Khi người dân tộc thiểu số ở Sìn Hồ làm chủ công nghệ, thương mại điện tử để thoát nghèo

Không chỉ thay đổi tư duy canh tác, người Mông, Dao, Thái... ở Sìn Hồ còn đang từng bước làm chủ công nghệ, thương mại điện tử, khẳng định vai trò mới trong nền nông nghiệp hiện đại thông qua những HTX kiểu mới – nơi đang trở thành “đầu kéo” cho phát triển kinh tế vùng cao.

Từ “tự cung tự cấp” đến sản xuất hàng hóa

Sìn Hồ là một trong những huyện nghèo của tỉnh Lai Châu, dân số chủ yếu là người dân tộc thiểu số, sinh sống rải rác ở địa hình hiểm trở. Trước đây, sản xuất nông nghiệp ở đây chủ yếu là tự cung tự cấp, mang tính manh mún, nhỏ lẻ, năng suất thấp.

Tuy nhiên, vài năm trở lại đây, nhờ sự quan tâm chỉ đạo từ Trung ương, tỉnh và sự vào cuộc quyết liệt của huyện, đặc biệt là sự đồng hành từ Liên minh HTX Việt Nam, sản xuất nông nghiệp ở Sìn Hồ đã chuyển mình mạnh mẽ.

Nông nghiệp vùng đồng bào dân tộc thiểu số ở Sìn Hồ đang có chuyển biến tích cực.

Tiêu biểu là xã Sà Dề Phìn, nơi những quả đồi hoang giờ đã phủ kín màu xanh của đào, lê, sâm, tam thất. Câu chuyện của ông Sùng Chìa Di – người Mông ở bản Sà Dề Phìn là minh chứng điển hình cho sự đổi thay.

Từ chỗ chỉ trồng ngô, lúa một vụ, cuộc sống bấp bênh, ông Di được hỗ trợ giống lê, đào theo dự án phát triển cây ăn quả ôn đới. Cán bộ xã, huyện trực tiếp cầm tay chỉ việc, hướng dẫn kỹ thuật. Đặc biệt, các HTX còn đứng ra bao tiêu sản phẩm, kết nối đầu ra qua sàn thương mại điện tử. “Giờ mỗi năm tôi thu được hơn 70 triệu đồng từ cây lê, cây đào. Cuộc sống thay đổi rồi”, ông Di chia sẻ.

Thành công của ông Di có sự góp sức không nhỏ của HTX Sâm - Tam thất Sìn Hồ, một trong những đơn vị tiên phong trong chuyển đổi mô hình sản xuất sang nông nghiệp sạch, hữu cơ, ứng dụng công nghệ thông tin, thương mại điện tử để mở rộng thị trường. HTX hiện có hàng chục thành viên là người dân tộc thiểu số, hoạt động theo mô hình khép kín: trồng – sơ chế – thương mại hóa.

Ấn tượng chuyển đổi số vùng cao

Đáng chú ý, HTX HTX Sâm - Tam thất Sìn Hồ không chỉ trồng cây mà còn đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử như Postmart, Voso, xây dựng fanpage, Zalo OA để quảng bá. Nhờ vậy, các sản phẩm sâm, tam thất, lê, đào... của HTX giờ đã có mặt ở nhiều tỉnh thành trên cả nước.

Không dừng lại ở đó, HTX còn liên kết với các doanh nghiệp để đón khách du lịch trải nghiệm “mùa hoa lê, mùa thu hoạch đào”, vừa gia tăng giá trị sản phẩm, vừa mở thêm hướng làm giàu từ dịch vụ. Mỗi năm, HTX tạo việc làm ổn định cho hàng chục lao động địa phương với mức thu nhập 4-5 triệu đồng/người/tháng – con số không nhỏ ở nơi vùng cao heo hút này.

Điều đặc biệt ở Sìn Hồ là sản xuất nông nghiệp gắn liền với bảo tồn bản sắc dân tộc. Người dân vừa làm nông, vừa giữ rừng, phát triển du lịch trải nghiệm. Ở các xã như Sà Dề Phìn, Phìn Hồ, Pa Tần..., mô hình trồng dược liệu dưới tán rừng theo hướng hữu cơ ngày càng lan rộng.

Những sản phẩm đặc hữu như chè cổ thụ, nấm hương rừng, mật ong đá hoa... không chỉ được bán tại chợ phiên mà còn được “số hóa”, đóng gói, gắn mã QR, truy xuất nguồn gốc rồi đưa lên các nền tảng trực tuyến.

Nhờ sự hỗ trợ của Liên minh HTX Việt Nam, Liên minh HTX tỉnh Lai Châu và các tổ chức quốc tế, nhiều HTX tại Sìn Hồ đã được tập huấn về kỹ thuật số, sử dụng mạng xã hội, xây dựng thương hiệu sản phẩm. Một số HTX còn được hỗ trợ thiết bị như điện thoại thông minh, máy in tem QR, máy tính bảng... để phục vụ hoạt động giao thương. Đây là những bước chuyển quan trọng giúp người dân tộc thiểu số xóa bỏ khoảng cách về công nghệ so với vùng xuôi.

Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX tỉnh Lai Châu thời gian qua cũng triển khai nhiều chương trình hỗ trợ các HTX vùng đồng bào dân tộc thiểu số tại Lai Châu, trong đó có huyện Sìn Hồ. Thông qua các dự án phát triển HTX gắn với chuỗi giá trị, hỗ trợ sở hữu trí tuệ, ứng dụng chuyển đổi số, nhiều mô hình sản xuất tại Sìn Hồ đã bứt phá mạnh mẽ.

Các HTX có dấu ấn đậm nét trong chuyển đổi cách nghĩ cách làm của đồng bào dân tộc thiểu số ở Sìn Hồ.

Đặc biệt, các dự án phối hợp giữa Liên minh HTX Việt Nam với các tổ chức quốc tế như IFAD, GIZ, FAO… đã giúp các HTX Sìn Hồ kết nối thị trường quốc tế, mở rộng hợp tác, xây dựng vùng nguyên liệu đạt chuẩn. Một số sản phẩm như chè cổ thụ, tinh dầu sả, cao sâm... đã được xúc tiến thương mại tại các hội chợ nông sản cấp quốc gia và khu vực.

Liên minh HTX Việt Nam cũng góp phần quan trọng trong đào tạo cán bộ trẻ là người dân tộc thiểu số làm quản lý HTX, qua đó xây dựng lực lượng kế cận đủ năng lực, đủ bản lĩnh để điều hành các HTX vùng sâu.

Hiện thực hóa khát vọng làm giàu

Sìn Hồ hiện có hơn 500 ha cây ăn quả các loại, hàng trăm ha cây dược liệu, chè, rừng gỗ lớn... Toàn huyện đã hình thành trên dưới 40 HTX nông nghiệp – phần lớn do người dân tộc thiểu số sáng lập và điều hành. Mỗi HTX là một “cánh tay nối dài” giúp nông dân gắn bó với sản xuất hàng hóa, từng bước chuyên nghiệp hóa quá trình sản xuất và thương mại.

Thống kê của huyện cho thấy, thu nhập bình quân của các hộ tham gia HTX, đặc biệt ở các xã vùng cao như Tả Ngảo, Căn Co, Hồng Thu... đã tăng 2-3 lần so với trước. Nhiều hộ đã thoát nghèo bền vững, một số vươn lên khá giả, có của ăn của để, cho con cái học hành tử tế.

Lãnh đạo ngành nông nghiệp huyện Sìn Hồ cho biết, thời gian tới, huyện sẽ tiếp tục đẩy mạnh đề án phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hóa gắn với du lịch sinh thái, xác định HTX là lực lượng chủ lực để dẫn dắt kinh tế nông nghiệp.

Huyện cũng sẽ huy động mọi nguồn lực, lồng ghép các chương trình, chính sách và phối hợp chặt chẽ với Liên minh HTX Việt Nam, Liên minh HTX tỉnh Lai Châu để nâng cao năng lực HTX, đặc biệt là HTX của đồng bào dân tộc thiểu số.

Từ vùng đất vốn bị xem là “rốn nghèo” nơi biên giới, Sìn Hồ đang đổi thay từng ngày, với trục phát triển mới là nông nghiệp hàng hóa, du lịch sinh thái và chuyển đổi số. Ở đó, mỗi người nông dân dân tộc thiểu số không còn là người làm thuê trên chính mảnh đất mình, mà đang trở thành những chủ thể năng động, sáng tạo – một thế hệ nông dân mới của thời đại công nghệ số.

Mỹ Chí