Khai phóng tiềm năng tư nhân, thúc đẩy phát triển bền vững

Toàn cảnh diễn đàn. Ảnh: Vũ Quang

Chiều 16/9, tại Hà Nội, Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam 2025 (VPSF 2025) diễn ra trong không khí cởi mở, mang tinh thần “từ đối thoại đến hành động”. Đây là dịp để cộng đồng doanh nhân, nhà hoạch định chính sách và chuyên gia cùng thảo luận giải pháp tháo gỡ điểm nghẽn, đưa khu vực tư nhân trở thành động lực phát triển quốc gia.

Năm trụ cột và chiến lược chuyển đổi hộ kinh doanh

Phát biểu khai mạc, ông Đặng Hồng Anh, Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam, Chủ tịch VPSF 2025 nhấn mạnh, tinh thần lớn nhất của Diễn đàn năm nay có thể gói gọn trong năm chữ: tin cậy, minh bạch, hiệu quả, cạnh tranh và bao trùm.

Theo ông, tin cậy là nền tảng để nhà nước và doanh nghiệp đồng hành; minh bạch là đường ray giúp môi trường pháp lý vận hành ổn định; hiệu quả được đo bằng năng suất và chi phí vốn giảm; cạnh tranh đến từ năng lực nội tại thay vì bảo hộ; và bao trùm là đưa sự phát triển đến với cả doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ ở miền núi, nông thôn. Từ năm trụ cột này, cộng đồng doanh nghiệp sẵn sàng nâng chuẩn quản trị, đầu tư cho con người, tuân thủ pháp luật và chủ động đổi mới. Quan hệ nhà nước - doanh nghiệp cần được định hình như một quan hệ đồng kiến tạo: nhà nước xây dựng chính sách minh bạch, doanh nghiệp chủ động cạnh tranh, cùng nhau bảo vệ thị trường công bằng.

Một trong những đề xuất chiến lược được Hội Doanh nhân trẻ đưa ra tại Diễn đàn là Chương trình mục tiêu quốc gia hỗ trợ chuyển đổi 5 triệu hộ kinh doanh cá thể thành doanh nghiệp. Đây được coi là nguồn lực nội sinh khổng lồ chờ khai phóng; theo đó, nhà nước đóng vai trò bệ phóng thông qua chính sách khuyến khích, vốn thông thoáng và thủ tục gọn nhẹ; còn cộng đồng doanh nghiệp sẽ là người đồng hành dẫn dắt. Hội Doanh nhân trẻ đề xuất triển khai ngay trong năm 2025 chương trình “Mỗi doanh nhân trẻ dìu dắt hai doanh nhân mới”, nhằm hỗ trợ quản trị, định hướng chiến lược và chia sẻ kinh nghiệm thực chiến cho các doanh nghiệp non trẻ.

Ông Đặng Hồng Anh khẳng định, sự kết hợp giữa chính sách tạo đà của Chính phủ và cơ chế dìu dắt từ cộng đồng sẽ là lời giải hiệu quả để 5 triệu hộ kinh doanh không chỉ lớn về số lượng mà còn mạnh về năng lực nội tại. Tinh thần này cũng được Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Bí thư thứ nhất Trung ương Đoàn Bùi Quang Huy nhấn mạnh khi đề cập đến Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân. Đây là bước đột phá trong tư duy, xác định khu vực tư nhân không chỉ bổ trợ mà là lực lượng tiên phong.

Theo Nghị quyết, đến năm 2030 cả nước có 2 triệu doanh nghiệp, khu vực tư nhân đóng góp 55 - 58% GDP và giải quyết 85% lực lượng lao động xã hội. Trung ương Đoàn đã ban hành kế hoạch cụ thể để phát huy vai trò doanh nhân trẻ trong hiện thực hóa mục tiêu này; ông Huy cho rằng, thách thức lớn nhất của doanh nhân trẻ hiện nay không chỉ nằm ở vốn hay công nghệ, mà còn ở bản lĩnh dấn thân, khả năng sáng tạo và tinh thần hội nhập. Vì vậy, tổ chức Đoàn, Hội sẽ là cầu nối để hỗ trợ, bảo vệ quyền lợi và đồng hành cùng doanh nhân trẻ, khuyến khích ứng dụng công nghệ mới, chuyển đổi số, nâng cao năng lực quản trị để tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Góc nhìn từ doanh nghiệp và yêu cầu hành động

Từ góc độ doanh nghiệp lớn, ông Đỗ Vinh Quang, Phó Chủ tịch HĐQT T&T Group cho rằng, điều quan trọng nhất để khu vực tư nhân phát huy vai trò động lực là tiếp tục hoàn thiện thể chế minh bạch, loại bỏ rào cản để doanh nghiệp tiếp cận công bằng các nguồn lực đất đai, tín dụng, hạ tầng. Khi đó, doanh nghiệp mới mạnh dạn đầu tư dài hạn vào các lĩnh vực then chốt như hàng không, logistics, năng lượng, hạ tầng.

Ông Đỗ Vinh Quang cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải xây dựng cơ chế ưu đãi vốn trung và dài hạn, phát triển thị trường vốn lành mạnh và khuyến khích huy động vốn quốc tế để đủ lực thực hiện các dự án quy mô quốc gia. Bên cạnh đó, chuyển đổi số và minh bạch dữ liệu được coi là chìa khóa tháo gỡ gánh nặng thủ tục cho doanh nghiệp. Việc đồng bộ hóa dữ liệu giữa các bộ ngành, mở rộng cơ sở dữ liệu quốc gia và dịch vụ công trực tuyến toàn trình sẽ giúp tiết kiệm chi phí, nâng cao năng lực dự báo và tạo môi trường kinh doanh hiện đại.

Ở lĩnh vực nông nghiệp, ông Nguyễn Mạnh Hùng, Chủ tịch Nafoods, chia sẻ bức tranh nông sản chế biến Việt Nam với kim ngạch xuất khẩu hàng chục tỷ USD, sản phẩm có mặt tại hơn 170 quốc gia, nhưng phần lớn vẫn ở dạng thô, gia công, giá trị gia tăng thấp. Theo ông Hùng, hiện có bốn nút thắt lớn: chi phí logistics và kho lạnh yếu, thủ tục thuế phức tạp, thiếu thương hiệu quốc gia, và khung thể chế nông nghiệp xanh chưa hoàn thiện. Ông kiến nghị Nhà nước đầu tư hạ tầng logistics xanh, đồng tài trợ xây dựng thương hiệu quốc gia cho các ngành hàng chủ lực, hoàn thiện thể chế về thuế và tín chỉ carbon, đồng thời xây dựng chiến lược quốc gia về nông sản chế biến.

Từ góc nhìn công nghệ, ông Hoàng Mai Chung, Chủ tịch HĐQT Meey Group, nhấn mạnh thách thức lớn nhất của startup chính là vốn. Công nghệ đòi hỏi đầu tư lớn cho nghiên cứu và phát triển (R&D), nhưng tài sản chủ yếu lại là ý tưởng, dữ liệu, con người - điều khiến việc tiếp cận tín dụng truyền thống gần như bất khả thi. Nhiều mô hình đột phá đã phải dừng lại chỉ vì thiếu vốn ở giai đoạn then chốt. Vì vậy, ông Chung đề xuất ba giải pháp: thu hút mạnh quỹ đầu tư mạo hiểm quốc tế kết hợp quỹ đầu tư quốc gia để “rót vốn mồi” cho startup; cải thiện thị trường chứng khoán cho doanh nghiệp công nghệ; và thử nghiệm cơ chế huy động vốn từ cộng đồng thông qua phát hành tài sản số trong khuôn khổ sandbox có kiểm soát.

Theo ông Chung, nếu được giám sát chặt chẽ bởi Ngân hàng Nhà nước và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, cơ chế này sẽ giúp doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn một cách minh bạch, nhanh chóng và phù hợp với chu kỳ tài chính của ngành công nghệ.

Vũ Quang