Hương sấu mùa hạ

Sấu là loại cây thân gỗ có tuổi thọ cao, có tán lá rộng và xanh tốt quanh năm nên được trồng ở hai bên đường, công viên, sân nhà… để tạo bóng mát. Ngoài tạo cảnh quan, quả sấu còn mang lại thu nhập cho nhiều hộ gia đình.

Người dân thôn Tuấn Dị, xã Trưng Trắc (Văn Lâm) thu hoạch quả sấu tươi

Thôn Tuấn Dị, xã Trưng Trắc (Văn Lâm) là “thủ phủ” sấu của Hưng Yên với trên 1.500 cây. Đến thôn vào những ngày giữa hè oi ả, bước chân trên những con đường bê tông sạch đẹp rợp bóng mát, ai cũng phải trầm trồ trước những chùm quả sấu sai lúc lỉu ẩn trong tán lá xanh ngắt. Sấu Tuấn Dị không chỉ phục vụ nhu cầu của người dân trong tỉnh mà còn theo chân thương lái có mặt ở nhiều tỉnh, thành phố như Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh…, trở thành món quà quê “xuất ngoại” sang một số nước như Hàn Quốc, Trung Quốc…

Gia đình anh Chu Văn Cường ở thôn Tuấn Dị có gần 30 cây sấu có tuổi đời từ hơn chục năm trở lên. Những ngày này, bên cạnh tất bật thu hoạch diện tích sấu trong vườn nhà, anh còn làm đầu mối thu mua quả tươi từ người dân trong thôn. Anh Cường cho biết: Hiện nay, mỗi kg sấu có giá bán 10.000 – 15.000 đồng/kg. Trung bình mỗi cây cho thu từ 1 – 5 tạ quả, người dân có thể “bỏ túi” tiền triệu/cây. Ngoài giá trị kinh tế, người dân trong thôn quan tâm phát triển loại cây này nhằm tạo bóng mát cho cây lá dong phía dưới.

Theo Đông y, quả sấu có tính mát, có tác dụng giải khát, trị ho, tiêu đờm. Trong các bài thuốc Đông y, quả sấu thường được sử dụng trị nhiều bệnh như nhiệt miệng, ngứa cổ, đau họng, sưng, viêm da, tăng cường hệ tiêu hóa…

Không chỉ là vị thuốc quý, loại quả này còn là thứ gia vị tuyệt vời của ẩm thực. Với vị chua thanh và hương thơm nhẹ, người nội trợ có thể chế biến được rất nhiều món ăn thơm ngon từ quả sấu như: canh chua, vịt om sấu, nước mắm ngâm sấu chua hay đơn giản chỉ là món rau muống luộc cùng vài quả sấu dầm cũng khiến bữa cơm trưa hè thêm đưa miệng... Đặc biệt, thời điểm sấu vào chính vụ thu hoạch, nhiều gia đình mua về chế biến thành món sấu ngâm đường, gừng giải khát ngày hè… Chị Nguyễn Thị Phượng ở xã Nghĩa Trụ (Văn Giang) cho biết: Nhiều năm nay, cứ đến mùa thu hoạch sấu, tôi mua quả tươi loại bánh tẻ về để sơ chế rồi ngâm cùng nước đường và gừng. Những ngày đi làm về mà có cốc nước sấu đá uống vừa giải khát, vừa thanh nhiệt. Cả nhà tôi ai cùng yêu thích thức uống này.

Thời điểm này, nhiều cơ sở sản xuất ô mai trên địa bàn tỉnh nhộn nhịp vào vụ chế biến các sản phẩm từ quả sấu. Tại cơ sở chế biến mứt, ô mai Quyến Lưu ở thôn Phương Thượng, xã Phương Chiểu (thành phố Hưng Yên), hàng chục lao động đang tất bật sơ chế quả sấu tươi, chế biến, đóng gói thành phẩm từ quả sấu. Ông Vũ Văn Quyến, chủ cơ sở cho biết: Gia đình tôi có hơn 20 năm kinh nghiệm chế biến ô mai sấu xào gừng và sấu dầm. Vụ chế biến bắt đầu từ khoảng tháng 4, khi quả mới bao tử đến hết tháng 6. Trong thời gian này, cơ sở chế biến được trên 10 tấn thành phẩm. Hiện nay, giá bán trung bình các sản phẩm chế biến từ quả sấu đạt 100.000 - 110.000 đồng/kg. Sản phẩm “Sấu tươi giòn” được UBND tỉnh cấp Giấy chứng nhận OCOP 3 sao năm 2019 nên được người tiêu dùng đánh giá cao, thị trường tiêu thụ thuận lợi.

Đóng gói sản phẩm chế biến từ quả sấu tại cơ sở chế biến mứt, ô mai Quyến Lưu ở xã Phương Chiểu (thành phố Hưng Yên)

Để có được sản phẩm thơm ngon, giữ được hương vị tự nhiên, bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm, ngoài sơ chế sạch sẽ, ông Quyến “bật mí”, công đoạn quan trọng nhất là tẩm ướp và chế biến, yêu cầu cân đối đủ tỷ lệ đường – nước – sấu. Việc này phải do những người có kinh nghiệm trong gia đình trực tiếp thực hiện.

Ngày hè nóng bức, được thưởng thức một cốc sấu dầm đá mát lạnh, thấm đượm vị chua ngọt tự nhiên của quả tươi và đường kính, hòa quyện với hương cay nồng của gừng tạo nên hương vị giản dị và mộc mạc khiến thực khách nhớ mãi.

Mùa sấu chỉ diễn ra trong thời gian ngắn nên tranh thủ vào vụ, nhiều người nội trợ mua quả tươi về sơ chế rồi cấp đông dùng dần, để có thể thưởng thức được vị ngon từ quả sấu quanh năm.

Minh Châu