Kết quả thẩm định tuyến metro số 1 Suối Tiên - TP mới Bình Dương

Hội đồng thẩm định Nhà nước vừa gửi Chính phủ kết quả thẩm định báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án đường sắt đô thị số 1 (Suối Tiên – TP mới Bình Dương). Trong đó, cơ quan thẩm tra lưu ý đơn vị nghiên cứu một số vấn đề về công tác giải phóng mặt bằng, mục đích đầu tư dự án.

Dự án được đầu tư bằng ngân sách địa phương

Theo báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, dự án metro số 1 dài hơn 29km, có điểm đầu tại ga S1 (trung tâm TP mới Bình Dương) thuộc phường Hòa Phú, TP Thủ Dầu Một; điểm cuối là ga bến xe Suối Tiên thuộc tuyến metro số 1 TP.HCM (Bến Thành - Suối Tiên).

Hướng tuyến dự án theo quy hoạch kết nối với ga Bình Dương của tuyến đường sắt quốc gia TP.HCM - Lộc Ninh. Về quy mô, dự án sẽ xây dựng mới tuyến đường đôi, khổ 1.435mm với thiết kế tốc độ thiết kế 120km/h, nhu cầu sử dụng đất khoảng 58ha.

Dự án sử dụng chung hạ tầng tại depot Long Bình thuộc tuyến metro số 1 TP.HCM. Tuy nhiên khi hai tuyến metro tăng số lượng đoàn tàu trong tương lai, dự án sẽ được đầu tư xây dựng depot riêng tại phường Phú Chánh để phục vụ vận hành và các công tác kỹ thuật liên quan.

Tàu tuyến metro số 1 Suối Tiên – TP mới Bình Dương dự kiến có vận tốc thiết kế 120km/h. Ảnh sử dụng công nghệ AI.

Tuyến được xây dựng bằng hình thức đầu tư công với tổng mức đầu tư là 46.725 tỉ đồng. Trong đó, ngân sách địa phương chi trực tiếp là 16.725 tỉ đồng (36%), số còn lại huy động từ tiền bán đất dọc tuyến.

Để dự án hoàn thành trong năm 2031, các địa phương đề xuất Chính phủ báo cáo Quốc hội cho phép triển khai các cơ chế chính sách đặc thù. Trong đó, có 23 chính sách thuộc thẩm quyền Quốc hội và ba chính sách thuộc thẩm quyền Chính phủ.

Theo giải trình của UBND tỉnh Bình Dương dự án được hình thành sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc giảm tải giao thông cho các tuyến đường bộ huyết mạch như Quốc lộ 13, Mỹ Phước - Tân Vạn... Đồng thời, giúp giao thông khu vực Bình Dương với TP.HCM và Đồng Nai được thông suốt và thuận tiện hơn.

Đáng chú ý, trong bối cảnh hợp nhất tỉnh Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu với TP.HCM, việc làm dự án sẽ tạo ra vùng có tiềm lực kinh tế mạnh, cơ cấu kinh tế hiện đại, trung tâm khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, trung tâm tài chính quốc tế. Vì vậy, việc đầu tư dự án là cần thiết để tăng kết nối vùng, tạo động lực thúc đẩy kinh tế vùng phát triển.

Sau khi nghiên cứu, Hội đồng thẩm định Nhà nước nhận thấy các nội dung đánh giá về vai trò, lợi ích nêu trên của việc đầu tư dự án mới dừng ở mức định tính. Vì vậy, địa phương cần tiếp tục nghiên cứu, bổ sung các số liệu đánh giá cụ thể để làm rõ thêm về vai trò, tầm quan trọng và sự cần thiết đầu tư dự án.

Lưu ý sau khi sáp nhập giá đất sẽ tăng

Về công tác giải phóng mặt bằng cho dự án, hội đồng nhận định sau khi hợp nhất tỉnh Bình Dương với TP.HCM và tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu có thể giá đất sẽ tăng, dẫn đến tăng chi phí giải phóng mặt bằng. Vì vậy, Bình Dương cần tiếp tục rà soát, cập nhật phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của dự án và nghiên cứu áp dụng quy định mới của Luật Đất đai trước khi triển khai.

Về tổng mức đầu tư, dự án được triển khai hoàn toàn bằng nguồn vốn địa phương và bố trí trong vòng 6 năm, mỗi năm hơn 6.600 tỉ đồng. Theo giải trình của tỉnh Bình Dương, giai đoạn 2026-2030 nguồn thu ngân sách tỉnh là gần 100.000 tỉ đồng kèm với các nguồn thu từ bán 14/19 lô đất dọc tuyến sẽ hoàn toàn đủ bố trí cho dự án.

Qua xem xét, Hội đồng thẩm định Nhà nước đề nghị UBND tỉnh Bình Dương chịu trách nhiệm về cam kết bảo đảm khả năng cân đối đủ nguồn vốn ngân sách địa phương và vốn huy động từ bán đất để thực hiện dự án theo tiến độ được phê duyệt.

Về cơ chế chính sách đặc thù, Hội đồng thẩm định Nhà nước cho rằng các chính sách này đã được Quốc hội cho phép Hà Nội và TP.HCM áp dụng vào triển khai dự án metro. Vì vậy việc chính quyền Bình Dương đề xuất là có cơ sở.

Ngoài ra, cơ quan thẩm tra cũng đề nghị đơn vị nghiên cứu phân tích làm rõ vị trí và vai trò của ga trung chuyển, đặc biệt các ga quan trọng như Bình Chuẩn, An Phú, Suối Tiên để tổ chức giao thông tiếp cận ga cũng như các giải pháp nhằm tối ưu đón khách, phát triển tích hợp đa phương tiện, tăng hiệu quả khai thác lâu dài...

Từ cơ sở đánh giá trên, Hội đồng thẩm định Nhà nước tiến hành biểu quyết bằng văn bản. Kết quả, đa số thành viên đồng ý thông qua, có một số có thêm ý kiến bổ sung.

Vì vậy, hội đồng kiến nghị Chính phủ giao Bộ Xây dựng thừa ủy quyền Thủ tướng, thay mặt Chính phủ báo cáo Quốc hội xem xét, quyết định thông qua chủ trương đầu tư dự án trên.

VIẾT LONG