Khí đốt Nga chảy mạnh sang Trung Quốc, củng cố liên minh năng lượng chiến lược

Tổng thống Nga Vladimir Putin. Ảnh: Tass

Nga tiếp tục khẳng định vị thế nhà cung cấp dầu khí hàng đầu cho Trung Quốc với hơn 100 tỷ m3 khí đốt đã được vận chuyển qua đường ống khí đốt Power of Siberia (Sức mạnh Siberia) kể từ khi vận hành năm 2019.

Trong cuộc trả lời phỏng vấn bằng văn bản với Tân Hoa xã ngày 29/8, Tổng thống Nga Vladimir Putin khẳng định: “Nga duy trì vị thế là nhà xuất khẩu dầu và khí đốt hàng đầu sang Trung Quốc. Kể từ khi đường ống Power of Siberia đi vào hoạt động năm 2019, tổng lượng khí đốt đã được cung cấp vượt hơn 100 tỷ mét khối.”

Theo Tổng thống Putin, Moscow dự kiến sẽ khai trương tuyến đường ống khí đốt lớn tiếp theo, còn được gọi là Đường ống Viễn Đông, vào năm 2027. Song song đó, Nga và Trung Quốc cũng hợp tác chặt chẽ trong các dự án khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) tại khu vực Bắc Cực.

Theo tập đoàn năng lượng quốc gia Nga Gazprom, chỉ trong 8 tháng đầu năm nay, lượng khí đốt Nga xuất sang Trung Quốc đã tăng 28,3% so với cùng kỳ 2024. Giám đốc điều hành Gazprom Aleksey Miller khẳng định nguồn cung khí vẫn ổn định cho cả khách hàng trong nước và đối tác quốc tế.

Trong hơn 50 năm, Nga từng cung cấp khí đốt từ Tây Siberia cho châu Âu với mức cao nhất 180 tỷ m³/năm, đáp ứng 40% nhu cầu của Liên minh châu Âu (EU) và mang về 90 tỷ USD mỗi năm.

Tuy nhiên, sau khi bùng phát xung đột Ukraine, các lệnh trừng phạt của phương Tây khiến Moscow gần như mất thị trường này và phải chuyển hướng xuất khẩu năng lượng sang châu Á, chủ yếu là thị trường Trung Quốc và Ấn Độ.

Hiện Nga đang cung cấp khí đốt cho Trung Quốc thông qua đường ống Power of Siberia, theo hợp đồng 30 năm trị giá 400 tỷ USD ký năm 2014 giữa Gazprom và Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Trung Quốc (CNPC). Đến tháng 12/2024, đường ống Power of Siberia đã đạt công suất tối đa, đưa Nga trở thành nhà cung cấp khí đốt lớn nhất cho Trung Quốc.

Nga cũng dự kiến bắt đầu cung cấp khí đốt cho Trung Quốc qua đường ống từ đảo Sakhalin ở Thái Bình Dương vào năm 2027, với kế hoạch 10 tỷ m³ mỗi năm.

Theo số liệu hải quan Trung Quốc, trong năm 2024, nước này nhập khẩu khí đốt đường ống từ Nga trị giá 7,355 tỷ USD, tăng hơn 14% so với năm trước đó; nhập khẩu LNG Nga cũng tăng gần 13%.

Trong chuyến thăm Nga hồi tháng 5 vừa qua, Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Putin đã nhất trí đẩy nhanh dự án Power of Siberia 2, dự kiến tăng gấp đôi năng lực xuất khẩu khí Nga sang Trung Quốc, đạt 50 tỷ m³ mỗi năm.

Trung Quốc tính tăng mua thêm khí qua Power of Siberia 1

Truyền thông Anh ngày 29/8 đưa tin Gazprom và CNPC đang đàm phán để tăng nguồn cung khí đốt qua đường ống Power of Siberia 1 thêm khoảng 6 tỷ m³/năm kể từ năm 2031. Hiện công suất vận chuyển khí đốt Nga sang Trung Quốc qua tuyến đường ống này đạt 38 tỷ m³/năm.

Nga giữ ngôi vương xuất khẩu dầu khí tại Trung Quốc. Ảnh: RT

Ông Sergey Sanakoev, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Châu Á - Thái Bình Dương tại Moscow, xác nhận Nga và Trung Quốc đang thảo luận nâng công suất vận chuyển khí qua đường ống Power of Siberia 1 lên 45 tỷ m³.

Ước tính, kế hoạch tăng mua khí đốt của Trung Quốc có thể mang về cho Gazprom thêm khoảng 1,5 tỷ USD/năm, dựa trên giá khí ở mức 250 USD cho mỗi 1.000 m³.

PipeChina, doanh nghiệp nhà nước về hạ tầng khí đốt Trung Quốc, gần đây đã khởi động nghiên cứu mở rộng mạng lưới phân phối nội địa để chuẩn bị tiếp nhận nhiều khí đốt hơn từ tuyến Power of Siberia 1. Việc xây dựng mở rộng mạng lưới phân phối này có thể bắt đầu từ nửa cuối năm 2026.

Bên cạnh Power of Siberia 1, tập đoàn Gazprom đã lên kế hoạch xây dựng Power of Siberia 2 với công suất 50 tỷ m³/năm để cung cấp khí cho khu vực tây bắc Trung Quốc. Dự án đã được lên ý tưởng từ 10 năm trước, song Moscow và Bắc Kinh hiện vẫn chưa đạt đồng thuận về giá cả cũng như nguồn vốn đầu tư.

Giới chuyên gia nhận định, việc mở thêm Đường ống Viễn Đông và đẩy nhanh kế hoạch thực hiện dự án Power of Siberia 2 sẽ giúp Trung Quốc trở thành thị trường khí đốt then chốt, thay thế phần lớn thị phần châu Âu.

Bất chấp lệnh cấm vận của phương Tây, thương mại Nga - Trung tiếp tục tăng trưởng ấn tượng. Năm 2024, kim ngạch song phương đạt kỷ lục 245 tỷ USD. Theo tuyên bố của người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov, mối quan hệ đối tác chiến lược đặc biệt giữa Nga và Trung Quốc là không thể đánh giá thấp.

Tổng thống Putin dự kiến thăm Trung Quốc vào tuần tới để dự hội nghị thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) và hội đàm cấp cao với Chủ tịch Tập Cận Bình. Chuyến thăm Trung Quốc sắp tới của Tổng thống Nga được kỳ vọng đặt nền móng cho một chương mới trong hợp tác năng lượng và thương mại giữa Moscow và Bắc Kinh.

Nguyễn Phương