Hội chứng khiến người đàn ông bị hạ kali máu kéo dài

Bệnh nhân bị tăng huyết áp suốt 12 năm và từng nhiều lần nhập viện vì hạ kali máu kéo dài

Khai thác bệnh sử cho thấy, bệnh nhân T.V.S., 65 tuổi, trú tại Hải Phòng, đã mắc đái tháo đường type 2 trong 3 năm, bị tăng huyết áp suốt 12 năm và từng nhiều lần nhập viện vì hạ kali máu kéo dài. Các thăm dò hình ảnh (siêu âm, chụp cắt lớp vi tính ổ bụng) phát hiện cả hai tuyến thượng thận đều có khối u, trong đó tuyến thượng thận trái có vôi hóa trong nhu mô.

Dựa trên các kết quả lâm sàng và cận lâm sàng, các bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân mắc Hội chứng Conn (cường aldosteron tiên phát) trên nền đái tháo đường type 2 và tăng huyết áp. Đây là một bệnh lý hiếm gặp, gây hạ kali máu kéo dài, dễ dẫn đến yếu cơ, rối loạn nhịp tim, thậm chí biến chứng tim mạch nếu không được phát hiện sớm.

Bệnh nhân được điều trị nội khoa tích cực gồm: kiểm soát huyết áp bằng Exforge, bổ sung kali và magie, sử dụng lợi tiểu giữ kali (Spironolacton). Sau điều trị, bệnh nhân tỉnh táo, huyết áp ổn định ở mức 140/90 mmHg, không còn triệu chứng yếu liệt, kali máu cải thiện lên 3,0 mmol/l. Hiện tại, Bệnh viện Nội tiết Trung ương đang hội chẩn liên chuyên khoa để xem xét phẫu thuật cắt u thượng thận, hướng tới điều trị triệt để nguyên nhân bệnh.

Cường aldosteron tiên phát, hay còn gọi là hội chứng Conn, là một bệnh lý hiếm gặp của tuyến thượng thận - cơ quan nhỏ nằm trên hai quả thận, nhưng lại giữ vai trò vô cùng quan trọng trong việc điều hòa huyết áp và cân bằng muối, nước trong cơ thể.

Là một bệnh hiếm, cường aldosteron tiên phát là nguyên nhân đứng sau nhiều ca tăng huyết áp kéo dài khó kiểm soát

Ở người bình thường, tuyến thượng thận tiết ra hormone aldosteron giúp giữ lại một lượng muối cần thiết và đào thải bớt kali ra ngoài. Tuy nhiên, khi hormone này được sản xuất quá mức, cơ thể sẽ giữ lại quá nhiều muối, đồng nghĩa với việc tích nước nhiều hơn, khiến huyết áp tăng cao. Ngược lại, lượng kali bị mất đi quá nhiều lại khiến người bệnh mệt mỏi, yếu cơ, chuột rút hoặc thậm chí liệt cơ, rối loạn nhịp tim nếu không được phát hiện sớm.

Nguyên nhân phổ biến nhất của hội chứng này là một khối u lành tính ở tuyến thượng thận, khiến tuyến này hoạt động quá mức và tiết ra nhiều aldosteron hơn cần thiết. Một số trường hợp khác là do tuyến thượng thận hai bên bị phì đại, dẫn đến việc hormone này liên tục được sản xuất quá mức. Ngoài ra, cũng có những dạng bệnh mang tính di truyền trong gia đình, song tỉ lệ này khá hiếm gặp.

Điều đáng nói là bệnh thường không có triệu chứng đặc hiệu. Nhiều người chỉ phát hiện khi tăng huyết áp kéo dài mà dùng thuốc không hiệu quả, hoặc khi xét nghiệm máu cho thấy hạ kali tái diễn. Một số bệnh nhân cảm thấy cơ thể thường xuyên mệt mỏi, yếu tay chân, tiểu nhiều hoặc chuột rút, nhưng chủ quan cho rằng đó là do tuổi tác hay thiếu chất. Vì vậy, hội chứng Conn thường bị bỏ sót trong chẩn đoán nếu không được bác sĩ nội tiết nghi ngờ và tầm soát đúng hướng.

Khi đến khám, người bệnh sẽ được làm xét nghiệm máu để kiểm tra nồng độ aldosteron và renin - hai chỉ số quan trọng giúp xác định sự mất cân bằng hormone. Sau đó, chụp cắt lớp hoặc cộng hưởng từ tuyến thượng thận sẽ giúp phát hiện có khối u hay phì đại tuyến. Trong một số trường hợp đặc biệt, bác sĩ có thể lấy mẫu máu từ hai tĩnh mạch thượng thận để xác định bên nào hoạt động quá mức - đây là bước quan trọng để lựa chọn hướng điều trị phù hợp.

Sau khi điều trị ổn định, người bệnh vẫn cần duy trì lối sống lành mạnh: giảm ăn mặn, tăng thực phẩm giàu kali như chuối, cam, rau xanh; tập thể dục đều đặn và kiểm tra huyết áp thường xuyên. Đặc biệt, không nên tự ý dùng thuốc hạ áp hay thuốc lợi tiểu khi chưa có chỉ định của bác sĩ, vì có thể khiến tình trạng hạ kali trở nên trầm trọng hơn.

Mặc dù là bệnh hiếm nhưng cường aldosteron tiên phát lại đứng sau nhiều ca tăng huyết áp kéo dài khó kiểm soát. Nếu không được phát hiện sớm, bệnh có thể dẫn đến suy tim, đột quỵ hoặc tổn thương thận. Vì vậy, khi có các dấu hiệu bất thường như mệt mỏi, yếu cơ, chuột rút, hoặc huyết áp tăng cao dù đã điều trị, người dân nên chủ động đi khám tại các cơ sở y tế chuyên khoa nội tiết để được tầm soát kịp thời.

Thùy Dung