Kể chuyện sử bằng ngôn ngữ nghệ thuật

Với truyền thống "Trung dũng kiên cường, toàn dân đánh giặc", Long An có nhiều câu chuyện về những người con, vùng đất anh hùng. Họ hiến dâng tuổi trẻ cho hòa bình, độc lập và sự nghiệp bảo vệ, xây dựng quê nhà.

Những câu chuyện về đất và người Long An được nhắc nhở không chỉ qua những trang tài liệu giáo dục địa phương, những khu di tích lịch sử mà còn được thể hiện bằng ngôn ngữ của nghệ thuật, qua góc nhìn của người nghệ sĩ. Những câu chuyện hào hùng, bi tráng được kể lại một cách nhẹ nhàng, đầy màu sắc, dễ lay động lòng người.

Bối cảnh rừng tràm hoang sơ, nơi bộ đội ta chọn làm căn cứ trong vở Người con của rừng tràm

1. Trong buổi công diễn vở cải lương Người con của rừng tràm, khán đài đầy kín người xem. Trong những phân cảnh xúc động, không ít người lặng lẽ lau nước mắt, không rõ họ cảm thông cho nhân vật hay xúc động, tự hào về những hy sinh của lớp người đi trước vì độc lập của quê hương.

Chọn mảng đề tài về sự anh dũng của đất và người Long An trong cuộc chiến chống thực dân Pháp, vở cải lương Người con của rừng tràm vừa khắc họa chân dung nhà cách mạng tài ba, vừa mô tả chân thực sự tàn khốc, khó khăn của cuộc chiến, sự đối lập về hoàn cảnh, tính chính nghĩa giữa cách mạng và thực dân xâm lược.

Ngoài việc “chọn mặt gửi vàng”, giao các vai diễn chính cho những nghệ sĩ “gạo cội”, Đoàn Nghệ thuật Cải lương Long An còn mạnh tay đầu tư kinh phí để xây dựng bối cảnh. Sự kết hợp chặt chẽ giữa ánh sáng, âm thanh, hình ảnh, múa minh họa và đặc biệt là màn hình Led tạo ra những hiệu ứng rõ nét, lay động cảm xúc của từng khán giả.

Dinh thự xa hoa của tên quan thực dân Pháp trong vở Người con của rừng tràm

Không khí của vở diễn dường như không bao giờ dứt. Việc chuyển cảnh liên tục từ phố thị, dinh cơ xa hoa lộng lẫy của bọn thực dân sang chốn “rừng thiêng nước độc” nơi căn cứ của ta tạo sự đối lập rõ nét hoàn cảnh giữa 2 bên chiến tuyến, từ đó khắc họa đậm nét hơn sự hy sinh và tinh thần quả cảm của cha ông ta.

Phó Trưởng đoàn Nghệ thuật Cải lương Long An, đồng đạo diễn vở Người con của rừng tràm - Nghệ sĩ Nhân dân Hồ Ngọc Trinh cho biết: “Khi chọn dựng vở Người con của rừng tràm, chúng tôi như “đánh cược” với chính mình vì kịch bản hoàn toàn mới đồng nghĩa với việc anh em nghệ sĩ không có nhiều thời gian tập luyện.

Việc xây dựng bối cảnh, âm thanh cũng phải vừa nhanh chóng, vừa hiệu quả để có thể kịp tham gia Liên hoan Cải lương toàn quốc năm 2024 tại TP.Cần Thơ. Thật may mắn, sự nỗ lực của tập thể được đền đáp với 1 Huy chương Vàng cho vở diễn, 2 Huy chương Vàng, 2 Huy chương Bạc cho cá nhân”.

Bước ra khỏi rạp hát khi vở diễn kết thúc, đôi mắt của chị Trần Thị Yến Xuân (phường 6, TP.Tân An) vẫn còn đỏ hoe. Chị Xuân nói một số phân cảnh trong vở cải lương làm chị không kìm được nước mắt. Trước đây, chị từng biết về chiến thắng Láng Le - Bàu Cò, căn cứ Rừng tràm Bà Vụ nhưng vẫn còn khá mơ hồ. Vở diễn giúp chị hình dung rõ nét những khó khăn mà cán bộ, chiến sĩ ta đã trải qua; đồng thời, thêm hiểu, thêm tự hào về một người con của rừng tràm, của quê hương Long An.

2. Bằng ngôn ngữ của nghệ thuật, những câu chuyện sử được kể lại một cách sinh động, đầy màu sắc, dễ xem, dễ nhớ và dễ gây ấn tượng. Chỉ trong hơn 20 phút, câu chuyện cuộc đời của những nhà anh hùng, những người con ưu tú của Long An được kể lại chi tiết thông qua âm nhạc và vũ đạo.

Dưới sự hỗ trợ của ánh sáng, màn hình LeD và lời bình, các tiết mục nghệ thuật về cuộc đời, sự nghiệp những nhân vật lịch sử của quê hương Long An dễ đi vào lòng người xem.

Hình ảnh Châu Văn Liêm đối thoại với tên thực dân Pháp là điểm nhấn trong tiết mục và tạo ấn tượng cho người xem

“Cái khó nhất của chúng tôi chính là thời gian. Trong khoảng thời gian ngắn phải giúp khán giả hiểu được cơ bản về nhân vật mà mình thể hiện. Chính vì vậy, tôi nghiên cứu kỹ, tìm hiểu thông tin từ nhiều nguồn để chọn nên chi tiết “đắt” nhất. Các thông tin còn lại được hỗ trợ bằng màn hình LeD” - Phó Trưởng phòng Nghiệp vụ Văn hóa, Trung tâm Văn hóa Nghệ thuật tỉnh - biên đạo múa Phong Nguyễn chia sẻ.

Anh Phong cùng đội ngũ cán bộ, viên chức tại Trung tâm Văn hóa Nghệ thuật tỉnh xây dựng nhiều chương trình về các nhà cách mạng, những người con ưu tú của Long An như Võ Văn Tần, Châu Văn Liêm, Trần Văn Giàu, Nguyễn Thông,...Mỗi tiết mục là một chương trình nghệ thuật tổng hợp với ca nhạc, ca cổ, múa,... theo kịch bản chương trình chặt chẽ, làm nổi bật cuộc đời, sự nghiệp từng nhân vật. Mỗi bài hát, vũ đạo, âm nhạc sử dụng trong tiết mục hầu hết đều là tác phẩm mới, được đặt hàng, sáng tạo riêng nhằm thể hiện rõ nét ý đồ của đạo diễn và nội dung cần thể hiện.

Sự hy sinh của nhà cách mạng Châu Văn Liêm được tạo hình đầy bi tráng

Từng có dịp thưởng thức tiết mục về cuộc đời, sự nghiệp nhà cách mạng Châu Văn Liêm trong lễ khánh thành phù điêu Châu Văn Liêm tại huyện Đức Hòa, chị Nguyễn Thảo Nguyên (thị trấn Đức Hòa) chia sẻ: “Dù đã xem cách đây nhiều năm nhưng tôi vẫn rất ấn tượng với tiết mục nghệ thuật đó. Tôi vẫn nhớ rõ hình ảnh anh Châu Văn Liêm bước lên phía trước đoàn người biểu tình và đàm phán với kẻ thù. Rồi anh ngã xuống, âm nhạc và bối cảnh thay đổi đẩy cảm xúc lên cao trào và tạo ấn tượng mạnh với tôi”.

Mỗi nhân vật lịch sử đều có câu chuyện và dấu ấn riêng trong cuộc đời, tìm ra dấu ấn ấy và thể hiện rõ nét bằng nghệ thuật là cách Trung tâm Văn hóa Nghệ thuật tỉnh đã và đang thực hiện một cách hiệu quả. Được dàn dựng riêng một cách công phu, các tiết mục nghệ thuật giúp những buổi lễ kỷ niệm, khánh thành,... trở nên trang trọng và nhiều màu sắc hơn, góp phần giáo dục truyền thống. Được biết, Long An là một trong những địa phương tiên phong và thực hiện tốt việc xây dựng các tiết mục nghệ thuật mang tính liền mạch, phục vụ nhiệm vụ chính trị.

Bằng ngôn ngữ nghệ thuật, những câu chuyện sử được kể lại một cách nhẹ nhàng, đầy màu sắc, dễ đi vào lòng người. Những tác phẩm mà Đoàn Nghệ thuật Cải lương Long An và Trung tâm Văn hóa Nghệ thuật tỉnh đã và đang xây dựng là minh chứng cụ thể rằng lịch sử và truyền thống không hề “khô khan”, chỉ là chọn cách tiếp cận như thế nào để thể hiện tấm lòng trân trọng mà thôi./.

Quế Lâm