Hội nghị Thủ tướng Chính phủ đối thoại với nông dân năm 2025: Nông dân mong muốn được 'tiến vào thế giới số'

Sáng nay (10.12), Hội nghị Thủ tướng Chính phủ đối thoại với nông dân Việt Nam năm 2025 được tổ chức tại Trụ sở Chính phủ. Đây là năm thứ 7 Trung ương Hội Nông dân Việt Nam chủ trì, phối hợp với Văn phòng Chính phủ, các Bộ, ngành tổ chức. Hội nghị Thủ tướng Chính phủ đối thoại với nông dân Việt Nam năm 2025 có chủ đề: "Ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong nông dân".

Hội nghị Thủ tướng Chính phủ đối thoại với nông dân Việt Nam năm 2025 diễn ra vào sáng nay 10.12. Ảnh: DV

Hội nghị Thủ tướng Chính phủ đối thoại với nông dân năm 2025 được kỳ vọng sẽ trở thành diễn đàn quan trọng nhất của ngành nông nghiệp trong năm nay. Trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ, nông dân cả nước mang tới hội nghị một mong muốn lớn nhất: được trang bị kiến thức, công nghệ và hạ tầng để thực sự “tiến vào thế giới số”, bắt kịp xu hướng nông nghiệp hiện đại.

Nông dân mong muốn được “tiến vào thế giới số”

Ngoài phản ánh khó khăn, các ý kiến tại hội nghị cho thấy một điều đáng mừng: người nông dân Việt Nam đang chuyển mình mạnh mẽ theo hướng chuyên nghiệp hóa. Nông dân Vương Thị Thương (Lạng Sơn) – người nổi tiếng với sản phẩm hồng treo gió – khẳng định bán nông sản online đã trở thành xu hướng tất yếu và cơ hội sống còn cho người sản xuất vùng cao. Tuy nhiên, rào cản lớn nhất lại đến từ những thứ tưởng chừng rất “số hóa”: viết nội dung quảng bá, dựng video, xây dựng thương hiệu cá nhân, và đặc biệt là hạ tầng internet còn chập chờn.

“Có lúc tôi phải leo lên đỉnh núi mới có sóng để livestream bán hàng”, bà Thương chia sẻ. Khó khăn ấy không hề cá biệt mà là tình trạng phổ biến ở nhiều vùng sâu, vùng xa.

Từ Hà Nội, ông Phạm Đức Trọng – Chủ tịch Hội Nông dân xã Thư Lâm – cho biết: chi phí đầu tư ban đầu cho chuyển đổi số và công nghệ cao vẫn vượt quá khả năng của đại bộ phận nông dân và hợp tác xã. Ông đề xuất xây dựng mô hình “Làng nông nghiệp công nghệ cao” – nơi trình diễn, đào tạo, kết nối giữa nhà khoa học – doanh nghiệp – HTX – nông dân, giúp lan tỏa nhanh hơn các tiến bộ kỹ thuật.

Ông Phạm Đức Trọng – Chủ tịch Hội Nông dân xã Thư Lâm (Hà Nội) kiến nghị nhiều vấn đề liên quan đến khoa học công nghệ trong nông nghiệp. Ảnh: DV

Trả lời các kiến nghị, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cho biết thương mại điện tử Việt Nam đang có tốc độ phát triển vượt bậc, đạt 25 tỷ USD trong năm 2024, tăng 25% so với năm trước và đưa Việt Nam vào top 10 quốc gia tăng trưởng nhanh nhất thế giới. Dự báo năm 2025, quy mô thị trường có thể vượt 30 tỷ USD, đóng góp 10% tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ.

Đáng chú ý, ngay trong chiều nay, Quốc hội dự kiến thông qua Luật Thương mại điện tử sửa đổi, với nhiều chính sách hỗ trợ nông dân, doanh nghiệp nhỏ và vùng sâu vùng xa tham gia thị trường số.

Bộ Công Thương thời gian qua đã mở 100 lớp đào tạo TMĐT cho hơn 10.000 học viên, bao gồm cán bộ quản lý, sinh viên khởi nghiệp, hợp tác xã, đặc biệt là nông dân – những người trực tiếp sản xuất. Các lớp học được tổ chức “cầm tay chỉ việc”, đào tạo kỹ năng livestream, ứng dụng AI, xây dựng thương hiệu cá nhân và mô hình “nông dân dạy nông dân”.

Thứ trưởng nhấn mạnh: “Chính những người nông dân sẽ là chiến thần livestream, vì họ mới là người kể chuyện thật nhất, hiểu rõ nhất về sản phẩm của mình”.

Để hỗ trợ nông dân bán hàng online, Bộ Công Thương đang thúc đẩy xây dựng các nền tảng thương mại điện tử chuyên biệt cho nông sản, như sanviet.vn, đồng thời đề nghị các địa phương chủ động xây dựng kênh truyền thông riêng cho sản phẩm đặc sản. Mô hình đưa vải thiều Bắc Giang lên sàn thương mại điện tử nhiều năm qua đã chứng minh hiệu quả có thể nhân rộng.

Khoa học công nghệ: trụ cột quyết định giá trị gia tăng của nông nghiệp nhưng còn nhiều vấn đề cần tháo gỡ

Cuộc đối thoại giữa Thủ tướng Chính phủ với nông dân sáng 10.12 một lần nữa cho thấy những vấn đề nóng nhất của nông nghiệp Việt Nam hiện nay đều xoay quanh hai trụ cột: chuyển đổi số và khoa học công nghệ. Từ các ý kiến của nông dân đến phản hồi của lãnh đạo các bộ, ngành, có thể thấy một điểm chung: nông nghiệp Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để bứt phá, nhưng những điểm nghẽn về kỹ thuật, hạ tầng số và cơ chế chính sách vẫn còn hiện hữu và cần được tháo gỡ mạnh mẽ hơn.

Nhiều kiến nghị của nông dân được các bộ ngành ghi nhận và phản hồi trực tiếp tại hội nghị. Bà Phạm Thị Lý, Nhà khoa học của nhà nông năm 2024 Liên hiệp HTX và nông nghiệp hữu cơ và dược liệu Việt Nam. Bà Lý cho biết: khoảng cách từ nghiên cứu đến chuyển giao và ứng dụng KHCN còn khá xa, có những đề tài nghiên cứu xong nhưng không chuyển giao hoặc chuyển giao muộn tới người nông dân. Bà cũng đề xuất một số giải pháp nhằm tháo gỡ vấn đề này.

Bà Phạm Thị Lý, Nhà khoa học của nhà nông năm 2024 Liên hiệp HTX và nông nghiệp hữu cơ và dược liệu Việt Nam. Ảnh: DV

Trả lời các câu hỏi từ nông dân và nhà khoa học, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng nhấn mạnh nếu không có khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo thì nông nghiệp khó đạt được bước tiến vượt bậc như thời gian qua. Một thực tế trong nhiều năm là các đề tài nghiên cứu chưa gắn chặt với nhu cầu sản xuất, thiếu địa chỉ ứng dụng và chưa tạo ra tác động mạnh mẽ trong thực tiễn. Bộ trưởng cho biết các chương trình nghiên cứu mới đã yêu cầu xác định rõ đơn vị tiếp nhận, sử dụng kết quả ngay từ khi phê duyệt đề tài. Những tổ chức, cá nhân đề xuất nghiên cứu phải xuất phát từ nhu cầu thực tiễn, tránh tình trạng nghiên cứu xong nhưng không ai dùng. Bộ đang tiếp tục hoàn thiện cơ chế để tăng cường gắn kết giữa nhà khoa học – nhà nông – doanh nghiệp, đồng thời phát huy vai trò của các tổ chức chính trị – xã hội như Hội Nông dân, Hội Phụ nữ trong công tác chuyển giao.

Liên quan đến ý tưởng “làng nông nghiệp công nghệ cao” của ông Phạm Đức Trọng - Chủ tịch Hội Nông dân xã Thư Lâm (Hà Nội), Bộ trưởng đánh giá đây là khái niệm mới, chưa có trong văn bản quy phạm pháp luật, nhưng rất đáng nghiên cứu. Hiện cả nước đã có 12 vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao hoạt động khá hiệu quả. Những vùng này đang tạo ra tác động lan tỏa lớn về kỹ thuật, giống, quy trình và hợp tác giữa doanh nghiệp – nông dân – viện trường. Việc nghiên cứu phát triển “làng nông nghiệp công nghệ cao” có thể trở thành bước tiếp theo, tạo các điểm trình diễn công nghệ để nhân rộng mô hình.

Ở góc độ quản lý khoa học, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Thế Duy cho biết KH&CN đã đóng góp khoảng 30% giá trị gia tăng trong nông nghiệp Việt Nam. Tuy nhiên, so với các quốc gia phát triển, năng suất và giá trị sản xuất còn một khoảng cách rất lớn. Giá trị sản xuất nông nghiệp bình quân của Việt Nam chỉ dưới 1.000 USD/người, trong khi Hàn Quốc đạt khoảng 24.000 USD.

Để thu hẹp khoảng cách này, năm 2025 ngành khoa học công nghệ dự kiến sửa đổi và ban hành 10 luật, đồng thời phối hợp các bộ ngành điều chỉnh hơn 30 luật khác nhằm tháo gỡ điểm nghẽn, đặc biệt là các cơ chế tài chính. Lần đầu tiên Việt Nam hình thành Quỹ Đổi mới sáng tạo quốc gia và nhiều quỹ cấp bộ, ngành nhằm hỗ trợ lãi suất vay cho doanh nghiệp, hợp tác xã đầu tư công nghệ.

Một điểm mới đáng chú ý là cơ chế “voucher công nghệ”, cho phép hợp tác xã và nông dân được hỗ trợ tài chính để dùng thử các công nghệ số, giải pháp chuyển đổi số. Nếu hiệu quả, bà con có thể tiếp tục đầu tư; nếu không phù hợp, sẽ không bị ràng buộc tài chính. Điều này giúp giảm rủi ro khi tiếp cận công nghệ mới – vấn đề từng khiến nhiều nông dân e ngại.

Những kiến nghị của nông dân được các bộ ngành ghi nhận và phản hồi trực tiếp tại hội nghị. Đặc biệt, vấn đề hạ tầng internet vùng sâu vùng xa đã được Bộ Khoa học và Công nghệ đưa vào chương trình hành động năm 2025, với hai giải pháp: hỗ trợ các nhà mạng mở rộng phủ sóng và tiếp nhận hồ sơ thí điểm Internet vệ tinh từ hai tập đoàn lớn.

Cuộc đối thoại sáng 10.12 không chỉ là nơi nông dân nêu vấn đề, mà còn là diễn đàn để các bộ ngành đưa ra các chính sách cụ thể, giải pháp thực thi rõ ràng. Khi TMĐT, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo trở thành động lực trung tâm, nông nghiệp Việt Nam đang tiến gần hơn đến một giai đoạn phát triển mới – nơi người nông dân có thể tiếp cận thị trường rộng hơn, ứng dụng công nghệ sâu hơn và tạo ra giá trị gia tăng lớn hơn trong chuỗi sản xuất.

Trang Trần