Hướng đến phát triển thương mại điện tử bền vững

Người tiêu dùng Phú Yên chọn mua sản phẩm tại một trung tâm thương mại ở TP Tuy Hòa và thường xuyên áp dụng phương thức thanh toán không dùng tiền mặt. Ảnh: PV

Mục tiêu của kế hoạch là tối ưu hóa toàn bộ chuỗi giá trị từ sản xuất đến tiêu dùng thông qua các giải pháp công nghệ, đảm bảo cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế, công bằng xã hội và bảo vệ môi trường. Một trong những điểm nhấn quan trọng là yêu cầu tổ chức không gian phát triển thương mại điện tử theo hướng đồng bộ, hiệu quả trên phạm vi cả nước; đồng thời thúc đẩy liên kết vùng, liên kết quốc tế nhằm huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực. Doanh nghiệp và người tiêu dùng là lực lượng chủ lực trong phát triển thương mại điện tử bền vững.

Nâng cao giá trị và năng lực cạnh tranh

Theo Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên, kế hoạch hướng tới việc nâng cao giá trị và năng lực cạnh tranh của thương mại điện tử, đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm Việt qua thương mại điện tử cả trong và ngoài nước; thu hẹp khoảng cách phát triển thương mại điện tử giữa các địa phương; phát triển thương mại điện tử theo hướng xanh, tuần hoàn, góp phần xây dựng xã hội công bằng và bền vững.

Cụ thể, Việt Nam đặt mục tiêu 70% dân số trưởng thành tham gia mua sắm trực tuyến; doanh số bán lẻ thương mại điện tử tăng trưởng 20-30%/năm, chiếm 20% tổng mức bán lẻ hàng hóa quốc gia; giảm tỉ lệ website vi phạm quyền lợi người tiêu dùng xuống còn 5-10%. Phấn đấu 70% doanh nghiệp ứng dụng thương mại điện tử, 100% giao dịch có hóa đơn điện tử, 80% giao dịch thanh toán không dùng tiền mặt, và 60% doanh nghiệp vừa và nhỏ hoạt động trên nền tảng thương mại điện tử.

Đáng chú ý, yếu tố phát triển xanh và bền vững được đưa vào như một trụ cột với các chỉ tiêu cụ thể: giảm tỉ lệ bao bì nhựa còn tối đa 45%, nâng tỉ lệ bao bì tái chế lên 50%, ít nhất 40% doanh nghiệp sử dụng năng lượng sạch trong logistics thương mại điện tử và 50% doanh nghiệp áp dụng tiêu chuẩn đóng gói xanh.

Kế hoạch đề ra 6 nhóm nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm để hiện thực hóa các mục tiêu đặt ra. Cụ thể, tập trung xây dựng và hoàn thiện thể chế, bao gồm cơ chế, chính sách quản lý nhà nước và phát triển thị trường thương mại điện tử. Cùng đó, hoàn thiện hạ tầng phục vụ phát triển bền vững, bao gồm hạ tầng số, hạ tầng logistics và hệ thống thanh toán không dùng tiền mặt. Xây dựng các nền tảng, hệ thống cốt lõi phục vụ cả quản lý nhà nước và thị trường thương mại điện tử xanh, bền vững.

Lãnh đạo Sở Công Thương tỉnh cho biết, để thực hiện đạt mục tiêu của kế hoạch phát triển thương mại điện tử quốc gia giai đoạn 2026-2030 đề ra, thời gian đến ngành Công Thương sẽ tham mưu UBND tỉnh tổ chức các khóa bồi dưỡng kiến thức và kỹ năng thương mại điện tử, trang bị các phương tiện hiện đại cho đội ngũ thực thi pháp luật về thương mại điện tử; quá đó hỗ trợ việc theo dõi, giám sát, giải quyết tranh chấp, xử lý vi phạm các hoạt động thương mại điện tử trên môi trường trực tuyến. Có chính sách khuyến khích người dân, doanh nghiệp và các tổ chức liên quan sử dụng dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt trong hoạt động thương mại điện tử. Cập nhật các chính sách để tạo điều kiện cho mọi thành phần kinh tế và các cơ sở sản xuất kinh doanh tham gia các hoạt động, sự kiện xúc tiến thương mại, tiêu thụ sản phẩm, hàng hóa trên không gian mạng. Bên cạnh đó, xây dựng cơ chế phối hợp liên ngành và hình thành lực lượng phản ứng nhanh nhằm xử lý kịp thời các hành vi buôn lậu, gian lận thương mại, buôn bán hàng giả, hàng vi phạm quyền sở hữu trí tuệ và cạnh tranh không lành mạnh trong thương mại điện tử.

Thị phần của thương mại điện tử Việt Nam trong tổng mức bán lẻ hàng hóa của Việt Nam. (Nguồn: Google, Temasek, Bain & Company, Fiinpro, Chứng khoán Rồng Việt). Đồ họa: TCCT

Nhiều hình thức hỗ trợ doanh nghiệp, người dân

Để thương mại điện tử phát triển, trước đó, UBND tỉnh Phú Yên ban hành kế hoạch phát triển thương mại điện tử tỉnh đến năm 2025, với mục tiêu 40% dân số tham gia mua sắm trực tuyến; 70% website thương mại điện tử của các doanh nghiệp, cơ sở kinh doanh trên địa bàn tỉnh có tích hợp chức năng đặt hàng trực tuyến; 50% doanh nghiệp vừa và nhỏ tiến hành hoạt động kinh doanh trên các sàn giao dịch thương mại điện tử, bao gồm mạng xã hội có chức năng sàn giao dịch thương mại điện tử; 40% doanh nghiệp tham gia hoạt động thương mại điện tử trên các ứng dụng di động; 70% các đơn vị cung cấp dịch vụ điện, nước, viễn thông và truyền thông trên địa bàn tỉnh triển khai hợp đồng điện tử với người tiêu dùng.

Đơn cử như, Sở Công Thương tỉnh phối hợp với Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam khu vực miền Trung - Tây Nguyên tổ chức kích hoạt chương trình ứng dụng thương mại điện tử và giải pháp thanh toán số tại chợ Tuy Hòa. Bên cạnh đó, Sở Công Thương tỉnh tiến hàng khảo sát nhu cầu, năng lực các tiểu thương tại chợ Tuy Hòa, hỗ trợ tiểu thương giới thiệu sản phẩm trên nền tảng trực tuyến, tích hợp tài khoản thanh toán bằng mã QR và thí điểm một số gian hàng hải sản khô, quần áo, giày dép… trên kênh TikTok.

Ngoài hỗ trợ tiểu thương tại các chợ, tỉnh cũng đã hỗ trợ các HTX, doanh nghiệp đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử, nâng cao hiệu quả trong công tác quảng bá sản phẩm của tỉnh. Đến nay đơn vị đã hỗ trợ các doanh nghiệp, hộ sản xuất quảng bá, giới thiệu 335 sản phẩm đặc trưng của địa phương lên sàn, góp phần thúc đẩy phát triển thương mại điện tử trên địa bàn.

Đến nay, hầu hết các siêu thị, trung tâm mua sắm và cơ sở phân phối hàng hóa trên địa bàn Phú Yên đã áp dụng phương thức thanh toán không dùng tiền mặt khi người tiêu dùng mua hàng. 100% các đơn vị cung cấp dịch vụ điện, nước, viễn thông và truyền thông triển khai hợp đồng điện tử với người tiêu dùng và chấp nhận thanh toán phí dịch vụ của các hộ gia đình qua phương tiện điện tử.

Ở phạm vi cả nước, báo cáo của Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) cho biết, thương mại điện tử Việt Nam tiếp tục duy trì tốc độ tăng trưởng ấn tượng ở mức 18-25% mỗi năm. Năm 2024, quy mô thị trường đạt trên 25 tỉ USD, tăng 20% so với năm 2023, chiếm khoảng 9% tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng cả nước.

MINH ĐĂNG