Hợp tác quốc tế: Tăng hiệu quả chống buôn lậu, hàng giả

Sự cần thiết của hợp tác quốc tế trong phòng, chống hàng giả

Đi vào hoạt động theo mô hình ngành dọc (từ tháng 10/2018 đến ngày 28/2/2025), Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, Bộ Công Thương (trước sắp xếp, tinh gọn là Tổng cục Quản lý thị trường) đã xác định công tác hợp tác quốc tế là một trong nhiều giải pháp hiệu quả để phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả.

Còn nhớ, ngay từ khi vận hành theo mô hình ngành dọc, ông Trần Hữu Linh - Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (trước đó là Tổng Cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường) đã từng chia sẻ: Doanh nghiệp là người hiểu rõ nhất sản phẩm do mình sản xuất, phân phối. Chính vì vậy, việc phối hợp cung cấp thông tin từ doanh nghiệp, chủ thể quyền đóng vai trò vô cùng quan trọng trong cuộc chiến phòng, chống hàng giả.

Quan điểm này của Cục trưởng Trần Hữu Linh khi đó nhận được phản hồi tích cực và được sự đánh giá cao từ các tổ chức ngành hàng, hiệp hội, doanh nghiệp nước ngoài đang làm ăn, kinh doanh tại Việt Nam.

Ký kết Biên bản ghi nhớ hợp tác giữa Tổng cục Quản lý thị trường Việt Nam và SCHOTT AG

Chia sẻ với Báo Công Thương, bà Katja - Giám đốc Kinh doanh dòng sản phẩm CERAN-R khu vực châu Á của Tập đoàn SCHOTT AG - kinh doanh và phân phối sản phẩm kính cao cấp tại thị trường Việt Nam cho rằng, hợp tác với cơ quan chức năng trong phòng, chống hàng giả là chìa khóa để đẩy lùi vấn nạn hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, hướng tới bảo vệ người tiêu dùng cũng như doanh nghiệp kinh doanh chân chính. Bởi, không có doanh nghiệp nào có thể đơn thương độc mã chống lại mạng lưới sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Liên tục, trong những năm qua, Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước đã tiếp và có buổi làm việc với các đoàn doanh nghiệp, hiệp hội, đối tác quốc tế để thảo luận, trao đổi nhiều giải pháp ngăn ngừa hàng giả, hàng xâm phạm quyền, và nhiều biên bản ghi nhớ cũng được ký kết sau các cuộc làm việc.

Nhớ lại những năm 2022 và 2023, khi cơn sốt đồ chơi lắp rắp LEGO đổ bộ thị trường Việt Nam thì sức nóng luôn đi kèm với thách thức về hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.

“Sản phẩm LEGO mới vừa ra mắt tại thị trường Việt Nam, chỉ trong một thời gian ngắn, trên thị trường xuất hiện rất nhiều sản phẩm giả, nhái với giá thành rất rẻ” - ông Đỗ Việt Tùng - Giám đốc Đối ngoại của Tập đoàn LEGO thông tin với phóng viên và cho biết, tình trạng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ đối với các sản phẩm đồ chơi xếp hình LEGO diễn ra rất phức tạp và với quy mô lớn trong nhiều năm.

Chính vì vậy, chỉ trong 2 tháng, từ tháng 4-6/2023, Tập đoàn LEGO cũng như Công ty Luật Rouse (Đại diện chủ thể quyền của LEGO tại Việt Nam) đã liên tiếp có những cuộc gặp gỡ, làm việc với lực lượng Quản lý thị trường để trao đổi, thống nhất giải pháp phòng, chống hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ đối với sản phẩm này.

Tương tự LEGO, trong bối cảnh ngành công nghiệp vòng bi đang ngày càng phát triển mạnh mẽ, từ 2018 đến nay, Hiệp hội công nghiệp vòng bi thế giới cũng có đến 3 buổi làm việc, đề nghị Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước phối hợp, hỗ trợ phòng chống hàng giả.

Theo số liệu thống kê, từ năm 2023 đến 2024, lực lượng Quản lý thị trường cả nước đã tiến hành kiểm tra và xử lý 310 vụ vi phạm liên quan đến lĩnh vực này, trong đó có 220 vụ bị xử phạt, với tổng số tiền phạt lên tới hơn 1,4 tỷ đồng, và trị giá hàng hóa vi phạm ước tính gần 1,55 tỷ đồng.

Ông Bùi Văn Định - Trưởng phòng Thực thi Sở hữu Trí tuệ Công ty Honda Việt Nam chia sẻ thông tin phòng, chống hàng giả đối với các sản phẩm, thương hiệu của Honda Việt Nam

Hay như với Honda Việt Nam, đây cũng là một trong những doanh nghiệp nước ngoài đã hợp tác, phối hợp chặt chẽ với lực lượng Quản lý thị trường, với Bộ Công Thương trong cuộc chiến đấu tranh chống hàng giả. Thông qua biên bản ghi nhớ hợp tác được lực lượng ký kết với Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM), Honda Việt Nam đã phối hợp với Quản lý thị trường các tỉnh, thành phố trong việc kiểm tra, kiểm soát, ngăn chặn hành vi sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng.

Cùng với đó, Honda Việt Nam cũng đã chủ động phối hợp với toàn lực lượng thường xuyên tổ chức các buổi trưng bày, giới thiệu hàng thật - hàng giả các sản phẩm của doanh nghiệp để trang bị thêm kiến thức cho người tiêu dùng, tránh mua phải những sản phẩm giả, kém chất lượng.

“Công tác phối hợp với lực lượng Quản lý thị trường đã giúp Honda Việt Nam rất lớn trong việc ngăn ngừa hành vi sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng xâm phạm quyền. Hàng ngàn vụ việc đã được phối hợp kiểm tra và phát hiện” - ông Bùi Văn Định - Trưởng phòng Thực thi Sở hữu Trí tuệ Công ty Honda Việt Nam thông tin.

Điểm ra những doanh nghiệp trên để thấy sự cần thiết trong công tác phối hợp phòng, chống hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ không chỉ với cộng đồng doanh nghiệp trong nước mà còn cả với các doanh nghiệp, tổ chức, hiệp hội quốc tế tại Việt Nam. Những kết quả trên không chỉ minh chứng cho sự nỗ lực không ngừng của lực lượng lực lượng Quản lý thị trường mà còn phản ánh hiệu quả rõ rệt từ sự hợp tác quốc tế trong cuộc chiến này.

Một trong những điểm sáng trong công tác phòng chống hàng giả là sự chủ động và sáng tạo của các hiệp hội, doanh nghiệp quốc tế

Chia sẻ với phóng viên Báo Công Thương, lãnh đạo Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước cho biết, hơn 6 năm hoạt động theo mô hình ngành dọc, lực lượng đã đẩy mạnh công tác hợp tác quốc tế trong phòng, chống hàng giả, gian lận thương mại. Tính đến nay, Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước đã ký kết hơn 20 biên bản, thỏa thuận ghi nhớ hợp tác với các đối tác cả ở trong và ngoài nước.

“Một trong những điểm sáng trong công tác phòng chống hàng giả là sự chủ động và sáng tạo của các hiệp hội, doanh nghiệp quốc tế. Các tổ chức, ngành hàng quốc tế đã chủ động tìm đến, yêu cầu và đề nghị sự phối hợp của lực lượng Quản lý thị trường trong hoạt động kiểm tra nguồn gốc sản phẩm, từ đó giúp phát hiện và ngăn chặn sản phẩm vi phạm hiệu quả hơn” - ông Trần Hữu Linh - thông tin và cho biết, nhiều tổ chức, hiệp hội ngành hàng còn áp dụng công nghệ thông tin trong cuộc chiến phòng, chống hàng giả.

Hợp tác thực chất, hiệu quả

Không chỉ đẩy mạnh hợp tác với các doanh nghiệp, tổ chức, hiệp hội ngành trong nước mà công tác phối hợp của quản lý thị trường đã vượt qua khỏi đường biên giới, “bắt tay” với các đối tác trong khu vực.

Vào tháng 4/2024 đã ký Biên bản ghi nhớ với Vụ Cạnh tranh kinh doanh và Kiểm tra Thương mại, Bộ Công Thương Lào nhằm phối hợp trong phòng, chống vi phạm pháp luật trong kinh doanh, thương mại; bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và tăng cường hợp tác trong lĩnh vực Quản lý thị trường giữa hai nước.

Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thủ tướng Trung Quốc, chứng kiến Lễ ký biên bản ghi nhớ giữa Bộ Công Thương Việt Nam và Tổng cục quản lý giám sát thị trường nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa vào tháng 6/2023

Trước đó, tháng 6/2023, Bộ Công Thương Việt Nam và Tổng cục Quản lý giám sát thị trường Trung Quốc cũng đã ký kết biên bản ghi nhớ trong việc thúc đẩy bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, đảm bảo an toàn thực phẩm và người tiêu dùng, nâng cao chất lượng sản phẩm và tăng cường hợp tác trong lĩnh vực Quản lý thị trường.

Ông Trần Hữu Linh cho rằng, Việt Nam đang thực thi nhiều hiệp định thương mại tự do, trong đó có các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, do vậy, đòi hỏi công tác bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ rất cao, đi cùng với đó là trách nhiệm của lực lượng Quản lý thị trường trong lĩnh vực này là rất lớn.

Đặc biệt, khi thương mại điện tử ngày càng phát triển đòi hỏi sự phối hợp giữa lực lượng Quản lý thị trường với các tổ chức, hiệp hội, ngành hàng quốc tế phải chặt chẽ, sâu rộng và thực chất hơn để công tác phòng, chống hàng giả đạt hiệu quả cao, giúp lành mạnh hóa thị trường, tạo niềm tin cho doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nước ngoài đang có hoạt động hợp tác đầu tư, kinh doanh tại Việt Nam.

Khánh An