Hướng tới nền nông nghiệp minh bạch, trách nhiệm, bền vững và tăng trưởng xanh

Các đại biểu ký kết biên bản ghi nhớ hợp tác, chia sẻ nguồn lực nhằm hỗ trợ xây dựng các vùng sản xuất không gây phá rừng, suy thoái rừng, sản xuất bền vững. Ảnh: Đ.Tùng

Ngày 29/6, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) phối hợp với Phái đoàn Liên minh châu Âu (EU) tại Việt Nam và Tổ chức IDH tổ chức hội nghị "Sản xuất và cung ứng nông sản không gây mất rừng theo quy định của Liên minh châu Âu".

Việt Nam đã sẵn sàng

Ngày 16/5/2023, Nghị viện châu Âu thông qua "Quy định chống phá rừng châu Âu" (EUDR). Gỗ và sản phẩm gỗ, cà phê, cao su là những ngành hàng xuất khẩu chính của Việt Nam bị ảnh hưởng khi quy định này được áp dụng.

Theo quy định này, 100% một số sản phẩm nông nghiệp của Việt Nam đặc biệt là cà phê khi nhập khẩu vào thị trường châu Âu đều cần có thông tin định vị (GPS) đến từng vườn, dựa trên đó xác nhận về nguy cơ gây mất rừng bằng các hệ thống giám sát viễn thám.

Thời gian qua, với sự hỗ trợ hiệu quả của EU đã góp phần quan trọng vào quá trình chuyển đổi ngành Nông nghiệp Việt Nam hướng đến nền nông nghiệp "Minh bạch, trách nhiệm, bền vững và tăng trưởng xanh". Những chính sách tiên phong của EU như: Green Deal; From Farm to Fork; Kinh tế tuần hoàn... đã tạo cảm hứng và tham khảo cho bộ trong xây dựng Chiến lược phát triển nông nghiệp và nông thôn bền vững và chiến lược các tiểu ngành.

Tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan nhấn mạnh: "Quy định khi có hiệu lực dự kiến từ tháng 12/2024 sẽ tác động trực tiếp đến các tác nhân trong các chuỗi cung ứng ngành hàng trên. Các chuỗi cung ứng ngành hàng sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức để đáp ứng EUDR, đặc biệt trong các vấn đề về dữ liệu định vị, truy xuất nguồn gốc, hệ thống giám sát, phản hồi chống phá rừng.

"Bộ NN&PTNT coi việc tuân thủ quy định này không chỉ là để đáp ứng yêu cầu xuất khẩu các mặt hàng cà phê, cao su, gỗ và các sản phẩm gỗ vào thị trường EU mà còn là cơ hội phát triển ngành nông nghiệp Việt Nam theo định hướng chiến lược của ngành là minh bạch, trách nhiệm, bền vững và tăng trưởng xanh" - ông Lê Minh Hoan đánh giá.

Qua hội nghị, Bộ trưởng Lê Minh Hoan đã đề nghị EU có chương trình hỗ trợ các chuỗi giá trị ngành hàng nông nghiệp của Việt Nam bị ảnh hưởng bởi quy định này, đặc biệt là các tác nhân quy mô nhỏ nâng cao năng lực đáp ứng các yêu cầu của quy định.

Bên cạnh đó, đề nghị EU chia sẻ kinh nghiệm tốt về các mô hình hỗ trợ các tác nhân quy mô nhỏ đáp ứng quy định EUDR và đề nghị EU hỗ trợ xây dựng và triển khai Đề án tăng trưởng xanh cho ngành hàng cà phê của Việt Nam.

Quang cảnh hội nghị. Ảnh: Đ.Tùng

Sẽ ban hành kế hoạch hành động quốc gia của ngành hàng cà phê

Bà Florika Fink-Hooijer - Tổng vụ Môi trường châu Âu cho hay, mục tiêu của quy định EUDR là để thúc đẩy, tạo ra thay đổi của các chuỗi cung ứng thương mại đối với các mặt hàng cà phê, cao su, đậu tương... Những đối tác cung cấp các mặt hàng này cũng phải tuân thủ, chuyển đổi chuỗi cung ứng, hoặc đưa ra thông tin, bằng chứng về nguồn gốc sản phẩm khi xuất khẩu sang châu Âu.

Vì vậy, bà Florika Fink-Hooijer lưu ý các doanh nghiệp của Việt Nam phải có nghĩa vụ thông tin, hệ thống theo dõi, giám sát, chứng minh nguồn gốc sản phẩm.

Theo bà Trần Quỳnh Chi - Giám đốc Vùng cảnh quan châu Á, quy định EUDR cũng sẽ mở ra cơ hội tiềm năng đối với ngành cà phê Việt Nam. Trong đó, mở rộng quy mô thị trường thông qua việc đáp ứng tốt và tuân thủ các quy định EUDR, ngành cà phê ở Việt Nam có thể duy trì và mở rộng quy mô tiếp cận thị trường EU.

"Tuân thủ EUDR chứng tỏ khả năng cam kết với các phương pháp bền vững và bảo vệ môi trường của Việt Nam nói chung và ngành cà phê nói riêng. Các nhà sản xuất cà phê Việt Nam thông qua việc đáp ứng EUDR có có thể nâng cao danh tiếng và uy tín là nhà cung cấp đáng tin cậy và có trách nhiệm" - bà Chi chia sẻ.

Đứng trước những thách thức và cơ hội của quy định EUDR, theo ông Nguyễn Đỗ Anh Tuấn - Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế (Bộ NN&PTNT), Việt Nam sẽ ban hành kế hoạch hành động quốc gia của ngành hàng cà phê nhằm đáp ứng yêu cầu EUDR.

Theo đó, kế hoạch hành động sẽ bao gồm 5 nội dung: xây dựng khung hợp tác công tư cho các ngành hàng bị ảnh hưởng bởi EUDR; tuyền truyền, vận động đến các cơ quan quản lý các cấp, các tác nhân trong chuỗi giá trị ngành hàng; xây dựng các giải pháp kỹ thuật; xây dựng kênh đối thoại; huy động nguồn lực.

"Giá cà phê nếu có tăng cao nhưng đề nghị bà con nông dân cũng không được trồng, mở rộng diện tích cà phê xâm lấn vào diện tích rừng" - ông Tuấn lưu ý.

Tại hội nghị, Bộ NN&PTNT cùng với đại diện 5 tỉnh Tây Nguyên (Đắk Lắk, Đắk Nông, Gia Lai, Kon Tum, Lâm Đồng), Hiệp hội Cà phê Cacao Việt Nam (VICOFA), Tổ chức IDH, Công ty Koninklijke Douwe Egberts BV (KDE) của Hà Lan đã ký kết biên bản ghi nhớ hợp tác, chia sẻ nguồn lực nhằm hỗ trợ xây dựng các vùng sản xuất không gây phá rừng, suy thoái rừng, sản xuất bền vững kết hợp với các mục tiêu bảo tồn tài nguyên và đảm bảo an sinh xã hội tại địa phương. Mục tiêu là xây dựng chuỗi cung ứng cà phê quy mô lớn, bền vững, không gây phá rừng và suy thoái rừng, đáp ứng với các yêu cầu của thị trường và Liên minh châu Âu trong giai đoạn 2023-2030.

Khánh Linh