Hoàn thiện thể chế để đạt mục tiêu Net Zero

Công cụ thúc đẩy chuyển đổi xanh

Phát biểu khai mạc, ông Nguyễn Quyết Chiến, Tổng Thư ký Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam cho biết, biến đổi khí hậu là thách thức nghiêm trọng của thế kỷ XXI. Thực hiện cam kết tại COP26, Việt Nam đặt mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.

Ông Nguyễn Quyết Chiến, Tổng thư ký Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam và ông Nguyễn Văn Toàn, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Biên tập Tạp chí Môi trường và Cuộc sống chủ trì Hội thảo

“Thị trường carbon trong nước là công cụ kinh tế quan trọng, giúp doanh nghiệp chuyển đổi mô hình sản xuất theo hướng xanh và bền vững, hướng tới thị trường minh bạch, công bằng và hội nhập quốc tế”, ông Chiến nói.

Trình bày tại hội thảo, TS. Hà Quang Anh – Giám đốc Trung tâm Thích ứng Biến đổi khí hậu và Trung hòa các-bon (Cục Biến đổi khí hậu, Bộ Nông nghiệp & Môi trường) – cho biết, thị trường carbon thế giới đã trải qua bốn giai đoạn phát triển, từ Nghị định thư Kyoto (1997) đến Thỏa thuận Paris (2015).

TS. Hà Quang Anh, Giám đốc Trung tâm Thích ứng BĐKH và Trung hòa các bon, Cục Biến đổi khí hậu, Bộ Nông nghiệp và Môi trường

Ông đề xuất Việt Nam cần sớm hoàn thiện khung pháp lý cho hệ thống giao dịch phát thải, xây dựng cơ chế bù trừ nội địa và vận hành hệ thống đo đạc, báo cáo, thẩm định (MRV) quốc gia, qua đó khuyến khích phát triển tín chỉ carbon chất lượng cao cho các dự án rừng và nông nghiệp.

Hướng tới thị trường minh bạch, hội nhập quốc tế

Theo ông Phạm Nam Hưng – Cục Biến đổi khí hậu (Bộ NN&MT), thị trường carbon là công cụ hiệu quả để giảm phát thải khí nhà kính, đồng thời tạo cơ hội thu hút nguồn tài chính xanh cho doanh nghiệp Việt Nam.

Toàn cảnh Hội thảo

Hiện thế giới có bốn hình thức thị trường carbon phổ biến, gồm: quốc tế trong khuôn khổ UNFCCC, quốc tế tự nguyện (VCM), tuân thủ quốc gia và tự nguyện quốc gia.

Việt Nam đã có hành lang pháp lý nền tảng với Luật Bảo vệ môi trường và Nghị định 06/2022/NĐ-CP về kiểm kê khí nhà kính, cùng lộ trình phát triển thị trường carbon đến năm 2030. Đặc biệt, Nghị định 119/2025/NĐ-CP mở rộng đối tượng tham gia, làm rõ cơ chế phân bổ hạn ngạch và tích hợp quy định tại Điều 6 của Thỏa thuận Paris, tạo tiền đề kết nối thị trường quốc tế.

Theo kế hoạch, giai đoạn 2025–2028 sẽ thí điểm sàn giao dịch carbon, tiến tới vận hành thị trường chính thức sau năm 2029.
“Doanh nghiệp sẽ là trung tâm của thị trường carbon.

Đây không chỉ là công cụ thực hiện cam kết khí hậu mà còn là cơ hội nâng cao năng lực cạnh tranh và thu hút đầu tư,” ông Hưng nói.

Doanh nghiệp Việt: Vừa áp lực, vừa cơ hội

Ông Nguyễn Tiến Cường, Giám đốc Trung tâm Tăng trưởng xanh và Bảo vệ môi trường doanh nghiệp nhận định, doanh nghiệp Việt Nam đang đối mặt nhiều thách thức khi tham gia thị trường carbon, như thiếu dữ liệu phát thải chuẩn hóa, chi phí chuyển đổi cao và rủi ro pháp lý. Tuy nhiên, nếu tận dụng tốt, đây cũng là cơ hội “xanh hóa” sản xuất, tối ưu chi phí năng lượng và gia tăng giá trị thương hiệu.

Ông Nguyễn Tiến Cường – Giám đốc Trung tâm Tăng trưởng xanh và Bảo vệ môi trường doanh nghiệp chia sẻ tham luận tịa Hội thảo

Ông Cường khuyến nghị doanh nghiệp nên triển khai năm bước: hoàn thành kiểm kê khí nhà kính; lập kế hoạch giảm phát thải; nâng cao năng lực quản trị carbon; chuẩn bị tài chính và tuân thủ pháp lý; đồng thời tăng cường hợp tác quốc tế thông qua các cơ chế JCM, Điều 6 Paris và các quỹ khí hậu toàn cầu.

Đại diện khu vực tư nhân, bà Tô Thị Hồng Điệp, Giám đốc Công ty Cổ phần MinMax Green, cho biết việc tham gia thị trường tín chỉ carbon giúp doanh nghiệp giảm chi phí năng lượng, hạn chế lãng phí nguyên liệu và mở ra nguồn thu mới từ giao dịch tín chỉ.

“Đây không chỉ là lợi ích kinh tế mà còn góp phần lan tỏa nhận thức về phát triển bền vững và bảo vệ hành tinh xanh cho thế hệ tương lai”, bà nói.

Bà Tô Thị Hồng Điệp - Giám đốc Công ty Cổ Phần MinMax Green, TP.HCM

Chính sách là nền tảng của Net Zero

Tại phần thảo luận, PGS.TS Lưu Đức Hải, Chủ tịch Hội Kinh tế Môi trường Việt Nam, chỉ ra hai rào cản lớn: thiếu tổ chức được công nhận để xác nhận tín chỉ carbon và nguy cơ “mất cân bằng” Net Zero nếu tín chỉ bị bán quá nhiều ra nước ngoài. Ông đề xuất Bộ NN&MT sớm tháo gỡ hai nút thắt này.

Ông Nguyễn Hoài Dương, nguyên Giám đốc Sở NN&MT Đắk Lắk, cho rằng cần cụ thể hóa chính sách để hai lĩnh vực có tiềm năng lớn là nông nghiệp và lâm nghiệp tham gia sâu hơn vào thị trường carbon. Ông nhấn mạnh việc kiểm kê phát thải và xây dựng hành lang pháp lý chặt chẽ là điều kiện tiên quyết.

Kết luận hội thảo, ông Nguyễn Văn Toàn, Phó Chủ tịch Hội Nước và Môi trường Việt Nam, Tổng Biên tập Tạp chí Môi trường và Cuộc sống khẳng định. các tham luận đã làm rõ vai trò, cơ chế và kinh nghiệm phát triển thị trường carbon trong nước, đồng thời chỉ ra cơ hội, thách thức và hướng đi cho doanh nghiệp.

“Thị trường carbon là công cụ then chốt giúp Việt Nam đạt mục tiêu phát thải ròng bằng ‘0’ vào năm 2050”, ông Toàn nhấn mạnh.

PV