Huế: Nơi lưu giữ những bảo vật quốc gia

Cửu đỉnh được công nhận là bảo vật quốc gia. Ảnh: N.Q.

Đưa bảo vật quốc gia đến gần du khách

Là kinh đô của nhà Nguyễn, triều đại phong kiến cuối cùng trong lịch sử Việt Nam, Cố đô Huế vẫn giữ cho mình những di sản văn hóa có giá trị đặc biệt, được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa của nhân loại.

Hằng năm, Thừa Thiên - Huế đã đón hàng triệu lượt du khách tham quan, tìm hiểu về những giá trị văn hóa, lịch sử. Bên cạnh đó, công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản cố đô và bản sắc văn hóa Huế là một trong những nền tảng quan trọng để xây dựng Thừa Thiên - Huế trở thành thành phố trực thuộc Trung ương.

Ngoài các đền đài, lăng tẩm, cảnh quan thiên nhiên thơ mộng, khi đến tham quan Quần thể Di tích Cố đô Huế, du khách sẽ có cơ hội tìm hiểu về hệ thống các hiện vật, cổ vật vô cùng đồ sộ với đầy đủ các loại hình, kiểu cách, chất liệu… Đặc biệt, nhiều hiện vật trong số này đã được công nhận là bảo vật quốc gia.

Hiện nay, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế là đơn vị được giao quản lý 8 hiện vật/bộ hiện vật (với 33 hiện vật đơn lẻ) được công nhận là bảo vật quốc gia, bao gồm Cửu vị thần công, Cửu đỉnh, Bộ sưu tập vạc đồng, Ngai vua triều Nguyễn, Áo tế Giao, Bia Khiêm Cung Ký, Đại Hồng Chung, Bia Ngự kiến Thiên Mụ Tự.

Đại hồng chung tại chùa Thiên Mụ được công nhận là bảo vật Quốc gia từ năm 2013. Ảnh: N.V

Trong số các hiện vật đã được công nhận là bảo vật quốc gia, riêng Áo tế giao hiện đang được bảo quản tại kho cổ vật thuộc Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế, các hiện vật còn lại đều được trưng bày để phục vụ du khách.

Tại các điểm trưng bày, bên cạnh đặt biển giới thiệu tại chỗ, đơn vị quản lý di tích còn gắn mã QR code để du khách có thể truy cập thông tin, tìm hiểu sâu hơn về hiện vật.

Toàn bộ các Bảo vật quốc gia đều được số hóa 3D để phục vụ việc quản lý và phát huy giá trị. Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế cũng đã xuất bản ấn phẩm "Bảo vật quốc gia thời Nguyễn tại Huế" để giới thiệu rộng rãi về các Bảo vật quốc gia do đơn vị quản lý đến với đông đảo người dân, du khách.

Anh Lê Văn Quảng (du khách đến từ Đà Nẵng) cho biết, khi vào tham quan di tích Huế, đặc biệt là các bảo vật quốc gia bản thân anh rất ấn tượng với cách mà đơn vị quản lý di tích đang triển khai. "Ngoài các thông tin cơ bản về hiện vật, nếu du khách có nhu cầu muốn tìm hiểu sâu hơn, chỉ cần 1 thao tác đơn giản là quét mã QR trên điện thoại có kết nối internet là toàn bộ thông tin về bảo vật đó sẽ xuất hiện. Thật sự rất hữu ích", anh Quảng chia sẻ.

Ngoài những hiện vật trên, Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế đang xây dựng hồ sơ đề nghị công nhận bảo vật quốc gia cho những hiện vật gồm ngai vua Duy Tân (Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế). Cặp rồng chầu thời Thiệu Trị (sân Duyệt Thị Đường) và Chuông Ngọ Môn thời Minh Mạng (lầu Ngũ Phụng).

Ứng dụng công nghệ trong quản lý, trưng bày hiện vật

Hiện nay, hầu hết các bảo vật quốc gia do Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế quản lý đều là những hiện vật có kích thước lớn, được trưng bày thường xuyên để phục vụ du khách.

Mặc dù có nhiều phương án bảo vệ như dựng nhà bao che, phân công lực lượng trực bảo vệ, tuy nhiên do một bộ phận du khách thiếu ý thức, thường xuyên viết, vẽ, khắc lên di tích, lên các hiện vật đang trưng bày cũng như tìm cách tiếp cận, sờ mó, ngồi lên ngai vua triều Nguyễn là những khó khăn trong công tác bảo quản, bảo vệ hiện vật.

Cửu vị thần công là bảo vật quốc gia. Ảnh: N.D.

Theo Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế, bảo quản hiện vật là công việc đòi hỏi những người có đào tạo bài bản về chuyên ngành, có kinh nghiệm trong thực tiễn. Tuy nhiên, nguồn nhân lực này hiện nay vẫn còn thiếu, gây khó khăn trong bảo qản hiện vật, đặc biệt bảo vật quốc gia.

Đến nay, Trung tâm đã tiến hành số hóa cho hơn 200 hiện vật, bao gồm 33 hiện vật được công nhận là bảo vật quốc gia. Trong thời gian tới, sẽ tiếp tục phối hợp với các đơn vị liên quan tiến hành số hóa 3D cho hiện vật, đồng thời tăng cường ứng dụng công nghệ trong quản lý, trưng bày hiện vật.

Cửu vị thần công hiện được đặt tại vị trí 2 bên Kỳ đài Huế. Ảnh: N.Q.

Ngoài ra, thường xuyên quảng bá hình ảnh hiện vật và bảo vật quốc gia trên các phương tiện thông tin, giới thiệu qua các bài viết đăng trên tạp chí chuyên ngành trong và ngoài nước…

Đưa thông tin và giá trị các hiện vật, bảo vật quốc gia vào chương trình Giáo dục di sản nhằm giúp các em học sinh, sinh viên hiểu biết về nguồn gốc lịch sử, giá trị của bảo vật, để các em có ý thức gìn giữ góp phần vào công tác bảo tồn cũng như phát huy giá trị của bảo vật.

Ông Hoàng Việt Trung cho rằng, bảo quản hiện vật bảo tàng, trong đó có bảo vật quốc gia là lĩnh vực đòi hỏi cán bộ có trình độ chuyên môn sâu. Tuy nhiên, đội ngũ cán bộ hiện tại chưa đáp ứng được yêu cầu. Kiến nghị cần có các khóa đào tạo, trong đó chú trọng thực hành công tác bảo quản hiện vật tại bảo tàng và các điểm di tích. Ngoài ra, ưu tiên kinh phí để đầu tư trang thiết bị chuyên dụng trong việc trưng bày, bảo quản bảo vật quốc gia theo chế độ đặc biệt.

Nguyễn Quốc