Khi ngành công nghiệp dầu khí phủ bóng lên việc tài trợ cho bộ sạc EV

Hơn 10 tỷ USD quỹ chính phủ đã được trao hoặc đang trong quá trình phân bổ trên khắp châu Âu và Mỹ để phát triển các trạm sạc xe điện trên đường cao tốc.

Tuy nhiên có một yếu tố tiếp tục được quan tâm là mức độ ảnh hưởng của các công ty dầu khí. Ngành công nghiệp này vừa cố gắng duy trì một số hiện trạng thông qua các hợp đồng hiện có, vừa chuyển một số tiền khỏi việc triển khai trạm sạc xe điện.

Điều này phát huy tác dụng với các trạm tiếp nhiên liệu hydro mà Liên minh Châu Âu đang dành nhiều kinh phí hơn mức dường như được đảm bảo dựa trên số lượng xe chạy pin nhiên liệu có lực kéo đã đạt được rất ít trên thị trường.

Quỹ cơ sở hạ tầng giao thông thay thế của EU đã trao 284 triệu euro (304 triệu USD) cho các trạm tiếp nhiên liệu hydro, gần 1/3 tổng kinh phí được giải ngân cho đến nay.

Vấn đề là tại sao các công ty dầu khí muốn chuyển sang sử dụng hydro. Nguyên nhân là bởi nó phù hợp với mô hình cơ sở hạ tầng hiện tại của họ hơn là chuyển sang sử dụng điện. Nhưng sự phù hợp tốt hơn đó đã không ngăn được một số công ty, bao gồm cả Shell ở Anh, ngừng đóng cửa một số trạm hydro do thiếu phương tiện sử dụng chúng và tính kinh tế kém hiệu quả hơn.

Việc chính phủ tài trợ nhiều hơn dường như là một sự lãng phí, đặc biệt đối với xe chở khách. Các nhà sản xuất ô tô chỉ bán được khoảng 15.000 ô tô chạy bằng hydro trên toàn cầu vào năm ngoái, so với 7,5 triệu xe chạy bằng pin. Đó là doanh số bán hàng gấp 500 lần.

Ngay cả xe tải chạy bằng hydro cũng được cho là sẽ thích hợp trong tương lai, chiếm chưa đến 5% doanh số dự báo của BNEF đến năm 2040.

Nếu bạn muốn các phương tiện không phát thải phát triển nhanh chóng, như chính sách quy định, thì nguồn tài trợ cho cơ sở hạ tầng cần phải phù hợp với quỹ đạo của các phương tiện được bán.

Đây là điểm mà các chuyên gia đã đưa ra trước đây khi so sánh 30 tỷ USD mỗi năm mà Mỹ chi cho trợ cấp nhiên liệu sinh học với chương trình 5 năm trị giá 7,5 tỷ USD của chính phủ dành cho cơ sở hạ tầng sạc xe điện.

Các chuyên gia cũng nhận thấy các nhà cung cấp nhiên liệu hiện tại đóng một vai trò nổi bật trong việc triển khai tính năng sạc xe điện.

Tại Đức, Tesla và nhà điều hành dịch vụ sạc nhanh Fastned đã khởi kiện chính phủ liên bang để thách thức việc bổ sung tính năng sạc xe điện vào các nhượng quyền đường cao tốc hiện có trên Autobahn.

Tank & Rast, nhà điều hành chặt chẽ các dịch vụ đường cao tốc bao gồm các trạm xăng và xăng, đưa ra yêu cầu đối với hơn 90% quyền lợi và khoảng 360 trạm xăng thông qua các thỏa thuận với Shell và OMV.

Tesla và Fastned lập luận rằng việc mở rộng các nhượng bộ hiện tại đối với việc sạc xe điện sẽ ngăn chặn sự cạnh tranh một cách hiệu quả và muốn chính phủ thực hiện một quy trình đấu thầu riêng. Vụ việc được chuyển lên Tòa án Công lý Châu Âu.

Những vấn đề tương tự có thể sẽ xảy ra ở những nơi khác. Ví dụ, ở Hà Lan, nhiều thành phố đấu thầu đất để xây dựng các trạm xăng để thu phí, bao gồm tiền thuê hàng năm và phí dựa trên lượng nhiên liệu được phân phối. Những hoạt động này có thể tạo ra nguồn vốn đáng kể và tốn tiền thật - Shell đã thắng thầu cho một địa điểm duy nhất ở Rotterdam với giá 10 triệu euro vào năm ngoái.

Các chính phủ đang phải cắt giảm công việc giới thiệu tính năng sạc xe điện cho các hệ thống này, đặc biệt là khi đang thực hiện các hợp đồng hiện có.

Mặc dù các công ty dầu khí có vị trí tốt với các trạm tiếp nhiên liệu hiện có nhưng họ không thu được tất cả phí của chính phủ. Trong bốn vòng đầu tiên của chương trình tài trợ Cơ sở Kết nối Châu Âu của EU hướng tới việc sạc đường cao tốc, các công ty ô tô do Tesla dẫn đầu đã giành được thị phần lớn nhất, ở mức 33%. Các công ty dầu khí nhận được 24% số tiền tài trợ.

Điều thú vị là trong trường hợp Đức tài trợ khoảng 2 tỷ euro cho 900 địa điểm sạc nhanh cho mạng lưới có tên Deutschlandnetz, TotalEnergies là công ty chiến thắng duy nhất từ lĩnh vực dầu khí, nhận được 14% vốn. Phần còn lại thuộc về các công ty tiện ích, nhà đầu tư cơ sở hạ tầng và các công ty sạc thuần túy.

Cuộc đấu thầu bao gồm cơ chế tính điểm dựa trên chi phí, nghĩa là về cơ bản các công ty có thể định giá cao hơn đối thủ cạnh tranh. Thành phần của những người chiến thắng cho thấy các lĩnh vực khác ngoài dầu khí đều quyết tâm tham gia.

Trong tương lai, sự cạnh tranh này sẽ ăn mòn thị phần bán hàng của các công ty dầu khí. Những căng thẳng phần lớn vẫn còn ẩn giấu cho đến nay sẽ trở nên nổi bật hơn.

Với hơn 4.000 khu vực dịch vụ đường cao tốc mà Fastned ước tính sẽ sớm được nhượng quyền ở châu Âu, không có thời gian để nghỉ ngơi đối với các công ty muốn giành được nguồn tài trợ mới cho các trạm sạc.

Hoàng Lâm