Hợp tác công - tư hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo trong chuyển đổi xanh

Phát biểu tại Diễn đàn ông Hoàng Minh - Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) nhấn mạnh chuyển đổi xanh không còn là một lựa chọn mà là yêu cầu tất yếu.

Theo Thứ trưởng Hoàng Minh, thế giới đang đối mặt với những thách thức toàn cầu chưa từng có về biến đổi khí hậu, suy giảm tài nguyên và ô nhiễm môi trường. Trong bối cảnh đó, việc thúc đẩy mô hình kinh doanh bền vững, đổi mới sáng tạo xanh và chuyển đổi hệ thống kinh tế theo hướng ít phát thải, tuần hoàn đã trở thành yêu cầu cấp thiết.

“Để hiện thực hóa mục tiêu Net Zero vào năm 2050, Việt Nam cần tiếp tục thúc đẩy đổi mới sáng tạo, huy động các nguồn lực đầu tư, và tạo môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo phát triển bền vững”, Thứ trưởng Hoàng Minh nói.

Ông Hoàng Minh, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ phát biểu khai mạc

Việt Nam hiện có hơn 4.000 doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, trong đó có 2 kỳ lân, 11 doanh nghiệp được định giá trên 100 triệu USD, hơn 1.400 tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp, 202 khu làm việc chung; 208 quỹ đầu tư; 35 tổ chức thúc đẩy kinh doanh. Trong số này, ước tính có khoảng 200 - 300 doanh nghiệp tập trung vào lĩnh vực chuyển đổi xanh, bao gồm các lĩnh vực như năng lượng tái tạo, công nghệ môi trường, nông nghiệp bền vững và kinh tế tuần hoàn. Con số này tương đương với khoảng 5-7% tổng số startup hiện nay.

Thứ trưởng kêu gọi sự tham gia chủ động và hợp tác chặt chẽ từ các bên liên quan - từ khu vực công, tư nhân đến các tổ chức quốc tế - cùng chung tay hiện thực hóa khát vọng về một hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo Việt Nam xanh, hiệu quả và bền vững.

Hợp tác, liên kết để thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp xanh tại Việt Nam

Thông tin về hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo xanh tại Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực chuyển đổi xanh, các doanh nghiệp khởi nghiệp, ông Phạm Hồng Quất, Cục trưởng Cục Khởi nghiệp và Doanh nghiệp công nghệ (Bộ KH&CN) cho hay, các doanh nghiệp khởi nghiệp tại Việt Nam đang có những bước tiến quan trọng trong phát triển các giải pháp công nghệ xanh nhằm góp phần bảo vệ môi trường và thúc đẩy phát triển bền vững.

Nhiều lĩnh vực có tiềm năng tăng trưởng xanh trong hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo Việt Nam như: Công nghệ thông tin xanh, phát triển các sản phẩm sinh thái, dịch vụ bền vững, công nghệ sạch, năng lượng tái tạo… Tuy nhiên, quá trình khởi nghiệp đối với các doanh nghiệp chuyển đổi xanh còn gặp nhiều khó khăn như việc huy động tài chính; hay quy định cụ thể dành cho startup vẫn còn chưa thực sự rõ ràng và mạnh mẽ. Bên cạnh đó, mặc dù người tiêu dùng quan tâm hơn đến sản phẩm thân thiện môi trường nhưng do giá cả và thói quen tiêu dùng nên việc tiêu thụ các sản phẩm xanh chưa thành xu hướng.

Bàn về giải pháp, vị Cục trưởng cho rằng cần sớm thực hiện khảo sát, đánh giá và xây dựng bản đồ hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo xanh tại Việt Nam; phát triển một khung chỉ số đánh giá tác động xã hội - môi trường - kinh tế dành riêng cho các doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực công nghệ xanh; hỗ trợ các trường đại học và viện nghiên cứu hợp tác với doanh nghiệp để phát triển các công nghệ xanh mới. Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh các chiến dịch truyền thông về tiêu dùng xanh để thay đổi thói quen mua sắm của người tiêu dùng, khuyến khích sử dụng sản phẩm thân thiện với môi trường.

Hoàn thiện thể chế pháp lý cũng là một điều kiện để khởi nghiệp xanh phát triển

PGS.TS Nguyễn Đình Thọ, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách nông nghiệp và môi trường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng cho biết, cơ quan quản lý cần sớm hoàn thiện khung pháp lý và tăng cường hỗ trợ đầu tư, trước hết là cải thiện thể chế, pháp lý cho khởi nghiệp xanh; hình thành quỹ đầu tư bền vững, quỹ đổi mới sáng tạo Việt Nam, kêu gọi vốn từ các tổ chức quốc tế và áp dụng tiêu chí ESG trong xét chọn đầu tư; thúc đẩy tài chính xanh và công cụ thị trường, phát hành trái phiếu xanh, tín dụng xanh; thành lập quỹ đầu tư mạo hiểm… cho doanh nghiệp xanh.

Bên cạnh đó, kết nối hệ sinh thái doanh nghiệp là giải pháp quan trọng để đẩy mạnh hợp tác và chuyển giao công nghệ. PGS.TS Nguyễn Đình Thọ cũng đề xuất cần tăng cường các mối liên kết: Giữa startup với doanh nghiệp lớn; cùng với đó thiết lập trung tâm hỗ trợ tại địa phương, tăng cường liên kết giữa nhà nước, viện nghiên cứu, doanh nghiệp, quỹ đầu tư...

Bàn về một số kinh nghiệm quốc tế tại Diễn đàn, Tiến sỹ Malle Fofana, Giám đốc khu vực châu Á, Viện tăng trưởng xanh toàn cầu (GGGI) cho biết, hiện đã có thể dùng công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI), để tìm ra những giải pháp hiệu quả. Năm ngoái, riêng lĩnh vực AI đã thu hút gần 100 tỷ USD đầu tư. AI có thể giúp rút ngắn hành trình đi đến mục tiêu phát thải ròng bằng 0. Ngoài ra, cần có sự hợp tác giữa khu vực công và tư – từ các quỹ đầu tư mạo hiểm, tổ chức quốc tế cho tới Chính phủ, doanh nghiệp. Đây là những bước đi cần thiết nhằm hỗ trợ các startup khí hậu, đặc biệt là từ những giai đoạn đầu tiên.

Hồng Quang