Khai mở giá trị tài nguyên bản địa

Tràm’s - vòng tròn sinh thái từ cây tràm

Nhóm Tràm’s gồm 5 sinh viên, theo học các ngành Ngôn ngữ Anh, Tài chính - Ngân hàng, Công nghệ thông tin (Trường Ðại học Bình Dương, Phân hiệu Cà Mau). Dù không được đào tạo chuyên sâu về sản xuất, nhóm vẫn mạnh dạn thử sức với những sản phẩm hoàn toàn mới. Từ năm 2023, nhóm bắt đầu nghiên cứu sản xuất tinh dầu tràm, sau đó phát triển thêm cao tràm, nhang tràm... với quyết tâm khai thác tối đa giá trị của cây tràm.

Sinh viên Nguyễn Hà Huyền Trân, thành viên nhóm Tràm’s, chia sẻ: “Nếu chỉ làm tinh dầu thì chỉ sử dụng được lá tràm, còn nhiều phần khác của cây tràm, ngoài khai thác gỗ, bị bỏ phí. Vì vậy, nhóm xây dựng dự án "Tràm Eco-Circle" với mục tiêu khai thác toàn diện, sử dụng bền vững tất cả các bộ phận của cây tràm”.

Tràm's tham gia và đạt giải Dự án bền vững tại Cuộc thi Business Challenge 2025.

Hiện nay, các sản phẩm tinh dầu, cao tràm, nhang tràm sen và nhang tràm bạch đàn của nhóm đã được đăng ký kiểm định, bảo đảm an toàn khi sử dụng. Giảng viên Nguyễn Ðông Kiều, người hướng dẫn dự án, cho biết: "Tràm’s là mô hình khởi nghiệp mở, không chỉ hướng đến lợi nhuận mà còn tạo môi trường để sinh viên nuôi dưỡng đam mê sáng tạo gắn với tài nguyên bản địa. Với sự đầu tư phù hợp, các sản phẩm hoàn toàn có thể thương mại hóa".

Thông điệp Một loài cây - Một vùng đất - Một tầm nhìn bền vững đã gắn cùng dự án Tràm Eco-Circle.

Vượt lên những khó khăn ban đầu khi tiếp cận công nghệ, máy móc, nhóm Tràm’s từng bước tối ưu quy trình sản xuất, tham gia các cuộc thi khởi nghiệp và tổ chức nhiều hoạt động trải nghiệm cộng đồng. Sinh viên Lê Huỳnh Ái cho biết, nhóm đã tổ chức nhiều workshop, trưng bày sản phẩm, hướng dẫn học sinh làm nhang, đổ nến, chế tác mô hình gỗ, qua đó lan tỏa giá trị nghề thủ công và ý thức phát triển kinh tế bền vững.

Đầu tư máy nghiền, máy chiết xuất, từ lá tràm nhóm Tràm's đã mang đến nhiều sản phẩm như tinh dầu, nến thơm, nhang tràm.

Sau 3 năm hoạt động, nhóm Tràm’s đạt nhiều thành tích như Top 10 Dự án tiềm năng Cuộc thi Khởi nghiệp tỉnh Cà Mau; Ðề tài được yêu thích nhất tại Giải thưởng sinh viên nghiên cứu khoa học Eureka toàn quốc lĩnh vực tài nguyên và môi trường, lĩnh vực khoa học - giáo dục năm 2024, 2025. Gần đây nhất vào tháng 12 là Giải Dự án bền vững tại Cuộc thi Business Challenge 2025 với chủ đề “Mekong Tech”.

“ Chỉ cần những người trẻ muốn bắt đầu thì chỉ từ một ý tưởng nhỏ cũng có thể đóng góp vào hành trình phát triển xanh và bền vững cho tương lai”, sinh viên Hồ Việt Lê, thành viên nhóm Tràm’s, chia sẻ.

beTram - nâng chất “giọt mật” rừng U Minh

Song hành cùng câu chuyện cây tràm, mật ong rừng U Minh Hạ cũng trở thành nguồn cảm hứng cho dự án khởi nghiệp xanh beTram của sinh viên Trường Cao đẳng Nghề Việt Nam - Hàn Quốc Cà Mau. Dù là đặc sản nổi tiếng nhưng mật ong tràm hiện vẫn chủ yếu được bán thô, chưa chế biến sâu và chưa đủ tiêu chuẩn xuất khẩu ổn định.

Xuất phát từ thực tế đó, beTram ứng dụng công nghệ lên men vi sinh dược phẩm có kiểm soát, không gia nhiệt, không phụ gia, giúp giữ nguyên enzyme và đặc tính sinh học của mật ong. Từ đó, tạo thành sản phẩm “Mật ong rừng tràm Cà Mau lên men”, loại thực phẩm chức năng enzyme-probiotic tự nhiên, tốt cho tiêu hóa và miễn dịch, hướng đến đạt chuẩn OCOP.

Sinh viên nhóm beTram thực hiên ủ men vi sinh dược phẩm có kiểm soát.

Sinh viên Biện Hồng Nhạn, đại diện nhóm thực hiện dự án, chia sẻ: “Dự án không chỉ là nghiên cứu khoa học mà còn là mong muốn giữ gìn nghề gác kèo ong truyền thống của cư dân lâm phần, kết hợp với tư duy đổi mới để tạo ra sản phẩm phù hợp thị trường hiện đại”.

Chia sẻ về dự án beTram, cô Châu Thị Hồng Thơ, cố vấn thương mại dự án, cho biết: "Nhóm hướng tới nâng cao giá trị mật ong địa phương, đồng hành cùng nông dân và thợ gác kèo ong, phục hồi hệ sinh thái rừng tự nhiên. Tin rằng, với nguyên tắc “giữ rừng - giữ ong - giữ người”, khi rừng được bảo vệ, ong được duy trì, thì người dân có sinh kế ổn định, mô hình phát triển mới sẽ bền vững. Dự án không chỉ tạo ra sản phẩm mật ong, mà còn xây dựng hệ sinh thái kinh tế - văn hóa - môi trường gắn với bản sắc Cà Mau”.

Sản phẩm beTram được trưng bày tại Cuộc thi khởi nghiệp CamaUP'25.

Nhóm tác giả beTram đạt giải Khuyến khích cuộc thi khởi nghiệp CamaUP'25.

Dù các dự án nghiên cứu khoa học của các bạn sinh viên chưa chính thức thương mại hóa trên diện rộng nhưng những ý tưởng này cho thấy khát vọng của người trẻ trong việc khai thác thông minh, bền vững tài nguyên quê hương. Các dự án không chỉ mang lại giá trị kinh tế, đó còn là câu chuyện về văn hóa, vùng đất, con người và trách nhiệm của thế hệ trẻ trong hành trình phát triển Cà Mau xanh./.

Trịnh Hải