'Hợp nhất tỉnh thành không chỉ là phép cộng diện tích mà là phép nhân của GDP'
Theo đại biểu Quốc hội Trần Hoàng Ngân, để đạt mục tiêu tăng GDP từ việc hợp nhất tỉnh, thành, cần có sự đầu tư, cần có thể chế đủ rộng, linh hoạt, phù hợp với quy mô dân số, kinh tế, đặc điểm về an ninh quốc phòng của từng địa phương.
Sáng 12/6, Quốc hội thảo luận tại hội trường trước khi biểu quyết thông qua Nghị quyết của Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh năm 2025.
Bày tỏ sự ủng hộ, đại biểu Nguyễn Hữu Thông - Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Thuận cho rằng mô hình tổ chức phân tán trước đó đã bộc lộ nhiều bất cập khi không ít tỉnh có quy mô nhỏ, dân số thấp, không đạt chuẩn diện tích, dẫn đến phân mảnh không gian phát triển, khó hình thành các vùng kinh tế trọng điểm, đầu tư công dàn trải, hiệu quả chưa cao.
Bộ máy hành chính ở nhiều nơi còn cồng kềnh, chi thường xuyên lớn, chiếm tới 70% tổng chi ngân sách, làm hạn chế nguồn lực đầu tư phát triển.
Vì vậy, việc sắp xếp vừa có tính chiến lược, vừa mang tính tất yếu nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản trị, quản lý, tổ chức lại không gian phát triển theo hướng mở rộng, gắn kết, bền vững, đại biểu Thông nhận định.
Lấy ví dụ, việc hợp nhất 3 tỉnh Lâm Đồng, Đắk Nông và Bình Thuận sẽ tạo thành một chỉnh thể kinh tế - hành chính lớn mạnh hơn với diện tích 24.233 km² (lớn nhất nước), dân số gần 4 triệu người và GRDP trên 323.000 tỷ đồng (xếp thứ 7 cả nước).
Như Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu, 3 địa phương này có những đặc điểm tự nhiên và kinh tế khác biệt nhưng lại bổ trợ cho nhau một cách tự nhiên: Lâm Đồng là trung tâm nông nghiệp công nghệ cao; Đắk Nông có thế mạnh về khoáng sản và quỹ đất phát triển công nghiệp. Bình Thuận giữ vai trò đầu mối kết nối, cửa ngõ ra biển với tiềm năng năng lượng tái tạo và logistics ven biển.
Sự liên kết giữa cao nguyên, trung du và duyên hải sẽ hình thành một chuỗi giá trị liên ngành, chuỗi đô thị liên kết và một vùng du lịch sinh thái - nghỉ dưỡng - văn hóa đặc sắc, tạo nên một không gian phát triển liên thông, hiệu quả và bền vững hơn.
Tuy vậy, đại biểu Thông đề nghị sớm hoàn thiện thể chế, pháp luật, giải quyết chế độ, chính sách cho cán bộ, công chức, viên chức và người lao động, ưu tiên đầu tư kết cấu hạ tầng, giao thông kết nối, đặc biệt là các tỉnh có diện tích rộng.
Đại biểu Nguyễn Hữu Thông - Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Thuận. Ảnh: Media Quốc hội.
Cùng ý kiến, đại biểu Trần Hoàng Ngân - Đoàn ĐBQH TP HCM cho rằng việc thực hiện tinh gọn bộ máy hệ thống chính trị, cũng như là sáp nhập, hợp nhất các tỉnh thành là chủ trương cần thiết và sẽ góp phần giảm gánh nặng ngân sách, nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước.
"Chúng ta từ 63 tỉnh, thành giảm còn 34 tỉnh, thành, trong đó, 6 tỉnh, thành là được sáp nhập từ 3 địa phương và 20 tỉnh, thành có biển. Điều đó thể hiện rằng bên cạnh việc giảm gánh nặng chi phí ngân sách, quan trọng hơn là có thêm động lực phát triển và không gian phát triển. Sự kết hợp, hợp nhất của các tỉnh thành không chỉ là phép cộng về diện tích, dân số, mà còn là phép nhân của GDP," đại biểu Trần Hoàng Ngân nói.
Song, đại biểu cũng cho rằng để đạt được những mục tiêu này, cần có sự đầu tư, trong đó, cần có thể chế đủ rộng, một thể chế linh hoạt, phù hợp với quy mô dân số, kinh tế, đặc điểm về an ninh quốc phòng của từng địa phương. Đại biểu cũng nhấn mạnh việc đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho các địa phương theo phương châm địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm.
Đại biểu đoàn TP HCM kiến nghị cần ưu tiên nguồn lực cho các địa phương đầu tư kết cấu hạ tầng kinh tế-xã hội một cách đồng bộ, nhất là hạ tầng giao thông và hạ tầng số để phát huy được Chính phủ số trong quản lý, quản trị địa phương hiện nay.
Lấy ví dụ về TP HCM với sự hợp nhất 3 địa phương, gồm thủ phủ công nghiệp Bình Dương, với trung tâm logistics, kinh tế biển của Bà Rịa-Vũng Tàu và kết hợp với trung tâm kinh tế, tài chính, thương mại, dịch vụ, đặc biệt là trung tâm khoa học công nghệ của TP HCM, đại biểu Trần Hoàng Ngân cho rằng đây là nền tảng để tạo ra một khu phát triển vàng của cả nước. Theo đó, TP HCM mới, vốn đang đóng góp là 1/4 GDP và 1/3 tổng thu ngân sách của cả nước, chắc chắn trong thời gian tới sẽ còn đóng góp nhiều hơn nữa.
Đại biểu Trần Hoàng Ngân - Đoàn ĐBQH TP HCM. Ảnh: Media Quốc hội
Bảo tồn giá trị văn hóa, lịch sử
Đại biểu Nguyễn Minh Tâm, Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Bình đánh giá cao và ghi nhận cơ quan chủ trì soạn thảo trong khoảng thời gian ngắn, gấp rút đã chuẩn bị hồ sơ hết sức chu đáo, chất lượng và đảm bảo theo quy định.
Đại biểu đề xuất Chính phủ, Quốc hội cân nhắc, xem xét để kịp thời có giải pháp, chính sách hỗ trợ đặc thù và hướng dẫn liên quan đến việc chỉ dẫn địa lý đối với các địa danh được UNESCO công nhận như di sản văn hóa thiên nhiên thế giới, di sản phi vật thể, các sản phẩm của tỉnh đã được bảo hộ trong nước và quốc tế.
Nêu ví dụ thực tế, theo đại biểu Tâm, hang Sơn Đoòng được công nhận là hang động tự nhiên lớn nhất thế giới, là một "viên ngọc quý" của du lịch Việt Nam trên trường quốc tế, gắn với chỉ dẫn địa lý Quảng Bình.
Đại biểu Nguyễn Minh Tâm - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Bình. Ảnh: Medai Quốc hội.
Đại biểu Tâm cho rằng, chỉ dẫn địa lý không chỉ là tên gọi của một vùng đất, mà còn được xem là "giấy thông hành" bảo chứng cho chất lượng đặc thù, danh tiếng của sản phẩm gắn liền với điều kiện tự nhiên và kỹ năng sản xuất của người dân địa phương, là tài sản vô hình quý giá, góp phần nâng cao giá trị sản phẩm, thúc đẩy xuất khẩu và xây dựng hình ảnh quốc gia. Do đó, bà đề xuất Chính phủ, Quốc hội có những giải pháp hỗ trợ cho vấn đề này.
