Khai thác, tiêu thụ trái phép đất đá thải mỏ, 2 giám đốc lĩnh án

TAND tỉnh Quảng Ninh vừa mở phiên tòa sơ thẩm xét xử vụ án “Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên” và “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Công ty CP than Cọc Sáu - Vinacomin (nay là Công ty CP than Đèo Nai - Cọc Sáu - TKV).

Theo cáo trạng của VKSND tỉnh Quảng Ninh, trong khoảng thời gian từ ngày 3/12/2019 đến ngày 31/1/2024, tại khu vực bãi thải Đông Cao Sơn, bị cáo Vũ Đình Kiên, Giám đốc Công ty CP Thiên Nam, đã lợi dụng Dự án thu hồi, chế biến đá cát kết được UBND tỉnh Quảng Ninh phê duyệt để tổ chức khai thác khoáng sản khi chưa được cơ quan có thẩm quyền cho phép.

Quang cảnh phiên xét xử.

Cụ thể, Vũ Đình Kiên đã chỉ đạo công nhân sử dụng máy xúc thủy lực gầu ngược đập, đục cơ học, xúc chọn lọc hơn 1.012.015 m³ đất đá thải mỏ đưa vào hệ thống sàng nghiền của dự án, sản xuất ra vật liệu xây dựng các loại với tổng giá trị khoáng sản hơn 56,7 tỷ đồng.

Ngoài ra, bị cáo còn khai thác, phân loại hơn 582.137 m³ đất đá thải mỏ không qua hệ thống nghiền, bán trực tiếp cho khách hàng làm vật liệu xây dựng và gia cố nền móng công trình, trị giá gần 29,9 tỷ đồng.

Tổng khối lượng khoáng sản bị khai thác trái phép được xác định là hơn 1,59 triệu m³, với tổng giá trị thiệt hại cho Nhà nước trên 86,5 tỷ đồng.

Liên quan đến vụ án, trong cùng thời gian trên, các cán bộ lãnh đạo Công ty than Cọc Sáu gồm Nguyễn Văn Thuấn (Giám đốc), Nguyễn Tấn Long và Trần Sơn Hà (Phó Giám đốc), Lê Mạnh Hùng (Trưởng phòng Bảo vệ) đã thiếu trách nhiệm trong công tác quản lý, bảo vệ khu vực bãi thải Đông Cao Sơn.

Hành vi này đã tạo điều kiện để Vũ Đình Kiên khai thác khoáng sản từ đất đá thải mỏ làm vật liệu xây dựng thông thường khi chưa được cấp phép, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng.

VKSND tỉnh Quảng Ninh đã truy tố bị cáo Vũ Đình Kiên về tội “Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên” theo khoản 2, Điều 227 Bộ luật Hình sự; truy tố các bị cáo Nguyễn Văn Thuấn, Nguyễn Tấn Long, Trần Sơn Hà và Lê Mạnh Hùng về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” theo khoản 3, Điều 360 Bộ luật Hình sự.

Tại phiên tòa, bị cáo Vũ Đình Kiên cho rằng dự án do Công ty Thiên Nam thực hiện có ý nghĩa trong việc giảm nguy cơ sạt lở bãi thải xuống khu dân cư, đồng thời góp phần giải quyết tình trạng khan hiếm vật liệu san lấp.

Bị cáo khai nhận đến trước thời điểm xét xử vẫn cho rằng đất đá thải mỏ là chất thải rắn công nghiệp, không phải khoáng sản đi kèm.

Bị cáo Nguyễn Văn Thuấn cũng trình bày, trước khi Nghị định số 158/2016/NĐ-CP của Chính phủ có hiệu lực, đất đá thải mỏ, trong đó có đá cát kết, thường được hiểu là chất thải rắn thông thường. Sau khi nghị định có hiệu lực, do chưa có quy định và hướng dẫn cụ thể về khái niệm đất đá thải mỏ là khoáng sản đi kèm cũng như quy trình khai thác, nên việc nhận thức chưa đầy đủ đã dẫn đến sai phạm.

Tại phiên tòa, nhiều luật sư cũng đề nghị HĐXX xem xét trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước tại tỉnh Quảng Ninh trong việc thực hiện chức năng quản lý.

Luật sư Nguyễn Phương Việt, bào chữa cho bị cáo Nguyễn Văn Thuấn, cho rằng trong khi chưa có hướng dẫn chi tiết của Bộ Tài nguyên và Môi trường, UBND tỉnh Quảng Ninh và UBND TP. Cẩm Phả (trước đây) đã phê duyệt quy hoạch, chấp thuận chủ trương đầu tư và bàn giao đất để Công ty Thiên Nam triển khai dự án, dẫn đến việc doanh nghiệp hiểu rằng có quyền khai thác đất đá thải mỏ trong khu vực được giao mà không cần xin phép thêm.

HĐXX đã tuyên phạt bị cáo Vũ Đình Kiên 15 tháng tù; bị cáo Nguyễn Văn Thuấn 36 tháng tù. Các bị cáo Nguyễn Tấn Long và Lê Mạnh Hùng cùng bị tuyên 30 tháng tù nhưng cho hưởng án treo; bị cáo Trần Sơn Hà nhận mức án 24 tháng tù nhưng cho hưởng án treo.

Trang Vân