 3/2024. Nhạc phẩm do nhạc sĩ Minh Đức sáng tác, Mạnh Tiến phối khí. Ca khúc có giai điệu buồn, ngẩn ngơ, khi nàng thiếu nữ người Thái xếp khăn piêu theo chồng mà trong lòng còn vấn vương người cũ.

Nữ ca sĩ chia sẻ: “Khói lam chiều” là ca khúc có nhiều kỷ niệm đặc biệt với chị, từ khi lần đầu tiên được vang lên mới chỉ là bản hát mộc không có nhạc beat và là phần kết cho một tác phẩm múa mà chị từng thể hiện ở một kỳ liên hoan nghệ thuật. Giữa một rừng âm nhạc nhiều màu sắc, giữa nhịp sống gấp gáp, Hà Thơm muốn khán giả được chậm lại để thưởng thức những điều tuyệt vời trong cuộc sống… Khi hóa thân vào nhân vật trong ca khúc, Hà Thơm như được trải lòng, như được kể câu chuyện của lòng mình.

Chị chia sẻ: “Câu chuyện của người con gái Thái trong ca khúc có phần tương đồng với những tâm tư của tôi ở ngoài đời. Đó là một cô gái đã qua tuổi 30, từng trải qua chuyện tình cảm không thành, có nhiều hồi ức đẹp đẽ về thanh xuân và đôi khi ngồi một mình nhớ lại những ngày xuân thì rực rỡ có chút tiếc nuối, một tiếc nuối của thanh xuân, nhưng vẫn đọng lại trong tâm khảm...” - nữ ca sĩ tâm sự.

“Mặc dù dòng nhạc dân gian có khá ít khán giả quan tâm nhưng vẫn có chỗ đứng riêng. Tôi cũng sẽ tiếp tục có những sản phẩm của riêng mình với màu sắc âm nhạc này, đầu tiên là làm cho mình được thỏa đam mê, để nuôi dưỡng chính tâm hồn mình đã rồi tôi tin sẽ đâu đó có những khán giả đồng cảm và thích những câu chuyện mình kể qua các ca khúc đó” - Hà Thơm nói.

Với giọng hát ngọt ngào, trong trẻo, Thơm đã biểu diễn hàng trăm sự kiện quan trọng của quốc gia, của địa phương và các nước láng giềng. Mỗi lần xuất hiện lại là một lần Hà Thơm để lại cho người xem những ấn tượng mạnh không chỉ về giọng hát mà đó còn là phong cách, cá tính trong người con gái Thái ấy.

Nghệ sĩ ưu tú Đoàn Thế Hùng, Giám đốc Nhà hát Ca múa nhạc tỉnh Sơn La chia sẻ: “Có thể nói Hà Thơm là một ca sĩ hiếm người dân tộc Thái gốc của tỉnh Sơn La. Hiện tại Hà Thơm đang là một trong những ca sĩ chính của Nhà hát, luôn đảm nhận vai chính trong các chương trình nghệ thuật lớn. Đặc biệt, trong các chương trình tham gia hội thi, hội diễn chuyên nghiệp chị luôn đóng vai trò tích cực, gặt hái được nhiều thành công. Với tố chất tốt và đặc biệt với ý thức phấn đấu của Hà Thơm, chắc chắn trong tương lai chị sẽ giành được nhiều thành công hơn”.

Quá trình hoạt động nghệ thuật, Hà Thơm đã gặt hái được nhiều thành công. Chị thử sức tại các cuộc thi lớn và đạt thành tích cao, lọt vào Top 5 dòng nhạc dân gian chung kết cuộc thi Sao Mai khu vực miền Bắc năm 2019; giải Ba cuộc thi Giọng hát hay Hà Nội năm 2018; Huy chương Bạc tại Liên hoan Ca múa nhạc chuyên nghiệp 5 nước Đông Dương tại Quảng Trị năm 2016; Huy chương Bạc tại Liên hoan Âm nhạc ASEAN năm 2019…