Hút thuốc lá và cái giá phải trả bằng sức khỏe

Bên cạnh những người hút thuốc trực tiếp, lượng người hút thuốc lá thụ động (hít phải khói thuốc) cũng ở mức cao đáng báo động, với hơn 18.000 ca tử vong mỗi năm do hút thuốc lá thụ động.

Ảnh minh họa.

Ths.Vũ Thị Dịu, Phó trưởng Khoa Hô hấp (Bệnh viện 19-8) cho biết, hút thuốc lá gây rất nhiều ảnh hưởng bất lợi đến sức khỏe con người.

Tại Khoa Hô hấp, số lượng bệnh nhân đến khám và nhập viện vì các bệnh lý liên quan đến hút thuốc đang ngày càng gia tăng như bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD), ung thư phổi…

Theo Ths.Dịu, hút thuốc lá gây tổn thương phổi, dẫn đến suy hô hấp mạn tính. Thuốc lá dẫn đến tích tụ một số lượng lớn hóa chất độc hại trong đường hô hấp, về lâu dài sẽ làm tắc nghẽn phổi, gây ra các vấn đề hô hấp và suy giảm chức năng phổi.

Nghiên cứu cho thấy, hút thuốc lá là nguyên nhân chính dẫn đến COPD, và hầu hết bệnh nhân mắc bệnh này đều có liên quan đến việc hút thuốc lá chủ động hoặc thụ động.

Hiện nay, Khoa Hô hấp (Bệnh viện 19-8) đang quản lý gần 600 bệnh nhân COPD; bên cạnh đó, hút thuốc lá còn làm nặng thêm tình trạng hen phế quản, gây viêm phổi, tràn khí màng phổi và làm tăng tỉ lệ mắc lao phổi.

Cũng về gánh nặng của thuốc lá với sức khỏe, theo PGS-TS.Phan Thu Phương, Giám đốc Trung tâm Hô hấp, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, Bệnh viện này tiếp nhận điều trị rất nhiều bệnh nhân mắc các bệnh lý nặng và phức tạp có liên quan đến việc sử dụng các sản phẩm thuốc lá như các bệnh ung thư (phổi, thanh quản, vòm, thực quản, dạ dày, đại tràng...), các bệnh hô hấp (bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, hen phế quản), và các bệnh tim mạch như nhồi máu cơ tim, đột quỵ.

Ngoài điều trị bệnh, việc tư vấn điều trị cai nghiện thuốc lá cũng đóng vai trò rất quan trọng, bởi đa số bệnh nhân là những người nghiện thuốc lá nặng, và việc cai thuốc sẽ giúp việc điều trị hiệu quả hơn, đồng thời làm giảm nguy cơ tái phát hoặc diễn tiến bệnh nhanh chóng.

Bệnh viện Bạch Mai cũng ghi nhận sự gia tăng nhanh chóng các trường hợp nhập viện liên quan đến thuốc lá điện tử. Nhiều bệnh nhân đến viện trong tình trạng hôn mê sâu, suy tim, tổn thương gan, tổn thương não lan tỏa… do ngộ độc các chất ma túy thế hệ mới được trộn trong tinh dầu của thuốc lá điện tử.

Còn đại diện Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, hàng tuần vẫn có nhiều bệnh nhân bị ngộ độc sau khi sử dụng thuốc lá điện tử với các triệu chứng như tăng ảo giác, tăng hoặc tụt huyết áp, yếu cơ, suy tim, suy thận...

Theo Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC), trong khói thuốc lá có gần 7.000 hợp chất hóa học, trong đó có ít nhất 69 chất gây ung thư, bao gồm 11 chất được xếp vào nhóm 1, nhóm các chất đã được chứng minh chắc chắn gây ung thư ở người; 7 chất xếp nhóm 2A có thể gây ung thư ở người; và 49 chất xếp nhóm 2B gây ung thư ở động vật và có thể gây ung thư ở người.

Các chất độc này và sản phẩm chuyển hóa của chúng trong cơ thể người có thể gây ung thư thông qua nhiều cơ chế khác nhau như gắn vào bộ gen gây đột biến gen ung thư; gắn lên màng tế bào gây rối loạn quá trình phát triển tế bào; hoặc gây viêm mạn tính, dẫn đến quá trình tăng sinh mạch máu bất thường và phát triển thành ung thư.

Theo Trung tâm Kiểm soát Dịch bệnh (CDC), những người hút thuốc có nguy cơ bị ung thư phổi cao gấp 25 lần người không hút. Hút thuốc lá không chỉ gây ung thư phổi mà còn dẫn đến vô số loại ung thư khác như ung thư: mũi, miệng, thanh quản, khí quản, thực quản, dạ dày, tụy, thận, bàng quang, cổ tử cung, tủy xương và máu.

Nguyên nhân là do các hóa chất trong thuốc lá xâm nhập vào cơ thể qua các vách phế nang tại phổi, thấm vào máu và các mô, có khả năng tạo ra đột biến trong tế bào, khiến chúng phát triển không kiểm soát, từ đó hình thành ung thư.

Ths Dịu cũng nhấn mạnh rằng hút thuốc lá làm tăng quá trình lão hóa sớm, khiến da xuất hiện các nếp nhăn (đặc biệt quanh mắt và môi), các đốm đồi mồi, mắt sưng húp, da xỉn màu, khô và thiếu sức sống. Nguyên nhân là do các hóa chất trong thuốc lá khiến các mao mạch dưới da co lại, làm giảm lưu lượng máu đến da.

Việc thiếu máu và oxy khiến da khô, nhăn nheo và về lâu dài dẫn đến tổn thương vĩnh viễn các sợi elastin và collagen, những cấu trúc giúp da căng mịn, từ đó hình thành các nếp nhăn vĩnh viễn và gây lão hóa sớm.

D.Ngân