Khai mạc chuỗi hoạt động kỷ niệm Ngày Di sản văn hóa Việt Nam 23.11

Vĩnh Long khai mạc chuỗi hoạt động kỷ niệm Ngày Di sản văn hóa Việt Nam 23.11

Ngày 1.11, tại Bảo tàng Văn hóa dân tộc Khmer (phường Nguyệt Hóa, tỉnh Vĩnh Long), Sở VHTTDL tỉnh Vĩnh Long tổ chức khai mạc hoạt động kỷ niệm Ngày Di sản văn hóa Việt Nam (23.11) gắn với công bố quyết định của Bộ VHTTDL đưa “Nghề làm mão (mũ), mặt nạ của đồng bào Khmer Trà Vinh” vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể (DSVHPVT) quốc gia theo Quyết định số 2209/QĐ-BVHTTDL ngày 27.6.2025 của Bộ VHTTDL.

Dịp này, Sở VHTTDL tỉnh Vĩnh Long tổ chức trưng bày hơn 250 hiện vật và 120 hình ảnh về các di sản văn hóa của tỉnh; đồng thời, UBND tỉnh và Sở VHTTDL trao bằng khen, giấy khen cho các cá nhân, tập thể có đóng góp tích cực trong việc hiến tặng, sưu tầm, bảo tồn hiện vật quý cho Bảo tàng tỉnh.

Nghi thức đón Bằng chứng nhận của Bộ trưởng Bộ VHTTDL về việc đưa “Nghề làm mão (mũ), mặt nạ của đồng bào Khmer Trà Vinh” vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Phát biểu tại buổi lễ, ông Nguyễn Quỳnh Thiện – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long nhấn mạnh, việc công bố DSVHPVT quốc gia “Nghề làm mão (mũ), mặt nạ của đồng bào Khmer Trà Vinh” và đón Bằng chứng nhận của Bộ trưởng Bộ VHTTDL là sự kiện có ý nghĩa đặc biệt trong chuỗi hoạt động của Lễ hội Ok Om Bok năm 2025, đồng thời là dịp tôn vinh những giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào Khmer Nam Bộ.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh cho biết nghề làm mão, mặt nạ của người Khmer có lịch sử hơn hai thế kỷ, gắn bó chặt chẽ với đời sống văn hóa – nghệ thuật dân gian của cộng đồng, đặc biệt là trong các loại hình nghệ thuật dân gian truyền thống của đồng bào dân tộc Khmer như múa trống Chhay yam, kịch múa Rô-băm, sân khấu Dù kê,…

Mão (hay mũ), mặt nạ của người Khmer gắn bó chặt chẽ với đời sống văn hóa – nghệ thuật dân gian của cộng đồng, đặc biệt là trong các loại hình nghệ thuật dân gian

Mỗi sản phẩm đều thể hiện bàn tay khéo léo, sự am hiểu nghệ thuật và tâm hồn sáng tạo của người nghệ nhân, gửi gắm trong đó quan niệm thiện – ác, khát vọng hướng thiện và tinh thần nhân văn sâu sắc.

Theo ông Thiện, qua nhiều thăng trầm lịch sử, nghề thủ công này vẫn được lưu truyền bền bỉ qua nhiều thế hệ, trở thành một phần không thể thiếu trong bức tranh văn hóa đa dạng của Đồng bằng sông Cửu Long.

Việc được ghi danh vào Danh mục DSVHPVT quốc gialà niềm vinh dự lớn của tỉnh Vĩnh Long, thể hiện sự ghi nhận đối với công sức gìn giữ của các nghệ nhân và cộng đồng Khmer.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh cho biết thời gian tới, tỉnh Vĩnh Long sẽ đẩy mạnh các giải pháp nhằm bảo tồn và phát huy giá trị của nghề làm mão, mặt nạ gắn với phát triển du lịch văn hóa – cộng đồng.

Ông đề nghị ngành văn hóa phối hợp với các địa phương tăng cường tuyên truyền, truyền dạy nghề cho thế hệ trẻ; tổ chức hoạt động chế tác, diễn xướng, giới thiệu sản phẩm tại các sự kiện văn hóa – du lịch; đồng thời nghiên cứu xây dựng đề án bảo tồn nghề truyền thống của đồng bào Khmer theo hướng xã hội hóa bền vững.

Đại biểu tham quan Bảo vật Quốc gia được trưng bày tại Bảo tàng Văn hóa dân tộc Khmer

Học sinh tham quan các không gian trưng bày

“Cần phát huy vai trò của cộng đồng dân tộc Khmer trong bảo tồn di sản; kết nối nghề làm mão, mặt nạ với các sản phẩm du lịch văn hóa đặc trưng, góp phần tạo sinh kế và khơi dậy niềm tự hào dân tộc.

Đồng thời, nên đưa giáo dục di sản vào trường học để học sinh có cơ hội tìm hiểu, tiếp cận và tham gia quảng bá, thực hành di sản văn hóa địa phương”, ông Thiện nhấn mạnh.

Ông Nguyễn Quỳnh Thiện cũng lưu ý việc kết hợp, khai thác hài hòa giữa hai nghề thủ công truyền thống của người Khmer đã được công nhận là di sản quốc gia – nghề làm chiếu Cà Hom và nghề làm mão, mặt nạ để hình thành chuỗi giá trị văn hóa – du lịch đặc sắc của Vĩnh Long.

Ông Thạch Bồi, Phó Giám đốc Sở VHTTDL tỉnh Vĩnh Long cho biết: đến nay, toàn tỉnh có 214 di tích (trong đó có 2 di tích quốc gia đặc biệt, 45 di tích quốc gia, 167 di tích cấp tỉnh), 19 DSVHPVT được đưa vào Danh mục quốc gia và 3 bảo vật quốc gia.

Thời gian qua, Bảo tàng Vĩnh Long đã sưu tầm, lưu giữ hơn 48.000 hiện vật, tài liệu phản ánh quá trình hình thành và phát triển của tỉnh qua nhiều giai đoạn lịch sử, với nhiều bộ sưu tập có giá trị như nông cụ, dụng cụ ăn trầu của người Kinh – Khmer, tranh Phật trên vải, thư thời chiến…

Ông Nguyễn Hoài Anh - Giám đốc Bảo tàng Vĩnh Long (đứng giữa) tiếp nhận hiện vật do các cá nhân hiến tặng cho Bảo tàng

Hơn 20 năm qua, các cơ quan, đơn vị trong tỉnh đã triển khai nhiều hoạt động thiết thực nhằm bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa phù hợp với Luật Di sản Văn hóa, góp phần lan tỏa các giá trị truyền thống.

Năm 2025, Sở VHTTDL đã tham mưu UBND tỉnh thực hiện nhiều đề án, dự án, hội thi, truyền dạy di sản và hoạt động truyền thông, tạo nền tảng cho công tác bảo tồn di sản ngày càng hiệu quả.

Trong khuôn khổ Lễ hội Ok Om Bok năm 2025, việc công bố DSVHPVT quốc gia “Nghề làm mão (mũ), mặt nạ của đồng bào Khmer Trà Vinh” là dịp tôn vinh giá trị nghề truyền thống và tri ân các nghệ nhân, nhà sưu tập, nhà nghiên cứu đã góp phần bảo tồn di sản văn hóa địa phương.

Ông Thạch Bồi bày tỏ mong muốn các địa phương, tổ chức và cá nhân tiếp tục nâng cao ý thức, trách nhiệm trong gìn giữ, phát huy giá trị di sản văn hóa; đồng thời biểu dương tập thể Bảo tàng Vĩnh Long cùng các nghệ nhân, nhà nghiên cứu đã có nhiều đóng góp cho sự nghiệp bảo tồn văn hóa dân tộc.

THÙY TRANG; ảnh: PHẠM TRUNG