Kế hoạch hòa bình Ukraine do châu Âu đề xuất có gì khác so với Mỹ?
Kế hoạch hòa bình do Mỹ đề xuất nhằm chấm dứt xung đột tại Ukraine đang vấp phải chỉ trích vì bị cho là có lợi cho Nga, trong khi bản dự thảo phản hồi của châu Âu - do Reuters thu thập và được nhiều nguồn tin thân cận xác nhận với CNN là chính xác, lại được đánh giá phù hợp hơn với nguyện vọng của Kiev.
Về vấn đề nhượng bộ lãnh thổ, văn kiện của Mỹ công nhận Nga có chủ quyền đối với các vùng lãnh thổ Lugansk, Donetsk và bán đảo Crimea. Văn kiện này cũng đề xuất “đóng băng” hai vùng Kherson và Zaporizhzhia dọc theo đường tiếp xúc hiện nay.
Tuy nhiên, theo bản dự thảo mà Reuters thu thập được, lập trường của châu Âu hoàn toàn khác biệt. Văn bản nêu rõ: “Ukraine cam kết không sử dụng biện pháp quân sự để giành lại các vùng lãnh thổ có chủ quyền bị chiếm đóng. Các cuộc đàm phán về điều chỉnh lãnh thổ sẽ được khởi động từ Đường Tiếp xúc (the Line of Contact)".
Ông Trump (trái) và ông Zelensky (phải). Ảnh: Reuters
Về việc mở rộng NATO, bản kế hoạch do Mỹ soạn thảo đưa vào điều khoản yêu cầu NATO không mở rộng thêm và buộc Ukraine phải chấp thuận không gia nhập liên minh quân sự này.
Tuy nhiên, dự thảo của châu Âu đã loại bỏ hoàn toàn những điều kiện trên. Theo Reuters, văn bản chỉ khẳng định rằng “việc Ukraine gia nhập NATO phụ thuộc vào sự đồng thuận của các nước thành viên". Dù thừa nhận hiện chưa có sự đồng thuận giữa các bên, dự thảo vẫn để ngỏ cánh cửa cho khả năng Ukraine gia nhập trong tương lai.
Về quy mô quân đội Ukraine, kế hoạch của Mỹ lưu ý rằng Lực lượng vũ trang của Ukraine “sẽ bị giới hạn ở mức 600.000 quân nhân”.
Kế hoạch của châu Âu cho rằng quân đội Ukraine "được giới hạn ở mức 800.000 người trong thời bình". Trong cả hai bản dự thảo, Nga không bị yêu cầu cắt giảm quy mô quân đội, dù lực lượng tại ngũ của nước này lớn hơn nhiều so với Ukraine.
Về các cuộc bầu cử trong tương lai, dự thảo của Mỹ kêu gọi Ukraine tổ chức bầu cử trong vòng 100 ngày kể từ khi đạt được thỏa thuận chính thức. Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng khoảng thời gian như vậy là quá ngắn để vận động tranh cử.
Bản dự thảo của châu Âu chỉ nói rằng cuộc bầu cử nên được tổ chức "càng sớm càng tốt" sau khi thỏa thuận được ký kết.
Tuy nhiên, cũng cần lưu ý rằng các hãng thông tấn Mỹ và Anh đã công bố một số phiên bản khác nhau của văn bản này, khác với văn bản mà Reuters thu thập được. Kế hoạch 28 điểm của Mỹ cũng có thể đã thay đổi so với phiên bản gốc sau các cuộc thảo luận của các nhà lãnh đạo cấp cao tại Geneva, Thụy Sĩ.
CNN dẫn lời một quan chức Mỹ cho biết, Bộ trưởng Lục quân Mỹ Dan Driscoll ngày 24/11 đã gặp gỡ các quan chức Nga tại Abu Dhabi để thảo luận về một đề xuất chấm dứt xung đột ở Ukraine.
