Kết tinh bản sắc, khơi nguồn tự hào

Lan tỏa giá trị di sản

Những năm qua, Đảng và Nhà nước có nhiều chủ trương, chính sách nhằm bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể. Nhiều di sản đã được nhận diện, kiểm kê, lập hồ sơ khoa học và đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, cũng như được UNESCO ghi danh là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Tại An Giang - vùng đất giàu truyền thống lịch sử và văn hóa đã nỗ lực không ngừng trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể. Với sự đa dạng về dân tộc và tín ngưỡng, An Giang sở hữu kho tàng di sản văn hóa phi vật thể phong phú, độc đáo, cần được gìn giữ và phát huy. Tỉnh hiện có 2 di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại; 8 di sản văn hóa phi vật thể được đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia (trong đó có 6 di sản văn hóa phi vật thể của dân tộc thiểu số (DTTS) Khmer và Chăm). Ngoài ra, còn hàng trăm di sản văn hóa phi vật thể đang tồn tại trong đời sống các cộng đồng dân tộc tỉnh An Giang.

Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ Núi Sam được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại

Các di sản văn hóa phi vật thể đặc sắc, tiêu biểu trên địa bàn tỉnh, như: Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam - một trong những lễ hội lớn nhất miền Tây Nam Bộ, thu hút hàng triệu lượt khách mỗi năm; Hội Đua bò Bảy Núi - nét văn hóa độc đáo của đồng bào Khmer, thể hiện tinh thần thượng võ và gắn kết cộng đồng. Bên cạnh đó, còn có tri thức và kỹ thuật viết chữ trên lá buông của đồng bào DTTS Khmer - nghệ thuật độc đáo, thể hiện sự sáng tạo và tinh hoa văn hóa của đồng bào Khmer; nghệ thuật trình diễn Dì Kê của đồng bào DTTS Khmer; nghi lễ vòng đời đồng bào DTTS Chăm Islam (huyện An Phú và TX. Tân Châu)… Những di sản này không chỉ là niềm tự hào của người dân An Giang, mà còn góp phần làm phong phú thêm bản sắc văn hóa Việt Nam.

Lưu giữ hồn cốt văn hóa

Theo Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH-TT&DL) Nguyễn Khánh Hiệp, nhận thức tầm quan trọng của di sản văn hóa các dân tộc trên địa bàn tỉnh, đơn vị đã triển khai thực hiện nhiều chương trình, dự án, đề án để bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa. Đặc biệt, tham mưu UBND tỉnh phê duyệt 2 Đề án bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đối với Hội Đua bò Bảy Núi, Tri thức và kỹ thuật viết chữ trên lá buông của người Khmer. Trong năm 2024, Sở VH-TT&DL xây dựng 1 hồ sơ khoa học Nghệ thuật trống Sa-dam trình Bộ VH-TT&DL xem xét đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia và trình UBND tỉnh 2 Đề án bảo tồn và phát huy giá trị nghệ thuật Dì Kê của người Khmer và nghề dệt thổ cẩm của người Chăm.

“Nhờ thực hiện hiệu quả công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa đã góp phần khơi dậy những hoạt động văn hóa tưởng chừng đi vào quá khứ. Nhiều di sản văn hóa các DTTS được phục hồi, trao truyền và ghi chép, tư liệu hóa để tạo cơ sở dữ liệu cho tỉnh trong công tác quản lý, bảo vệ di sản văn hóa của địa phương. Các di sản được đào tạo đội ngũ nghệ nhân kế thừa tránh nguy cơ mai một; các loại hình văn hóa được tạo điều kiện khôi phục, phát triển. Từ đó, tạo điều kiện cho các hoạt động văn hóa ngày càng khởi sắc, góp phần làm cho đời sống văn hóa tinh thần của cộng đồng, trong các chùa chiền, phum sóc ngày càng sinh động, phong phú và giữ được bản sắc văn hóa riêng cho từng vùng miền, từng cộng đồng” - Phó Giám đốc Sở VH-TT&DL Trương Bá Trạng chia sẻ.

Nghề dệt thổ cẩm của người Chăm xã Châu Phong được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Bảo tồn và phát huy

Giám đốc Sở VH-TT&DL Nguyễn Khánh Hiệp cho biết, để nâng cao hiệu quả công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể, thời gian tới, các cấp, ngành, địa phương tăng cường công tác bảo vệ và phát huy các loại hình nghệ thuật biểu diễn truyền thống các DTTS; sưu tầm, phục hồi và tư liệu hóa các di sản văn hóa truyền thống các DTTS. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quảng bá về di sản bằng nhiều kênh thông tin; nâng cao nhận thức của cộng đồng, các cấp chính quyền về tầm quan trọng của di sản văn hóa trong phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Tổ chức lớp truyền dạy kỹ năng các loại hình di sản văn hóa truyền thống, đào tạo lực lượng kế thừa, nhất là các loại hình di sản văn hóa có nguy cơ bị mai một. Cùng với đó, xây dựng các mô hình bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa gắn với phát triển du lịch một cách hiệu quả. Nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa tại địa phương. Có chính sách hỗ trợ các nghệ nhân đồng bào DTTS, khuyến khích họ tiếp tục cống hiến, bảo tồn nghệ thuật truyền thống. Nâng cao vai trò của cộng đồng trong hoạt động bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa tại địa phương.

Với những nỗ lực và giải pháp đồng bộ, An Giang đang từng bước nâng cao hiệu quả công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể. Điều này không chỉ góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa của tỉnh mà còn tạo động lực cho phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là ngành du lịch. Qua đó, góp phần bảo vệ và phát huy những giá trị văn hóa độc đáo, đặc sắc của dân tộc, làm giàu thêm bản sắc văn hóa Việt Nam.

THU THẢO