Khai thác lợi thế, phát triển logistics hiện đại

Thế mạnh từ hạ tầng chiến lược

Sau khi sáp nhập, tỉnh Đồng Nai hội tụ đầy đủ điều kiện để phát triển thành trung tâm logistics đa phương thức hiện đại với hệ thống hạ tầng giao thông và cảng biển, hàng không quy mô lớn, đóng vai trò then chốt trong chuỗi cung ứng quốc gia và quốc tế. Cụ thể, tỉnh sở hữu hệ thống cao tốc huyết mạch như TP Hồ Chí Minh - Long Thành - Dầu Giây; Dầu Giây - Phan Thiết cùng nhiều dự án trọng điểm đang triển khai như Biên Hòa - Vũng Tàu, Bến Lức - Long Thành, Vành đai 3 và Vành đai 4, song song với mạng lưới quốc lộ, đường vành đai và tuyến đường sắt Bắc - Nam, bảo đảm kết nối liên vùng và quốc tế.

Đặc biệt, Cảng hàng không quốc tế Long Thành dự kiến đưa vào khai thác cuối năm 2026 sẽ là “cửa ngõ bầu trời” của Việt Nam, với công suất thiết kế 100 triệu hành khách và 5 triệu tấn hàng hóa mỗi năm. Kết hợp cùng hệ thống cảng biển, cảng sông và hệ thống kho bãi, Đồng Nai sẽ trở thành điểm trung chuyển chiến lược của khu vực, mở ra cơ hội tăng trưởng vượt bậc cho ngành logistics.

Cầu Đồng Nai hiện hữu, kết nối tỉnh Đồng Nai và TP Hồ Chí Minh. Ảnh: HOÀNG LỘC

Tới đây, Đồng Nai sẽ có đầy đủ 5 phương thức giao thông là đường bộ, đường hàng không, đường sắt, đường thủy nội địa và hàng hải quốc tế. Đây sẽ là cơ hội để thu hút doanh nghiệp FDI đầu tư để hình thành trung tâm logistics của vùng Đông Nam Bộ. Theo đánh giá của lãnh đạo tỉnh, các dự án logistics khi đầu tư vào Đồng Nai hứa hẹn phát triển mạnh mẽ khi nhu cầu kho vận phục vụ cho lĩnh vực giao hàng chặng cuối, phân phối bán lẻ và đặc biệt là thương mại điện tử của Đồng Nai, nhất là khi sân bay Long Thành đi vào hoạt động. Khi đó, Đồng Nai sẽ trở thành “thỏi nam châm” thu hút các nhà đầu tư trên các lĩnh vực kinh tế trong và ngoài nước. Trong năm qua, tỉnh Đồng Nai đã thu hút hàng chục dự án logistics với tổng diện tích gần 100ha, trong đó có các dự án FDI với tổng vốn đầu tư đăng ký hơn 300 triệu USD.

Mặc dù sở hữu nhiều lợi thế về vị trí chiến lược và hệ thống hạ tầng giao thông, song các chuyên gia cho rằng Đồng Nai vẫn còn những điểm nghẽn để phát triển dịch vụ logistics. Theo GS, TS Nguyễn Trọng Hoài, Phó hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế TP Hồ Chí Minh, chi phí logistics tại Đồng Nai hiện vẫn ở mức cao do cơ sở hạ tầng giao thông và logistics chưa hoàn thiện, đặc biệt là kết nối nội vùng. So với TP Hồ Chí Minh, chỉ số hạ tầng giao thông của Đồng Nai còn thấp, khiến việc liên kết vùng chưa hiệu quả. Một số dự án trọng điểm như cao tốc Biên Hòa-Vũng Tàu, Bến Lức-Long Thành, hay đường sắt nhẹ Thủ Thiêm-Long Thành còn chậm tiến độ, ảnh hưởng đến khả năng kết nối với TP Hồ Chí Minh và hệ thống cảng biển, từ đó làm tăng chi phí vận tải. Nhiều chuyên gia cũng cho rằng, kết nối đa phương thức giữa đường bộ, đường sắt và đường thủy vẫn còn hạn chế, trong khi vùng biên tại cửa khẩu Hoa Lư chưa khai thác hết tiềm năng thương mại xuyên biên giới.

Hướng đến dịch vụ logistics hiện đại

Đồng Nai đã và đang định hướng, quy hoạch ngành dịch vụ logistics tiến lên hiện đại với những khu vực quy hoạch tập trung, chuyên môn hóa cao. Dự kiến, Đồng Nai sẽ có 4 trung tâm logistics lớn với tổng diện tích hơn 950ha, gồm: 2 trung tâm tại khu vực sân bay Long Thành, 1 trung tâm tại xã Phước An và 1 trung tâm tổng kho trung chuyển miền Đông tại xã Trảng Bom.

Theo Sở Công Thương tỉnh Đồng Nai, đến năm 2050, ngành logistics của tỉnh phấn đấu là trung tâm logistics lớn, với các hệ thống và cơ sở hạ tầng logistics gắn bó chặt chẽ với nhau, tạo ra giá trị cộng hưởng tối đa. Ngành sẽ phát triển hệ thống vận tải đa phương thức cùng các dịch vụ logistics chất lượng cao, lấy nền tảng là các trung tâm logistics hiện đại cấp vùng và cấp tỉnh.

Cảng Phước An - cảng biển lớn nhất Đồng Nai, được kỳ vọng góp phần phát triển ngành logistics của Đồng Nai. Ảnh: HOÀNG LỘC

Tuy nhiên, việc hiện thực hóa mục tiêu trên đòi hỏi sự đồng bộ trong quy hoạch, quyết liệt trong triển khai và sáng tạo trong chính sách. Tại hội thảo khoa học do Tỉnh ủy Đồng Nai vừa tổ chức, đồng chí Võ Tấn Đức, Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai cho rằng, để đưa Đồng Nai trở thành “trái tim logistics” của Đông Nam Bộ, cần tập trung vào các nhóm giải pháp trọng tâm: Hoàn thiện mạng lưới kết nối từ Cảng hàng không quốc tế Long Thành tới TP Hồ Chí Minh, Biên Hòa, cảng biển và các khu công nghiệp; đẩy nhanh tiến độ các dự án cao tốc, vành đai, cầu vượt sông như cầu Cát Lái, Đồng Nai 2, Xóm Lá, Thạnh Hội 2; phát triển mạnh đường sắt phục vụ logistics, kết nối cảng Phước An, Biên Hòa-Vũng Tàu và cửa khẩu Hoa Lư; xây dựng các trung tâm logistics và cảng ICD hiện đại, ứng dụng tự động hóa và công nghệ quản lý thông minh (ITS); huy động vốn đa dạng theo mô hình PPP và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực logistics.

Mới đây, HĐND tỉnh Đồng Nai đã thông qua loạt nghị quyết quan trọng về các dự án hạ tầng giao thông kết nối TP Hồ Chí Minh, đánh dấu bước tiến mới trong chiến lược liên kết vùng Đông Nam Bộ. 6 công trình cầu, đường quy mô lớn như Cát Lái, Long Hưng, Phú Mỹ 2 và tuyến Hương lộ 2 sẽ mở rộng không gian phát triển đô thị, logistics và công nghiệp công nghệ cao. Những dự án này khi hoàn thành sẽ hình thành mạng lưới giao thông liên kết hoàn chỉnh giữa TP Hồ Chí Minh-Đồng Nai, rút ngắn thời gian vận chuyển hàng hóa, giảm tải Quốc lộ 51, đồng thời tạo động lực cho chuỗi đô thị ven sông, khu công nghiệp và dịch vụ logistics vùng Đông Nam Bộ.

Các chuyên gia cũng cho rằng, để phát triển dịch vụ logistics, tỉnh Đồng Nai cần tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư phát triển các trung tâm logistics ứng dụng công nghệ hiện đại, tự động hóa khâu quản lý kho bãi và vận chuyển; đẩy mạnh công tác giải phóng mặt bằng để mở rộng khu công nghiệp, thu hút các dự án logistics lớn; ứng dụng công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo trong quản lý chuỗi cung ứng logistics; phát triển logistics xanh và vận tải đa phương thức, hướng tới giảm phát thải carbon. Đây là những yếu tố quan trọng giúp Đồng Nai tập trung phát triển dịch vụ logistics hiện đại, giữ vững vai trò một cực tăng trưởng của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.