Hoàn thiện khung pháp lý về mô hình đô thị công nghệ cao

Rõ tỷ lệ diện tích khu công nghệ cao trong đô thị công nghệ cao

Toàn cảnh phiên thảo luận. Ảnh: Xuân Quý

Góp ý vào dự án Luật Công nghệ cao (sửa đổi), cơ bản các đại biểu tán thành sự cần thiết cũng như những mục đích, quan điểm chỉ đạo sửa đổi Luật Công nghệ cao như đã nêu tại tờ trình Chính phủ số: 791/TTr-CP ngày 15/9/2025. Để dự thảo Luật được hoàn thiện hơn, ĐBQH Nguyễn Văn Mạnh (Phú Thọ) đề nghị, ban soạn thảo nghiên cứu giữ lại toàn bộ các quy định về nông nghiệp công nghệ cao, doanh nghiệp nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao và Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao tại Điều 16, 19, 32 Luật hiện hành. Việc dự thảo luật sửa đổi, bổ sung đã loại bỏ toàn bộ các quy định này không chỉ làm mất đi một cấu phần thiết yếu của chính sách công nghệ cao, mà còn làm suy yếu định hướng phát triển dài hạn của ngành nông nghiệp.

Bởi, những quy định này đã được thiết lập ổn định suốt hơn 17 năm, gắn với nhiều đạo luật khác nhau như: Luật Công nghệ cao; Luật Đất đai; Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn; Luật Tổ chức Chính phủ… Việc đột ngột xóa bỏ sẽ tạo ra khoảng trống pháp lý và gây khó khăn cho các quy hoạch, thủ tục đất đai, tổ chức bộ máy và phân công nhiệm vụ của cơ quan nhà nước. Ngoài ra, hiện nay cả nước đã quy hoạch 34 khu nông nghiệp công nghệ cao tại 19 tỉnh, trong đó nhiều khu có quy mô lớn, đang hoạt động và thu hút đầu tư. Nếu không có quy định cụ thể, rõ ràng các địa phương sẽ không có cơ sở pháp lý để tiếp tục duy trì và phát triển các mô hình này.

ĐBQH Nguyễn Văn Mạnh (Phú Thọ) phát biểu. Ảnh: Xuân Quý

Đại biểu đề nghị, tiếp tục duy trì, làm rõ và hoàn thiện các quy định về nông nghiệp công nghệ cao, khu nông nghiệp công nghệ cao. Coi đây là cấu phần trọng tâm của chiến lược phát triển nông nghiệp hiện đại, bền vững và có sức cạnh tranh quốc tế. Đây cũng là bước đi cần thiết để Việt Nam giữ vững vị thế là trung tâm cung ứng nông sản chất lượng cao trong khu vực và trên thế giới.

Các đại biểu Quốc hội Đoàn Đắk Lắk tham dự họp tổ. Ảnh: Xuân Quý

Về quy định “đô thị công nghệ cao” tại Điều 24, đại biểu đánh giá, đây là một bước tiếp cận mới, có ý nghĩa chiến lược trong việc hình thành hệ sinh thái công nghệ cao gắn với nghiên cứu, đào tạo, thương mại hóa và sản xuất sản phẩm công nghệ cao trong một không gian đô thị hiện đại, đồng bộ. Tuy nhiên, để mô hình này thực sự khả thi cần tiếp tục nghiên cứu để hoàn thiện khung pháp lý.

Theo đại biểu Nguyễn Văn Mạnh, tại khoản 1 Điều 24 quy định: “Đô thị công nghệ cao là đô thị có một phần diện tích là khu công nghệ cao…”. Cách định nghĩa này mang tính khái quát cao, nhưng lại thiếu tiêu chí định lượng tối thiểu. Nếu không xác định rõ tỷ lệ diện tích hoặc các tiêu chí về quy mô, mức độ tập trung của khu công nghệ cao trong tổng thể đô thị, rất dễ dẫn đến tình trạng áp dụng tùy tiện, thậm chí có thể bị lợi dụng trong quy hoạch, làm giảm chất lượng và mục tiêu của mô hình đô thị công nghệ cao.

Các đại biểu Quốc hội tỉnh Phú Thọ tham dự họp tổ. Ảnh: Xuân Quý

Ngoài ra, việc thiếu tiêu chí rõ ràng cũng dẫn đến rủi ro phân tán nguồn lực, đô thị có thể gắn “mác” công nghệ cao nhưng không đủ không gian, hạ tầng hay quy mô để hình thành trung tâm đổi mới sáng tạo; từ đó làm suy giảm hiệu quả chính sách và ảnh hưởng đến tính thống nhất của hệ thống pháp luật về đô thị.

Do đó, đại biểu đề nghị làm rõ ngay trong luật các tiêu chí mang tính nguyên tắc, đặc biệt là tỷ lệ diện tích tối thiểu dành cho khu công nghệ cao trong đô thị công nghệ cao (chẳng hạn 5 - 7% diện tích đô thị) hoặc quy định rõ yêu cầu về quy mô, mức độ tập trung của khu công nghệ cao trong đô thị công nghệ cao. Các nội dung kỹ thuật, chuyên sâu sẽ do Chính phủ quy định chi tiết theo thẩm quyền bảo đảm đồng bộ, minh bạch của chính sách.

ĐBQH ĐBQH Trần Văn Tiến (Phú Thọ) phát biểu ý kiến. Ảnh: Xuân Quý

Theo ĐBQH Trần Văn Tiến (Phú Thọ), dự thảo Luật quy định, Luật này quy định về hoạt động công nghệ cao, chính sách, biện pháp khuyến khích, thúc đẩy hoạt động công nghệ cao. Tuy nhiên, phạm vi áp dụng chưa bao quát hết nội hàm dự thảo luật. Dự thảo Luật đề cập nhiều đến công nghệ chiến lược nhưng phạm vi điều chỉnh không đề cập tới công nghệ chiến lược, quản lý nhà nước về công nghệ cao và công nghệ chiến lược.

ĐBQH Vũ Tuấn Anh (Phú Thọ) phát biểu. Ảnh: Xuân Quý

Do vậy, cần thiết phải bổ sung công nghệ chiến lược vào phạm vi điều chỉnh, cụ thể: Luật này quy định về hoạt động công nghệ cao, công nghệ chiến lược, chính sách, biện pháp khuyến khích, thúc đẩy hoạt động công nghệ cao; quản lý nhà nước về công nghệ cao và công nghệ chiến lược.

Có chính sách khuyến khích tham gia đầu tư phát triển công nghệ cao

Góp ý vào dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chuyển giao công nghệ, ĐBQH Nguyễn Văn Mạnh (Phú Thọ) cho rằng, tại điểm b, khoản 6b, Điều 35 có quy định, chi phí của tổ chức, doanh nghiệp cho hoạt động chuyển giao công nghệ được tính là chi phí cho hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo theo quy định pháp luật về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo và được tính vào chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế theo quy định của pháp luật và thuế thu nhập doanh nghiệp, với mức độ ưu đãi: 100% đối với mức ứng dụng và vận hành; 150% đối với mức làm chủ cải tiến; 200% đối với mức đổi mới và phát triển. Đại biểu cho rằng, việc quy định ưu đãi thuế được đưa ra như vậy là rất lớn nên cần nghiên cứu thêm để tránh thất thoát và hụt thu ngân sách.

Liên quan đến khoản 6c, Điều 35, đại biểu Nguyễn Văn Mạnh đề nghị, cần phải nghiên cứu sửa đổi, bổ sung ngoài việc sử dụng ngân sách nhà nước để đầu tư phát triển mạng lưới khoa học công nghệ thì cần có chính sách khuyến khích các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp trong nước và ngoài nước cùng tham gia để đầu tư phát triển công nghệ cao tại Việt Nam.

Tham gia ý kiến nội dung về sửa đổi, bổ sung khoản 3 và khoản 5, Điều 3, ĐBQH Đặng Bích Ngọc (Phú Thọ) đề nghị, tại khoản 3 nên đưa cụm từ “ưu tiên bố trí nguồn lực” thay vì chỉ để “bố trí nguồn lực” thực hiện việc chuyển giao công nghệ, công nghệ tiên tiến, công nghệ mới. Đặc biệt, tại những vùng sâu, vùng xa rất cần việc chuyển giao công nghệ trong khi việc này đòi hỏi nguồn lực rất lớn nếu chỉ bố trí nguồn lực thì sẽ khó thực hiện trong bối cảnh hiện nay. Ngoài ra, Trung ương và tỉnh cần có chính sách ưu tiên đặc biệt để việc chuyển giao công nghệ đạt được mục tiêu, góp phần hỗ trợ cho vùng sâu, vùng xa có nguồn lực cũng như phát triển lĩnh vực chuyển giao công nghệ.

ĐBQH Đặng Bích Ngọc (Phú Thọ) phát biểu. Ảnh: Xuân Quý

Bên cạnh đó, tại khoản 5 có quy định “đẩy mạnh chuyển giao công nghệ tiên tiến, công nghệ cao, công nghệ mới, công nghệ xanh, công nghệ sạch từ nước ngoài vào Việt Nam”, tuy nhiên, khoản 3 đã có nội dung này. Do vậy, đại biểu đề nghị ban soạn thảo rà soát lại khoản 5 để không trùng lặp về nội dung với khoản 3 nhưng vẫn thể hiện được mong muốn chuyển giao công nghệ giữa nước ngoài và Việt Nam để tạo sự lan tỏa công nghệ tiên tiến, công nghệ cao, nhất là với các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.

Trần Tâm