Khẩn trương hoàn thiện dự thảo nghị quyết về xử lý vướng mắc do pháp luật trình Quốc hội thông qua

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh phát biểu giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu tại phiên họp.

Không nên mở rộng phạm vi áp dụng đối với văn bản của địa phương

Phát biểu tại phiên họp, về phạm vi điều chỉnh của Nghị quyết, Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh bày tỏ tán thành ý kiến của một số đại biểu đề nghị loại trừ một số nội dung quan trọng, mang tính nền tảng, các nguyên tắc hiến định liên quan đến tổ chức, hoạt động của bộ máy nhà nước, các quy định về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân, về tội phạm và hình phạt, về tố tụng tư pháp… Cơ quan chủ trì soạn thảo sẽ tiếp thu, giải trình hợp lý nội dung này.

Liên quan tới ý kiến đề nghị xem xét, mở rộng cơ chế này để áp dụng đối với các văn bản ở cấp địa phương, Bộ trưởng cho biết, mục tiêu của Nghị quyết là Quốc hội ban hành một nghị quyết khung để trên cơ sở đó, Chính phủ sẽ triển khai rà soát tất cả các nội dung văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) có vướng mắc do chính những văn bản đó hoặc trong quá trình áp dụng và thi hành pháp luật. Việc này áp dụng với cả địa phương.

“Văn bản của địa phương mà có mâu thuẫn, chồng chéo thuộc quyền của các chủ thể ban hành VBQPPL ở địa phương. Việc này Luật Ban hành văn bản phạm pháp luật đã có cơ chế và không hạn chế. Đối với các địa phương tiến hành sáp nhập, điều khoản chuyển tiếp tại dự thảo Luật ban hành VBQPPL (sửa đổi) trình QH tại Kỳ họp lần này cũng đã phân làm 4 trường hợp và hoàn toàn có thể xử lý được. Với phạm vi và tính chất khác nhau như vậy, không nên mở rộng phạm vi áp dụng của dự thảo Nghị quyết, bởi địa phương mình hoàn toàn có thể rà soát và điều chỉnh những nội dung này thuộc thẩm quyền của chủ thể ban hành VBQPPL của địa phương”, Bộ trưởng nói.

Về ý kiến của Đại biểu Nguyễn Văn Cảnh (Đoàn Bình Định) đề nghị bổ sung nội dung khơi thông nguồn lực, sử dụng nguồn lực hiệu quả, góp phần phát triển kinh tế vào Điều 2 dự thảo Nghị quyết về tiêu chí xác định khó khăn, vướng mắc, Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh cho biết, trên thực tế có những vướng mắc phát sinh do pháp luật chưa quy định, như vấn đề trí tuệ nhân tạo (AI), blockchain… Tiếp thu ý kiến đại biểu nêu, Bộ trưởng cho biết sẽ bổ sung nội dung này.

Cơ quan chủ trì soạn thảo cũng sẽ tiếp thu, bổ sung ý kiến các đại biểu đề nghị bổ sung các nguyên tắc đảm bảo tính hợp hiến, tính thống nhất của hệ thống pháp luật; công khai, minh bạch khi xử lý khó khăn, vướng mắc.

Về phương án xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật, liên quan đến ý kiến đại biểu đề nghị phải có danh mục những luật, điều khoản cần sửa đổi, Bộ trưởng cho biết, dự thảo Nghị quyết đã nêu nội dung này.

“Trong Nghị quyết của Chính phủ, bên cạnh xử lý nội dung để tháo gỡ vướng mắc cũng đã nêu phải có danh mục các văn bản pháp luật cần sửa đổi, bổ sung ngay trong Nghị quyết để đảm bảo tính công khai, minh bạch và dễ dàng để rà soát, sửa đổi khi hoàn thiện pháp luật”, Bộ trưởng cho hay.

Liên quan đến ý kiến đại biểu cho rằng những nội dung về khó khăn, vướng mắc liên quan đến luật, nghị quyết của Quốc hội (QH), Ủy ban Thường vụ (UBTV) QH thì phải ưu tiên xử lý, Bộ trưởng chỉ rõ, khoản 2, Điều 4 dự thảo Nghị quyết đã nêu, khi rà soát phát hiện vướng mắc thì những nội dung do cách hiểu chưa thống nhất, do cần hướng dẫn hoặc giải thích pháp luật thì áp dụng Điều 60, 61 của Luật Ban hành VBQPPL; còn những nội dung nào chưa thực sự cấp bách hoặc đã có trong Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của năm 2025 thì phải ưu tiên xử lý để sửa đổi luật chứ không ưu tiên áp dụng Nghị quyết này. Loại trừ những phương án đó thì mới đến nghị quyết của Chính phủ để áp dụng theo cơ chế xử lý vướng mắc, khó khăn do quy định pháp luật”, Bộ trưởng thông tin.

Chính phủ sẽ ban hành kế hoạch triển khai Nghị quyết

Về một số ý kiến liên quan đến việc tổ chức thi hành Nghị quyết như cơ chế giám sát, cơ chế chịu trách nhiệm; các bước rà soát để phát hiện ra những vướng mắc, tiếp thu ý kiến các đại biểu nêu, Bộ trưởng cho biết, hiện nay, Cơ quan chủ trì soạn thảo đang tham mưu với Chính phủ để khi Nghị quyết được ban hành, Chính phủ sẽ ban hành kế hoạch triển khai Nghị quyết.

Quang cảnh phiên họp.

Kế hoạch này cũng phù hợp với chương trình làm việc của Ban chỉ đạo Trung ương về hoàn thiện thể chế, pháp luật, trong đó đã giao cho tất cả các bộ, ngành, địa phương phải rà soát trong lĩnh vực quản lý để đến ngày 30/7/2025 có báo cáo Chính phủ, Ban Chỉ đạo.

Về một số đại biểu băn khoăn và đề nghị phải quy định rõ hơn về tăng cường cơ chế giám sát, kiểm tra của các chủ thể đối với việc thi hành Nghị quyết này, Bộ trưởng cho hay, dự thảo Nghị quyết đã lường trước và đã có một số cơ chế.

“Ví dụ, thẩm định Nghị quyết này không phải thẩm định theo cơ chế chỉ những cơ quan của Chính phủ mà có Hội đồng thẩm định độc lập, bên cạnh những cơ quan của Chính phủ còn có các Ủy ban của QH và đại diện của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, đây cũng là một cơ chế để tăng cường giám sát. Chúng tôi cũng sẽ nghiên cứu để quy định, chẳng hạn như đối những vấn đề rất lớn, tác động đến an ninh, quốc phòng, đối ngoại chẳng hạn thì có thể phải xin ý kiến cấp có thẩm quyền”, Bộ trưởng nói.

Về hiệu lực thi hành của Nghị quyết, Bộ trưởng biết, dự thảo Nghị quyết đã quy định Nghị quyết chỉ có hiệu lực đến hết ngày 28/2/2027 và trong khoảng thời gian này phải rà soát sửa đổi các luật để bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật. Cùng với đó, Bộ trưởng cũng cho biết sẽ tiếp thu ý kiến của đại biểu đề nghị Nghị quyết có hiệu lực ngay khi được Quốc hội thông qua, bởi đây là vấn đề có tính cấp thiết.

Hoàng Nam