Khám phá 'Một thế giới bên dưới cuộc chiến'

Nhiều cựu chiến binh xúc động khi được cùng đồng đội thăm lại chiến trường xưa

Sự diệu kỳ ấy đến bây giờ vẫn nằm ngoài sức tưởng tượng của bất cứ ai để hôm nay lịch sử vẫn ghi dấu một kỳ tích về một ''lũy thép anh hùng'' - Địa đạo Vịnh Mốc.

Đông đảo khách du lịch thăm quan Địa đạo Vịnh Mốc

Địa đạo Vịnh Mốc nằm ở thôn Vịnh Mốc, xã Kim Thạch (huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị). Khi bộ phim "Địa đạo - Mặt trời trong bóng tối" được khán giả đón nhận một cách tích cực, thì số lượng người tìm về với các khu vực địa đạo Củ Chi và hệ thống địa đạo khắp các tỉnh miền Trung cũng tăng lên đáng kể. Bởi ai cũng muốn thêm một lần cảm nhận về một một hệ thống địa đạo làng hầm Vịnh Mốc chằng chịt được đào sâu vào lòng đất bằng bàn tay, trí óc của quân và dân ta trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.

CCB Nguyễn Đình Bình – từ Hà Nội vào thăm lại chiến trường xưa sao hơn 50 năm và bồi hồi về một thời tuổi trẻ

“Thế giới bên dưới cuộc chiến”, “làng dưới lòng đất”, “lũy thép anh hùng”, “thế giới sống trong lòng đất”… Địa đạo Vĩnh Mốc không chỉ là di tích lịch sử quan trọng, mà còn là biểu tượng cho tinh thần quả cảm, sự sáng tạo và khát vọng sống mãnh liệt của con người trong chiến tranh.

“Địa đạo Vịnh Mốc là một trong những thành tựu kỹ thuật vĩ đại nhất của thế kỷ XX và là một trong những chiến thắng oanh liệt nhất của loài người trong cuộc đấu tranh vì sự sinh tồn”, một du khách người Australia đã để lại nhận xét về khi ghé thăm địa đạo Vịnh Mốc vào năm 1994.

Bản đồ Địa đạo Vịnh Mốc được vẽ lại và đặt trước bảo tàng

Sở dĩ Địa đạo Vịnh Mốc gây bất ngờ với cả thế giới là bởi đó thực sự là một thành tựu vĩ đại, được tạo nên bởi chính những đôi bàn tay, từng nhát cuốc, từng giọt mồ hôi của bà con nhân dân Quảng Trị trong 18.000 ngày công để tạo nên 2.034m đường hầm. Vịnh Mốc cũng chính là công trình tiêu biểu nhất cho ý chí quật cường, không chịu lùi bước trước kẻ thù xâm lược của cha ông.

Niềm vui của nhiều CCB khi còn sức khỏe để gặp mặt đồng đội, gia đình

Tái hiện cuộc sống và sinh hoạt của người dân trongcác ngách nhỏ, sâu 1,8m, rộng 0,8m

“Khốc liệt chỉ là cách mình nói thôi chứ phải ở trong từng trận chiến mới thấy không có từ ngữ nào có thể diễn tả được. Hơn 50 năm tôi mới có dịp quay trở lại nơi này, để nhớ đến một thời tuổi trẻ không tiếc máu xương, nhớ đến những đồng đội đã hi sinh… Những mất mát ấy đến giờ chúng tôi không thể quên được”, CCB Nguyễn Đình Bình (người Hà Nội) – người từng tham gia chiến đấu tại chiến trường Vĩnh Linh, trước khi góp mặt trong 81 ngày đêm bảo vệ Thành cổ Quảng Trị không ngừng xúc động, cẩn thận lần tay theo những dấu vết trong địa đạo, nơi những bức tường nhẵn bóng bởi những bàn tay Nhân dân và đồng đội bám vào để di chuyển trong suốt những năm tháng chiến tranh.

Bảng tin thông báo chiến sự và phân công công việc trong địa đạo những ngày kháng chiến

Vách đất dưới lòng đất lạnh ngắt, dày cộp nhưng vẫn khá ẩm thấp, phủ một lớp rêu xanh mỏng

Hình ảnh chăm sóc trẻ sơ sinh trong địa đạo

Theo tài liệu ghi lại, Địa đạo Vịnh Mốc có 13 cửa ra vào, trong đó gồm 6 cửa lên đồi và 7 cửa ra biển, đào chếch theo hướng gió biển để hút gió biển vào hầm nên luôn thoáng mát. Đường hầm có dạng hình vòm cao 1,7m, rộng 1,2m, phân thành 3 tầng với độ sâu từ 15 - 23m, trên nền đất đỏ bazan mềm, độ kết dính cao, bảo đảm không sạt lở. Trung tâm làng hầm có hội trường sức chứa 40 - 50 người dùng làm nơi hội họp, sinh hoạt.

Đã có 17 đứa trẻ được sinh ra trong lòng địa đạo Vịnh Mốc

Từng đoàn tham quan di chuyển chậm hơn bởi ai cũng muốn lưu lại những bức ảnh kỷ niệm ở trong địa đạo, nhất là những cựu chiến binh

Tại các nhánh có những ngăn hầm rộng 3m dùng làm nơi ăn, ở, sinh hoạt. Ngoài ra còn có nhà trẻ, nơi cứu thương, nhà thông tin, nhà dân quân trực gác, kho chứa hàng cho đảo, có ngăn hầm làm việc của ban lãnh đạo xã…

Bức tượng đồng "Tồn tại hay không tồn tại" nổi bật trong Phòng trưng bày bổ sung các hiện vật, hình ảnh về Địa đạo Vịnh Mốc và hệ thống làng hầm Vĩnh Linh

Giữa những năm bom đạn ác liệt, không ai có thể ngờ rằng lại có một địa đạo Vịnh Mốc - một thế giới sống trong lòng đất, bên dưới cuộc chiến tranh khốc liệt giành lại độc lập của quân và dân ta. Cho đến ngày nay, Địa đạo Vịnh Mốc vẫn là di tích lịch sử văn hóa mang nhiều giá trị lịch sử, giáo dục to lớn, là biểu tượng cho tinh thần yêu nước bất diệt, ý chí quật cường và sự sáng tạo của cha ông ta trong những năm kháng chiến, là huyền thoại sống trong lòng đất lửa Quảng Trị.

Lhách tham quan xúc động và nể phục sự quả cảm và bản lĩnh thiên tài để làm nên Địa đạo Vịnh Mốc

Địa đạo Vịnh Mốc và toàn bộ hệ thống hầm là một công trình kiến trúc kỳ vĩ nằm dưới lòng đất, nơi con dân Vĩnh Linh sinh sống và chiến đấu hết mình chờ đợi ngày thống nhất đất nước

HỒNG THẮM