Khám phá Trung thu cung đình thời Lý tại Hoàng thành Thăng Long

Các hoạt động trưng bày, trải nghiệm tết Trung thu tại Khu di sản văn hóa thế giới Hoàng thành Thăng Long (số 19C Hoàng Diệu, Ba Đình, Hà Nội) giúp du khách hiểu sâu hơn về những giá trị văn hóa phi vật thể cung đình, gắn kết di sản với cộng đồng.

Trung thu với những đồ chơi đa sắc màu

Nhằm bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa phi vật thể, từ ngày 1/10, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội tổ chức chương trình Vui tết Trung thu 2025.

Đây là hoạt động thường niên vào dịp tết Trung thu phục vụ các cháu thiếu nhi, nhân dân Thủ đô và du khách bốn phương với nhiều hoạt động phong phú như trưng bày, trải nghiệm làm các loại đồ chơi Trung thu truyền thống, biểu diễn múa lân sư...

Một không gian đa sắc màu, sôi nổi và hoài niệm sẽ được đưa đến du khách tham quan đến với Khu di sản trong những ngày này.

Trung thu là một trong những lễ tiết lớn của người Việt, diễn ra vào giữa mùa thu. Đây là thời điểm mùa màng đã thu hoạch xong, thời tiết mát mẻ, nên nhân dân thường làm lễ tạ ơn và mở hội vui chơi.

Từ thời Lý, Trung thu đã trở thành một lễ hội lớn ở kinh thành Thăng Long, do nhà vua tổ chức long trọng, diễn ra đồng thời ở trong chốn cung đình và ngoài dân gian.

Lễ hội diễn ra với nhiều hoạt động: dâng cúng các vị tiên đế; văn võ bá quan dâng biểu chúc mừng nhà vua; mở yến tiệc; tổ chức đua thuyền trên sông Trường Lô (sông Nhị, sông Hồng); biểu diễn rối nước; thi săn hổ...

Triều đình mở hội cho người dân vui chơi trong ba ngày, thường từ sau ngày mùng mười đến ngày rằm tháng Tám. Khắp nơi trong kinh thành Thăng Long đều được trang hoàng gấm vóc, đèn hoa lộng lẫy. Người dân từ già trẻ, gái trai đều nô nức rủ nhau đi xem hội.

Ngoài các nghi lễ quan trọng của hoàng gia, người dân có phong tục ban ngày cúng gia tiên, buổi tối treo đèn bày cỗ thưởng trăng, trẻ con rước đèn, đánh trống múa lân... Phong tục ấy đã được lưu truyền qua bao đời và trở thành một nét đẹp văn hóa của dân tộc.

Không gian Trung thu xưa

Chương trình Vui tết Trung thu 2025 với các nội dung trưng bày gồm 2 chủ đề: Tết Trung thu truyền thống và Hội Trung thu cung đình thời Lý.

Trong đó, không gian trưng bày Trung thu truyền thống gồm các gian hàng đồ chơi Trung thu xưa như trống lân, trống ếch, trống bỏi, đầu sư tử, mặt nạ giấy bồi, đồ chơi sắt tây (tàu thủy sắt tây, thỏ đánh trống, bướm đẩy, còi...), tiến sĩ giấy, ông đánh gậy trông trăng, đèn kéo quân, đèn ông sư, đèn sao, các con giống bằng giấy...

Đặc biệt là không gian trưng bày các mẫu đèn cổ đã được các nghệ nhân làng Thanh Oai phục dựng lại qua nguồn tư liệu ảnh của Bảo tàng Quai Branly (Cộng hòa Pháp), Viện Viễn Đông bác cổ Pháp như đèn trống, đèn thỏ, đèn sao, đèn tôm cá, đèn cù đôi... được làm từ giấy gió hoặc giấy bóng kính, vẽ màu rất sinh động và có hồn.

Ở phần Hội Trung thu cung đình thời Lý, năm nay, lần đầu tiên Trung tâm tổ chức trưng bày diễn giải về tết Trung thu cung đình thế kỷ XI - XII, với hệ thống pano giới thiệu về tư liệu lịch sử và hệ thống tranh vẽ phỏng dựng lại các hoạt động diễn ra trong ngày hội Trung thu cung đình cách đây hơn 1000 năm lịch sử.

Không gian trưng bày được tạo điểm nhấn bởi các hiện vật phỏng dựng lại các hoạt cảnh đua thuyền, biểu diễn rối nước của binh lính và người dân.

Trong đó hiện vật trung tâm - Kim Ngao - lưng đội 3 ngọn núi tiên rất gần gũi với hình ảnh linh vật có thân rùa đầu rồng, toàn thân phủ một màu vàng kim, trên lưng đội 3 ngọn núi tiên Bồng Lai, Phương Trượng, Doanh Châu trong truyền thuyết cổ xưa của văn hóa phương Đông.

Hình tượng Kim Ngao chính là sự thể hiện nỗi niềm mong ước về một đất nước thái bình, thịnh trị, vững bền của nhà vua và người dân.

Không gian trưng bày lung linh sắc màu cổ kính, được thắp sáng bởi hàng chục chiếc đèn lồng mang đậm dấu ấn văn hóa xưa như đèn cá chép trừ yêu tinh, đèn cá chép hóa rồng, đèn rồng - phượng, đèn kỳ lân, đèn quả đào - lựu - phật thủ, đèn củ ấu...

Du khách trải nghiệm Trung thu tại Hoàng thành Thăng Long

Đây là những chiếc đèn vốn đã bị thất truyền nay được phục dựng lại bởi nhà nhà nghiên cứu văn hóa Trịnh Bách và nghệ nhân Nguyễn Trọng Bình từ những nguyên liệu truyền thống giấy dó, giấy nhiễu, giấy bóng kính, nan tre, mây, hồ dán...

Tại đây còn có không gian check-in đa dạng sắc màu, với nhiều góc hình ấn tượng: Cổng đèn hoa rực rỡ, bức tường mẹt ngộ nghĩnh, cụm trang trí cá vàng vờn trăng trong đầm sen, con đường đèn lung linh huyền ảo...

Cùng với các không gian trưng bày, du khách còn có cơ hội hòa mình trong không khí lễ hội với chuỗi hoạt động sôi động như: biểu diễn nghệ thuật múa sư tử, hoạt động trải nghiệm làm đồ chơi Trung thu (đèn cù, đèn bướm, đèn sao, đèn thỏ, tô vẽ mặt nạ giấy bồi, diều giấy...), vào các ngày 4 - 5.10.2025.

Không gian rực rỡ cùng chuỗi hoạt động sôi nổi, đậm sắc màu văn hóa truyền thống góp phần tăng thêm tính hấp dẫn, độc đáo cho di sản, giúp du khách hiểu sâu hơn về những giá trị văn hóa phi vật thể cung đình, kết nối di sản với cộng đồng.

HÀ AN