Hướng tới Việt Nam bền vững từ công trình xanh và giao thông xanh

Chiều 29/10, phiên thảo luận chương trình Tuần lễ công trình xanh, giao thông xanh 2025 do Bộ Xây dựng phối hợp các đơn vị tổ chức đã diễn ra sôi nổi với phần chia sẻ của các diễn giả là lãnh đạo ngành xây dựng cùng các chuyên gia.

Công trình xanh và giao thông xanh: Bước chuyển chiến lược

Ông Lê Trung Thành, Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ, môi trường và Vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng).

Ông Lê Trung Thành, Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ, môi trường và Vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng) nhận định, biến đổi khí hậu là thách thức toàn cầu lớn nhất thế kỷ 21. Hiện ngành xây dựng và giao thông vận tải chiếm tỷ trọng phát thải khí nhà kính đáng kể, lần lượt 17-25% và 13-15% tổng lượng phát thải toàn cầu.

Việt Nam đã thể hiện quyết tâm chính trị mạnh mẽ trong ứng phó biến đổi khí hậu thông qua các nghị quyết và chiến lược lớn như Nghị quyết 06-NQ/TW, 57-NQ/TW, 70-NQ/TW cùng các quyết định của Thủ tướng Chính phủ (876, 882, 896, 888, 385/QĐ-BXD). Đây là nền tảng cho việc phát triển công trình xanh và giao thông xanh, gắn với khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Theo Đóng góp quốc gia tự quyết định (NDC) 2022, Việt Nam phấn đấu giảm phát thải khí nhà kính trong giao thông vận tải ít nhất 5,9% bằng nguồn lực trong nước và 11,4% khi có hỗ trợ quốc tế; trong sản xuất vật liệu xây dựng, mức giảm đạt 15-20% so với kịch bản thông thường. Bộ Xây dựng xác định bốn nhóm giải pháp trọng tâm gồm ứng dụng khoa học công nghệ; tăng cường quản lý, năng lực; nâng cao nhận thức; và thúc đẩy hợp tác, huy động nguồn lực.

Toàn cảnh phiên toàn thể chương trình Tuần lễ công trình xanh, giao thông xanh.

Theo xu thế mới, Việt Nam đẩy mạnh ứng dụng BIM, AI, IoT, dữ liệu lớn, Digital Twin trong thiết kế, thi công, vận hành công trình; phát triển vật liệu xanh, năng lượng tái tạo, mô hình Net Zero. Bộ Xây dựng định hướng thành lập trung tâm đổi mới sáng tạo ngành xây dựng, thúc đẩy tín dụng xanh, trái phiếu xanh, hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp công nghệ xanh.

Trong lĩnh vực giao thông, Việt Nam cần chuyển nhanh sang năng lượng sạch, phát triển xe điện, hybrid, hydro, đầu tư trạm sạc, metro, BRT, logistics xanh, cảng và sân bay xanh, kết hợp AI và số hóa để hình thành hệ sinh thái giao thông thông minh - xanh - kết nối.

Cùng với đó, Bộ Xây dựng định hướng gắn công trình và giao thông xanh với kinh tế tuần hoàn, áp dụng hệ thống đo lường phát thải (MRV), tái sử dụng vật liệu và linh kiện, xây dựng chuỗi cung ứng xanh, hướng tới đô thị và công trình Net Zero vào năm 2050.

Ông Thành khẳng định, phát triển công trình xanh và giao thông xanh là bước chuyển chiến lược, góp phần xây dựng nền kinh tế xanh, độc lập và phát triển bền vững theo tinh thần Nghị quyết 57-NQ/TW.

"Phát triển công trình xanh, giao thông xanh gắn với khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo không chỉ là xu thế tất yếu mà còn là bước chuyển chiến lược để Việt Nam hướng tới nền kinh tế xanh, độc lập, tự chủ và bền vững," ông Lê Trung Thành nhấn mạnh.

Việt Nam tiến tới mục tiêu giảm phát thải bằng 0 vào năm 2050.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Trường Hải, Tổng Giám đốc Saint-Gobain Việt Nam cũng cho rằng chuyển đổi xanh là hành trình tất yếu trong bối cảnh biến đổi khí hậu và đô thị hóa nhanh. Saint-Gobain đang triển khai chiến lược bền vững dựa trên ba trụ cột: công nghệ vật liệu xanh, tối ưu vòng đời sản phẩm và giảm phát thải trong toàn chuỗi cung ứng. Doanh nghiệp đặt mục tiêu đến năm 2030 giảm 33% lượng phát thải CO₂, hướng đến trung hòa carbon vào năm 2050.

Theo ông Doug Snyder, Giám đốc Điều hành Hội đồng Công trình xanh Việt Nam (VGBC), Việt Nam đang có cơ hội lớn để chuyển đổi sang nền kinh tế phát thải thấp khi Chính phủ đã thể hiện cam kết mạnh mẽ với mục tiêu Net Zero.

VGBC đang phối hợp với cơ quan quản lý, doanh nghiệp và tổ chức quốc tế để hỗ trợ kỹ thuật, mở rộng chương trình chứng nhận công trình xanh, đồng thời thúc đẩy hợp tác đa ngành nhằm xây dựng hệ sinh thái bền vững cho phát triển đô thị và giao thông xanh.

Đại diện khối doanh nghiệp FDI, ông Akihito Tanba, Tổng Giám đốc Daikin Việt Nam, chia sẻ tầm nhìn phát triển bền vững của tập đoàn, với minh chứng tiêu biểu là Daikin Air Tower - tòa nhà dự kiến đạt ba chứng nhận xanh hạng Platinum gồm LEED, LOTUS và WELL, lần đầu tiên trên thế giới.

Đẩy mạnh thi công công trình xanh trong xây dựng nhằm giảm phát thải khí CO2.

Công trình ứng dụng hàng loạt giải pháp công nghệ xanh tiên tiến, giúp giảm 29% năng lượng tiêu thụ, sử dụng hệ thống điều hòa lai (VRV - Chiller), giám sát năng lượng thông minh và vật liệu phát thải thấp.

"Phát triển bền vững không chỉ là tầm nhìn, mà là cam kết hành động cụ thể của Daikin vì một tương lai xanh và khỏe mạnh cho Việt Nam", ông Akihito Tanba nhấn mạnh.

Cam kết hành động vì mục tiêu Net Zero 2050

Phát biểu bế mạc chương trình, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh đánh giá, chuỗi hoạt động diễn ra phong phú từ hội thảo, tọa đàm, triển lãm đến tham quan công trình... đã góp phần thúc đẩy đổi mới sáng tạo, lan tỏa mô hình công trình và giao thông xanh. Sự kiện tạo diễn đàn kết nối giữa cơ quan quản lý, doanh nghiệp và chuyên gia, chia sẻ kinh nghiệm, nhân rộng các giải pháp phát triển bền vững.

Thứ trưởng nêu bảy định hướng trọng tâm đúc kết từ Tuần lễ công trình xanh, giao thông xanh 2025, bao gồm: Hoàn thiện cơ chế, chính sách và tiêu chuẩn trong nước, hài hòa với quốc tế; Đổi mới sáng tạo là động lực then chốt; Ứng dụng vật liệu và công nghệ ít phát thải; Tiêu chuẩn, chứng nhận và công cụ tài chính xanh; Giao thông xanh cần chiến lược đồng bộ và liên ngành; Chuyển đổi năng lượng trong giao thông là ưu tiên cấp bách và đào tạo, nâng cao năng lực nguồn nhân lực xanh.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh.

Trên cơ sở các kết quả và khuyến nghị từ Tuần lễ Công trình xanh và Giao thông xanh Việt Nam 2025, Bộ Xây dựng sẽ tiếp tục phát huy thành quả đạt được, tăng cường hợp tác "ba nhà" - Nhà nước, nhà khoa học, nhà doanh nghiệp, gắn khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo với phát triển công trình xanh, giao thông xanh, hướng tới phát triển bền vững theo tinh thần Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị.

Bộ đề nghị các bộ, ngành đẩy mạnh nghiên cứu, hoàn thiện cơ chế, tiêu chuẩn kỹ thuật và chính sách ưu đãi như thuế, tín dụng, trái phiếu xanh; phát triển hạ tầng năng lượng sạch, trạm sạc điện và ưu tiên đầu tư công xanh. Đồng thời, khuyến khích nghiên cứu, thử nghiệm các giải pháp thiết kế linh hoạt, tiết kiệm năng lượng, thích ứng với biến đổi khí hậu, lồng ghép tiêu chí hạ tầng xanh, năng lượng xanh trong quy hoạch đô thị và giao thông.

Đối với chính quyền địa phương, Bộ Xây dựng khuyến khích tăng tỷ lệ công trình và phương tiện xanh, triển khai mô hình đô thị sinh thái - khu công nghiệp xanh - tuyến giao thông xanh, đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền, đào tạo cộng đồng về lối sống xanh và sử dụng năng lượng hiệu quả. Các địa phương cần rà soát, hoàn thiện kế hoạch chuyển đổi năng lượng xanh trong giao thông, huy động nguồn lực đầu tư hạ tầng và phương tiện sạch.

Cộng đồng doanh nghiệp, viện nghiên cứu, trường đại học và hội nghề nghiệp được đề nghị tăng cường đổi mới công nghệ, phát triển vật liệu xanh, mở rộng nghiên cứu, đào tạo nhân lực chất lượng cao và áp dụng chứng chỉ xanh trong thiết kế, xây dựng, vận hành công trình. Bộ Xây dựng khẳng định, công trình xanh và giao thông xanh sẽ là động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng xanh và phát triển bền vững quốc gia.

Mỹ Quỳnh

Cao Cường