Israel và Hamas: Ngừng bắn còn xa vạch đích?

Khung cảnh tan hoang sau một cuộc tấn công của Israel nhằm vào khu phố Sabra, phía Nam thành phố Gaza, ngày 29/6. (Nguồn: Anadolu)

Ngày 8/7, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Qatar Majed al-Ansari cho biết, các cuộc đàm phán mới chỉ dừng ở cấp độ thảo luận về “khuôn khổ” cho một thỏa thuận ngừng bắn, chứ chưa đi vào chi tiết. “Tôi không thể đưa ra mốc thời gian cụ thể, nhưng chắc chắn tiến trình này sẽ cần thêm thời gian”, ông nói.

Theo đề xuất do Mỹ bảo trợ, kế hoạch ngừng bắn dự kiến kéo dài 60 ngày, kèm theo lộ trình trao đổi tù binh, rút quân Israel khỏi một số khu vực, tăng viện trợ nhân đạo, tiến đến chấm dứt hoàn toàn cuộc xung đột kéo dài gần 21 tháng. Lực lượng Hamas yêu cầu bảo đảm chắc chắn rằng Israel sẽ không nối lại tấn công sau khi lệnh ngừng bắn kết thúc. Trong khi đó, Israel vẫn đặt điều kiện nhóm Hamas phải thả toàn bộ 50 con tin còn lại và từ bỏ vũ khí mới đồng ý chấm dứt chiến dịch quân sự.

Cả hai bên đã nhất trí với khuôn khổ chung, song khoảng cách trong các yêu cầu cụ thể vẫn là rào cản lớn. Theo Sky News, một trong những vướng mắc cuối cùng là sự hiện diện của quân đội Israel tại Dải Gaza sau ngừng bắn. Ngoài ra, cơ chế phân phối viện trợ nhân đạo đang được thương lượng, với giải pháp đề xuất là do một tổ chức trung lập không thuộc kiểm soát của cả Israel và nhóm Hamas đảm nhiệm.

Chiến sự vẫn tiếp diễn trong lúc đàm phán, làm gia tăng sức ép quốc tế. Ngày 7/7, một vụ tấn công bằng bom và súng của phong trào Hamas tại Beit Hanoun khiến năm binh sĩ Israel thiệt mạng, 14 người bị thương. Cùng thời điểm, không kích của Israel tại Khan Younis, Nuseirat và các khu vực khác khiến ít nhất 29 người Palestine thiệt mạng. Theo thống kê của phía Hamas được Liên hợp quốc xem là đáng tin cậy, số người chết tại Dải Gaza đã vượt con số 57.000, phần lớn là thường dân.

Trong khi giới chức Qatar và Palestine thể hiện sự thận trọng, một số quan chức Israel lại bày tỏ hy vọng. Ông Ze’ev Elkin, thành viên nội các an ninh Israel cho rằng có “cơ hội đáng kể” để đạt thỏa thuận, dù phía Hamas vẫn yêu cầu điều chỉnh một số điểm then chốt. Một quan chức Palestine cũng tiết lộ nhóm Hamas sẵn sàng đàm phán nghiêm túc nếu phía Israel thể hiện thiện chí, thậm chí đã đồng ý bỏ các buổi lễ ăn mừng tù binh được trả tự do, vốn bị Tel Aviv xem là hành động khiêu khích.

Giới phân tích cho rằng có ba yếu tố mang lại hy vọng đạt thỏa thuận lần này. Trước hết là sự thúc đẩy quyết liệt từ Tổng thống Mỹ Donald Trump - người đang tìm kiếm dấu ấn ngoại giao lớn và được chính Thủ tướng Israel Netanyahu đề cử giải Nobel Hòa bình. Thứ hai, cả Hamas và Israel đều có những nhượng bộ nhất định trong quá trình đàm phán. Và thứ ba, áp lực nội bộ tại Israel gia tăng với làn sóng biểu tình yêu cầu chấm dứt chiến tranh và trả tự do cho các con tin, đặc biệt sau khi gần 20 binh sĩ Israel thiệt mạng tại Gaza trong tháng Sáu.

Có thể thấy, để hiện thực hóa thỏa thuận ngừng bắn bền vững vẫn cần nhiều điều kiện. Dù bức tranh hiện tại sáng hơn so với các vòng đàm phán trước, song nếu không có cam kết rõ ràng về rút quân, viện trợ và bảo đảm an ninh từ cả hai phía, nguy cơ đàm phán sụp đổ vẫn hiện hữu.

Nhất Phong