'Khe cửa' toàn cầu thu hẹp, doanh nghiệp Việt buộc tăng tốc tái cấu trúc

Đây là ý kiến đưa ra tại Hội thảo: "Vươn ra thế giới và vấn đề nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam" do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức sáng nay (27/11).

Các đại biểu tham dự hội thảo

Phát biểu tại hội thảo, bà Trần Thị Thanh Tâm, Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam nêu rõ, xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu, đa dạng hóa sản xuất, tái định hình chuỗi cung ứng do địa chính trị, ưu tiên xanh hóa & logistics bền vững đang đem lại nhiều cơ hội để Việt Nam thu hút đầu tư, mở rộng sản xuất, tham gia sâu hơn vào mạng lưới cung ứng của khu vực và thế giới. Nhưng cùng với cơ hội là thách thức không nhỏ như: Áp lực cạnh tranh ngày càng tăng từ các quốc gia trong khu vực. Các yêu cầu khắt khe về tiêu chuẩn kỹ thuật, quản trị chất lượng, phát triển xanh, bền vững. Doanh nghiệp Việt còn hạn chế về năng lực công nghệ, năng suất lao động, khả năng đáp ứng đơn hàng lớn và dài hạn. Đặc biệt, doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ- vốn được xem là nền tảng gốc rễ của chuỗi cung ứng - vẫn còn thiếu sự liên kết, thiếu đầu tư chiều sâu và thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao.

Bà Trần Thị Thanh Tâm, Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam phát biểu tại hội thảo

Còn theo ông Lê Quý Thành, Giám đốc Công ty CP công nghiệp hỗ trợ TOMECO khi vươn ra thị trường thế giới, nhiều doanh nghiệp Việt gặp trở ngại mang tính nền tảng.

"Hiện nay, theo tôi doanh nghiệp đang đối mặt với một số khó khăn lớn như: thứ nhất là thiếu nguồn lao động chất lượng cao, trong khi mọi vấn đề muốn giải quyết hiệu quả đều phải bắt đầu từ con người. Thứ hai là hạn chế về nguồn lực đầu tư cho công nghệ, cùng với đó là sự thiếu kiên định trong việc theo đuổi các chiến lược dài hạn. Đây đều là những thách thức mà doanh nghiệp cần nhìn nhận nghiêm túc và có giải pháp khắc phục", ông Thành nhấn mạnh.

Các diễn giả tại hội thảo cho rằng, doanh nghiệp Việt Nam đang đứng trước yêu cầu cấp bách phải tái cấu trúc và cải thiện năng lực vận hành nếu muốn tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu trong bối cảnh thị trường biến động nhanh và tiêu chuẩn ngày càng khắt khe. Theo ông Nguyễn Phương Thắng, chuyên gia tư vấn về hiệu suất và tăng trưởng doanh nghiệp, phần lớn doanh nghiệp sản xuất Việt Nam hiện vẫn hoạt động ở “vùng trũng của chuỗi giá trị”, nơi rất khó tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững. Các xu hướng lớn như thiếu lao động, thiếu ổn định cung ứng, chuyển đổi số và tiêu chuẩn ESG… đang tạo sức ép mạnh mẽ lên doanh nghiệp.

Đồng thời cho biết, hai rào cản lớn nhất khiến nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa chưa thể tham gia chuỗi cung ứng quốc tế chính là báo giá cao và hệ thống quản lý chất lượng kém tin cậy. Để nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp Việt, ông Thắng đưa ra đề xuất, doanh nghiệp tập trung phát triển đồng bộ nhóm năng lực lõi, gồm công nghệ - phát triển sản phẩm; hệ thống quản lý và năng lực tài chính. Việc cải thiện cần đi kèm tối ưu hóa quy trình, rút ngắn thời gian chu trình sản xuất.

Ông Trịnh Quốc Vinh, Viện Nghiên cứu Chiến lược Chính sách Công Thương, Bộ Công Thương cho biết, hiện nay Bộ đang xây dựng và trình Chính phủ "Chương trình vươn ra thị trường toàn cầu - Chương trình GoGlobal giai đoạn 2026-2035". Chương trình tập trung vào 6 nhóm giải pháp trọng tâm, trong đó nổi bật là: đổi mới tư duy: Chuyển từ tâm thế "tham gia" gia công sang "chủ động kiến tạo", phát triển đội ngũ doanh nghiệp dẫn đầu để dẫn dắt chuỗi giá trị. Làm chủ công nghệ: thí điểm các quỹ hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, khuyến khích M&A để sở hữu công nghệ nguồn từ nước ngoài. Nghiên cứu mô hình Cơ quan tín dụng xuất khẩu để giải quyết bài toán "khát vốn" cho doanh nghiệp vươn ra thế giới.

Ông Trịnh Quốc Vinh, Viện Nghiên cứu Chiến lược Chính sách Công Thương, Bộ Công Thương trình bày tại hội thảo

Cơ hội của chúng ta hiện rất lớn, nhưng “khe cửa” để tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu đang thu hẹp nhanh do các tiêu chuẩn ngày càng cao và khắt khe. Bộ Công Thương khẳng định sẽ đồng hành cùng doanh nghiệp thông qua việc hoàn thiện thể chế và triển khai các chương trình hỗ trợ. Tuy nhiên, chính sách chỉ là bệ phóng. Để tận dụng được ưu thế, mỗi doanh nghiệp cần có giải pháp thực thi cụ thể, gắn quá trình hội nhập với chuyển đổi số, quản trị rủi ro, và quan trọng nhất là làm chủ công nghệ.

Thúy Hằng/VOV1