Kế hoạch hòa bình Gaza của ông Trump liệu có thành công?

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu (trái) và Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: EFE/EPA

Theo nhận định của báo Guardian, thoạt nhìn, kế hoạch hòa bình 20 điểm do Tổng thống Trump đưa ra và được Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tán thành dường như có nhiều khả năng chấm dứt cuộc xung đột kéo dài 2 năm ở Dải Gaza hơn bất kỳ kế hoạch nào từng được đưa ra. Ông Trump đã bỏ ra nhiều vốn liếng chính trị nhằm mang lại hòa bình cho Trung Đông "sau hàng nghìn năm" như ông đã nói. Kế hoạch của người đứng đầu nước Mỹ nhận được sự ủng hộ sâu rộng từ khu vực và dường như của cả Thủ tướng Israel.

Tuy nhiên, kế hoạch này chưa phải là lộ trình chi tiết, mà chỉ là bản phác thảo sơ sài, khiến cho khả năng thất bại ngang bằng với việc đạt được mục đích. Thứ nhất, Phong trào Hồi giáo Hamas sẽ không dễ dàng chấp nhận một kế hoạch khiến họ phải từ bỏ toàn bộ hoặc phần lớn vũ khí và chứng kiến một hội đồng hòa bình kỹ trị do chính ông Trump đứng đầu, tiếp quản Gaza.

Tiếp đó, đề nghị ân xá cho các thành viên của tổ chức Hồi giáo vũ trang này, những người chấp nhận sống chung hòa bình với Israel, cũng không mấy hấp dẫn.

Liệu Qatar hay các quốc gia khác có thể gây sức ép đủ mạnh lên Hamas để nhóm chấp thuận, dù chỉ là tạm thời, một chương trình về cơ bản sẽ xóa bỏ tổ chức này với tư cách một lực lượng chính trị và quân sự ở Dải Gaza?

Liệu các nhà lãnh đạo của Hamas có bị thuyết phục trước những lập luận rằng 50 con tin Israel đang bị họ giam giữ là gánh nặng vì những người này là lý do để Israel tiếp tục chiến dịch quân sự ở Dải Gaza? Liệu các chỉ huy quân sự của Hamas tại Gaza sẽ đồng tình với các thủ lĩnh chính trị của nhóm ở Qatar hoặc Istanbul? Không có điều gì trong số này là chắc chắn.

Ông Trump tuyên bố, các nước Ảrập cam kết phi quân sự hóa Gaza. Nếu được thực thi, đây là một bước tiến lớn và tích cực. Tuy nhiên, cho tới giờ, chưa có nước nào đưa ra cam kết rõ ràng về việc gửi quân hay tiền hoặc cả hai để hoàn thành nhiệm vụ vốn được coi là vô cùng phức tạp và nguy hiểm này. Việc tổ chức cũng mất nhiều tháng và tạo nhiều cơ hội cho tranh cãi, chỉ trích lẫn nhau.

Theo kế hoạch hòa bình của Mỹ, Israel có thể rút quân về một ranh giới nào đó nhưng trong thời gian bao lâu thì vẫn chưa rõ. Các bản đồ được công bố cũng mơ hồ. Tất cả những điều này đều khác xa so với các yêu cầu của Hamas trong những cuộc đàm phán gần đây. Ngoài ra, kế hoạch hòa bình của ông Trump cũng không đưa ra bất kỳ lời hứa nào về một Nhà nước Palestine.

Ông Netanyahu và ông Trump đều nhấn mạnh, nếu mọi việc không diễn ra như mong muốn và các nước Ảrập không thể thúc đẩy Hamas làm theo ý mình, quân đội Israel sẽ quay trở lại hành động với sự hậu thuẫn hoàn toàn của Mỹ. Tuy nhiên, một khi Hamas đồng ý trao trả con tin trong vòng 72 giờ sau khi thỏa thuận có hiệu lực, sẽ không có gì bảo đảm Israel sẽ giữ lời hứa. Hồi tháng 3, Israel đã phá vỡ cam kết chuyển sang giai đoạn 2 của lệnh ngừng bắn kéo dài 2 tháng.

Hiện tại, ông Trump đã thuyết phục được hầu hết các bên chủ chốt trong cuộc xung đột này, trừ một bên, chấp thuận kế hoạch của ông hoặc ít nhất đưa những chỉ dẫn còn khá mơ hồ của ông vào hệ thống định vị địa chính trị chung của họ.

Tuy nhiên, vẫn còn rất nhiều khó khăn phía trước. Ngay cả khi Hamas bị thuyết phục, vẫn còn rất nhiều chi tiết cần được thống nhất và sau đó cần được thực hiện. Đây là một hành trình có thể mất rất nhiều thời gian và bất kỳ sự đảm bảo nào, chưa nói đến một sự đảm bảo an toàn và thoải mái, đều không thể chắc chắn.

Hoài Linh