Kết quả tinh gọn tổ chức bộ máy ở Hà Nội - Thành tựu không thể phủ nhận Bài cuối: Những thành quả nhờ chủ trương và cách làm đúng

Một trong những chủ trương quan trọng là sáp nhập các đơn vị hành chính, cắt giảm các đầu mối trung gian và tối ưu hóa bộ máy để phục vụ người dân một cách hiệu quả nhất.

Sở Nội vụ thành phố Hà Nội tiếp tục đẩy mạnh triển khai thực hiện sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy. Ảnh: PV

Chủ động, bài bản trong thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy

Trước hết, việc triển khai các chủ trương của Trung ương về tinh gọn bộ máy tại Hà Nội được thực hiện một cách có lộ trình, có kế hoạch rõ ràng. Năm 2018, Hà Nội đã sớm ban hành các kế hoạch thực hiện Nghị quyết Trung ương 6 khóa XII. Thành ủy Hà Nội đã xây dựng Đề án số 15-ĐA/TU về “Tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”, trong đó xác định rõ mục tiêu, lộ trình và các bước cụ thể để tổ chức lại các cơ quan, đơn vị thuộc diện quản lý.

Cụ thể, theo kế hoạch hành động của thành phố, Hà Nội đã thực hiện sáp nhập, hợp nhất nhiều đơn vị hành chính, nhất là trong việc tổ chức lại các phường, xã, thôn, bản. Tháng 11-2020, Thành ủy Hà Nội đã ban hành Nghị quyết về việc sắp xếp, tổ chức lại các phường và xã trên địa bàn, với mục tiêu đến năm 2025 giảm được 25% biên chế hành chính. Mục tiêu này đã và đang được triển khai hiệu quả tại các quận, huyện, đặc biệt là việc hợp nhất một số phường, xã với các tiêu chí rõ ràng về bảo đảm chất lượng công việc và dịch vụ công.

Từ năm 2018 đến 2024, Hà Nội đã thực hiện sáp nhập 74 phòng, ban chuyên môn thuộc UBND cấp huyện, giảm từ 401 phòng xuống còn 327 phòng; sáp nhập 1.292 thôn, tổ dân phố thành 623 đơn vị mới, góp phần giảm đáng kể đầu mối, tinh giản cấp trung gian, hạn chế sự chồng chéo trong quản lý.

Thành phố cũng đã tiến hành giảm số lượng lãnh đạo cấp phòng, giảm số lượng cấp phó, đồng thời, chuyển đổi mạnh mẽ mô hình hoạt động theo hướng chuyên nghiệp hóa và ứng dụng công nghệ số. Đây là minh chứng cho thấy việc tinh gọn không chỉ là giảm số lượng, mà là tái cấu trúc tổng thể để nâng cao chất lượng điều hành và phục vụ nhân dân tốt hơn.

Sau một thời gian thực hiện chủ trương tinh gọn bộ máy, Hà Nội đã đạt được một số kết quả rõ rệt, được cụ thể trong Báo cáo số 599-BC/TU ngày 23-03-2020 của Thành ủy Hà Nội, Báo cáo kết quả thực hiện Nghị quyết số 37-NQ/TU ngày 24-12-2018 của Bộ Chính trị (khóa XII) về việc "sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã" thuộc thành phố Hà Nội.

Việc sắp xếp lại bộ máy hành chính đã giúp thành phố giảm bớt được các tầng nấc trung gian, tạo ra một bộ máy nhà nước gọn nhẹ hơn. Điều này không chỉ giúp giảm chi phí vận hành, mà còn giúp nâng cao tính hiệu quả trong công tác điều hành, quản lý.

Cùng với việc tinh gọn bộ máy, Hà Nội đã tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào các hoạt động quản lý hành chính. Việc triển khai chính quyền điện tử giúp giảm thiểu thủ tục hành chính rườm rà, tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp.

Thực tế cho thấy, các thủ tục hành chính tại các cơ quan hành chính của Hà Nội đã được đơn giản hóa, thời gian giải quyết hồ sơ đã được rút ngắn đáng kể. Các hệ thống thông tin công cộng, dịch vụ công trực tuyến đã được ứng dụng mạnh mẽ, góp phần giảm thiểu bớt sự tham gia trực tiếp của cán bộ hành chính trong quy trình xử lý công việc.

Ngoài ra, trong quá trình tinh gọn bộ máy, Hà Nội cũng đã chú trọng đến việc đảm bảo quyền lợi của người lao động. Chế độ đãi ngộ và các chính sách đối với cán bộ, công chức được bảo vệ, đảm bảo không ai bị thiệt thòi. Chương trình tinh giản biên chế không chỉ dựa trên việc cắt giảm số lượng mà còn tập trung vào việc nâng cao chất lượng cán bộ, công chức thông qua đào tạo, bồi dưỡng.

Kết quả rõ nét trong tinh giản biên chế và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ

Hà Nội là một trong những địa phương đi đầu với việc giảm 69 phòng, ban chuyên môn ở các sở, quận, huyện; sáp nhập 345 đơn vị trường học, cơ sở y tế có quy mô nhỏ. Theo Sở Nội vụ Hà Nội (báo cáo quý I-2025), các quận, huyện: Long Biên, Cầu Giấy, Thanh Xuân đã tổ chức lại bộ máy bên trong theo mô hình “văn phòng dùng chung”, cắt giảm trung gian, tăng cường giám sát ngang.

Không chỉ dừng lại ở việc giảm số lượng, Hà Nội còn tập trung nâng cao chất lượng cán bộ theo tinh thần “đúng người, đúng việc”, coi trọng năng lực thực tiễn, hiệu quả công việc. Hệ thống đánh giá cán bộ được hoàn thiện theo hướng công khai, minh bạch, có phân loại và gắn trách nhiệm với kết quả công tác.

Cùng với đó, việc xây dựng vị trí việc làm, khung năng lực cán bộ, mô tả công việc rõ ràng đã giúp cơ quan hành chính từ cấp thành phố đến phường, xã hoạt động chuyên nghiệp, giảm tình trạng né tránh trách nhiệm, đùn đẩy công việc. Chính vì vậy, trái với các luận điệu cho rằng, tinh giản làm giảm hiệu quả quản lý, thực tiễn tại Hà Nội cho thấy bộ máy gọn hơn đã khiến việc xử lý công việc nhanh hơn, giảm tầng nấc trung gian, người dân ít bị phiền hà và thủ tục hành chính được rút ngắn đáng kể.

Một trong những kết quả đáng ghi nhận từ việc tinh gọn bộ máy tại Hà Nội là nâng cao chất lượng phục vụ nhân dân, đúng như phương châm “lấy người dân là trung tâm”.

Theo Báo cáo cải cách hành chính quốc gia năm 2024, công bố ngày 15-3-2025, tỷ lệ người dân hài lòng với dịch vụ công cấp phường tại Hà Nội tăng từ 78,4% năm 2020 lên 92,7% năm 2024, mặc dù biên chế giảm khoảng 12%.

Hà Nội đã đầu tư đồng bộ vào chuyển đổi số, với 100% phường, xã áp dụng mô hình “một cửa điện tử”, 98% dịch vụ công mức độ 3, 4 được cung cấp trực tuyến. Thay vì tăng người xử lý, thành phố tăng hiệu quả bằng công nghệ. Ví dụ, ứng dụng “Hà Nội SmartCity” cho phép người dân đăng ký khai sinh, kết hôn, chứng thực… ngay trên điện thoại, giảm trung bình 80% thời gian xử lý hồ sơ.

Không chỉ vậy, việc sáp nhập đơn vị hành chính đã giúp Hà Nội tiết kiệm ngân sách hàng trăm tỷ đồng mỗi năm, số cán bộ giảm đi nhưng không gây xáo trộn lớn vì đã có chính sách bố trí, sắp xếp, chuyển đổi vị trí làm việc phù hợp. Đội ngũ cán bộ mới được cơ cấu lại đều đảm bảo tiêu chuẩn, phát huy tốt năng lực.

Theo báo cáo của Thành ủy Hà Nội, đã có nhiều phường, xã được sáp nhập, tạo thành các phường lớn hơn nhưng vẫn đảm bảo sự thuận tiện trong công tác quản lý, điều hành. Đặc biệt, Hà Nội đã thông qua chủ trương tổ chức lại 526 xã, phường, thị trấn thành 126 đơn vị hành chính cơ sở mới, tiết kiệm ngân sách và đảm bảo các chức năng, nhiệm vụ quản lý không bị gián đoạn. Việc hợp nhất này đã nhận được sự đồng thuận cao từ quần chúng nhân dân và chính quyền địa phương.

Một yếu tố quan trọng trong quá trình triển khai tinh gọn bộ máy tại Hà Nội là công tác tuyên truyền, giải thích để người dân hiểu rõ mục tiêu và ý nghĩa của chủ trương này. Các phương tiện truyền thông, đặc biệt là báo chí và các kênh thông tin của thành phố, đã vào cuộc mạnh mẽ để cung cấp thông tin, giải đáp thắc mắc của người dân.

Bên cạnh đó, thành phố cũng chú trọng đến công tác giám sát xã hội, lắng nghe ý kiến của người dân trong quá trình triển khai các quyết định hành chính. Cán bộ, công chức của Hà Nội cũng nhận thức rõ hơn về trách nhiệm của mình trong việc nâng cao chất lượng công việc, đẩy mạnh cải cách hành chính.

Sự đồng thuận xã hội chính là yếu tố quan trọng để chủ trương tinh gọn bộ máy thành công. Hà Nội đã làm rất tốt việc kết nối và huy động sự tham gia của người dân trong quá trình này, từ đó góp phần tạo ra một bộ máy công quyền gần gũi và hiệu quả hơn.

Mục tiêu của quá trình tinh gọn bộ máy tại Hà Nội không chỉ là giảm số lượng cán bộ, mà là nâng cao chất lượng quản lý, điều hành của bộ máy hành chính. Kết quả thực tế cho thấy, sau khi thực hiện chủ trương này, các công tác quản lý, điều hành của thành phố đã có sự chuyển biến rõ rệt.

Trong quá trình cải cách bộ máy, thành phố Hà Nội đã chú trọng tới việc sử dụng công nghệ thông tin và các công cụ số để thay thế các quy trình hành chính truyền thống. Hệ thống quản lý tài chính, nhân sự, công việc hành chính của thành phố đã được số hóa, tiết kiệm thời gian, chi phí và tăng cường hiệu quả công việc.

Bộ máy gọn nhẹ giúp Hà Nội dễ dàng xử lý nhanh chóng các vấn đề phức tạp, đáp ứng yêu cầu của xã hội trong bối cảnh mới. Các cơ quan hành chính thành phố đã có những chuyển biến mạnh mẽ trong việc cải tiến phương thức làm việc, giảm thiểu thủ tục hành chính, nâng cao chất lượng phục vụ người dân.

Tinh gọn bộ máy không phải là một "cuộc cách mạng" xóa bỏ tất cả những gì đã có, mà là một quá trình sắp xếp lại, cải tiến bộ máy hành chính, sao cho phù hợp với yêu cầu phát triển và phục vụ tốt hơn cho nhân dân. Sự thành công của Hà Nội là một bài học quý giá cho các tỉnh, thành phố khác trong cả nước, chứng tỏ rằng khi thực hiện đúng phương thức, cách làm phù hợp, tinh gọn bộ máy sẽ không gây xáo trộn mà còn góp phần xây dựng một chính quyền hoạt động hiệu quả, minh bạch và gần gũi với dân.

Vì vậy, chúng ta cần tiếp tục thúc đẩy mạnh mẽ các cải cách hành chính, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức và phát triển các dịch vụ công, để bộ máy nhà nước trở nên ngày càng tinh gọn và hiệu quả hơn. Cần thiết phải tiếp tục phê phán các luận điệu sai trái, đồng thời, tăng cường công tác tuyên truyền để người dân và cán bộ, đảng viên hiểu rõ về mục tiêu và ý nghĩa của công cuộc cải cách hành chính này.

Lê Thị Hoàng Anh