Khi nhu cầu dầu mỏ của Trung Quốc chạm đỉnh: Thị trường thế giới sẽ ra sao?

Hình minh họa

Trung Quốc đã tiêu thụ khoảng 16,5 triệu thùng dầu mỗi ngàyvào năm 2023, bao gồm tất cả các loại nhiên liệu lỏng. Là quốc gia tiêu thụ dầu lớn thứ hai thế giới, chiếm khoảng 16% nhu cầu toàn cầu, việc nhu cầu về các sản phẩm dầu lọc của nước này đạt đỉnh hoặc ổn định là vô cùng quan trọng đối với thị trường dầu mỏ. Thời điểm đạt đỉnh và tốc độ suy giảm nhu cầu dầu của Trung Quốc sẽ tác động đến cán cân cung cầu thế giới, qua đó ảnh hưởng đến giá dầu.

Theo Kang Wu, Trưởng bộ phận nghiên cứu nhu cầu dầu mỏ toàn cầu tại S&P Global Commodity Insights, "Với tổng gấp ba lần Ấn Độ, nước tiêu thụ dầu lớn thứ ba thế giới,Trung Quốc là quốc gia lớn đang phát triển duy nhất có khả năng sớm đạt đỉnh nhu cầu về xăng và dầu diesel. Trong khi hầu hết các nước phát triển đã đạt đỉnh, thì phần lớn các quốc gia đang phát triển khác ngoài Trung Quốc sẽ tiếp tục ghi nhận nhu cầu dầu tăng trong tương lai gần”.

Ông Wu cho biết thêm: “Vì vậy, Trung Quốc là yếu tố quyết định xem khi nào nhu cầu dầu toàn cầu sẽ chạm nóc”. Các nhà phân tích có những ý kiến khác nhau về thời điểm nhu cầu dầu của Trung Quốc đạt đỉnh, nhưng hầu hết đều đồng ý rằng sự suy giảm sẽ không nghiêm trọng đến mức khiến nhu cầu toàn cầu giảm mạnh.

Dự báo nhu cầu lọc dầu của Trung Quốc

Commodity Insights dự báo nhu cầu sản phẩm lọc dầu của Trung Quốc, không bao gồm đốt trực tiếp dầu thô và khí tự nhiên hóa lỏng (LNG), sẽ chạm đỉnh vào năm 2027 ở mức 16,4 triệu thùng/ngày, tăng từ 15,5 triệu thùng/ngày vào năm 2023. Trong khi đó, nhu cầu sản phẩm lọc dầu toàn cầu được dự báo sẽ đạt mốc 91,5 triệu thùng/ngày vào năm 2028, so với 88,4 triệu thùng/ngày vào năm 2023.

Tuy nhiên, trong quý II năm 2024, chỉ 16 tháng sau khi mở cửa trở lại sau đại dịch, tăng trưởng nhu cầu dầu của Trung Quốc đã chậm hơn so với dự kiến với sản lượng dầu thô hàng năm giảm. Sự kết hợp của các yếu tố như phát triển nhanh chóng phương tiện sử dụng nhiên liệu thay thế trong vận tải đường bộ, nhu cầu giảm trong xây dựng và sản xuất, kèm theo những gián đoạn do điều kiện thời tiết khắc nghiệt đã ảnh hưởng đến tiêu thụ nhiên liệu.

Tác động đối với các nhà máy lọc dầu độc lập

Công suất sử dụng trung bình của các nhà máy lọc dầu độc lập ở tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc đã giảm xuống 52% vào tháng 6 năm 2024, mức thấp nhất kể từ tháng 3 năm 2020, khi nhu cầu dầu mỏ của nước này phục hồi chậm sau đại dịch, theo dữ liệu của nhà cung cấp theo trang tin tức địa phương JLC. Các nhà máy lọc dầu độc lập của Trung Quốc là những nhà cung cấp linh hoạt và hoạt động của họ phản ánh trực tiếp nhu cầu dầu mỏ của nước này.

Dầu diesel, thành phần lớn nhất của Trung Quốc, chiếm khoảng 22% hoặc 3,8 triệu thùng/ ngày của nhu cầu sản phẩm lọc dầu, đã hoặc sắp đạt đến đỉnh điểm. Các nhà phân tích cho biết doanh số bán xe tải hạng nặng chạy bằng LNG ngày càng tăng đang thay thế cho xe tải chạy bằng động cơ diesel thông thường.

Commodity Insights dự báo nhu cầu dầu diesel của Trung Quốc sẽ đạt đỉnh vào năm 2027 ở mức hơn 4,0 triệu thùng/ngày. Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) ước tính nhu cầu sẽ tăng 1,5% vào năm 2024 và 3,1% vào năm 2025, theo báo cáo thị trường dầu mỏ hàng tháng ngày 11 tháng 7, trong khi một số nhà phân tích có trụ sở tại Trung Quốc cho biết rằng nhu cầu dầu diesel đã chạm đỉnh.

Nhu cầu về xăng và xe điện

Viện Quy hoạch và Kỹ thuật của PetroChina ước tính nhu cầu xăng của Trung Quốc cũng đã đạt đỉnh vào năm 2023 ở mức 155 triệu tấn/năm (tương đương 3,6 triệu thùng/ngày) và bắt đầu giảm trong năm nay do tỷ lệ sử dụng của xe năng lượng mới (NEV) và các loại xe có động cơ đốt trong (ICE) gia tăng do sử dụng hiệu quả hơn.

Commodity Insights dự báo nhu cầu xăng của Trung Quốc sẽ đạt đỉnh vào năm 2025 ở mức 3,8 triệu thùng/ngày. IEA cho rằng nhu cầu về nhiên liệu này sẽ đạt mức 3,66 triệu thùng/ngày vào năm 2024 và bắt đầu giảm 2,3% vào năm 2025. Vào tháng 7/2024, 43,8% doanh số bán xe ở Trung Quốc là xe NEV – một kỷ lục mới.

Từ tháng 1 đến tháng 7, doanh số bán xe điện chạy pin và xe hybrid đã tăng 31,1% so với cùng kỳ năm trước. Trong khi đó, doanh số bán xe động cơ đốt trong giảm 6,5%, theo dữ liệu Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc. Các loại xe động cơ đốt trong mới dự kiến sẽ được cải thiện để giảm mức tiêu thụ xăng khoảng 2% đến 3% thông qua việc cải thiện hiệu quả sử dụng nhiên liệu, theo một chuyên gia kinh tế cấp cao của Sinopec.

Chuyển hướng sang sản phẩm hóa dầu

Đỉnh của nhu cầu xăng và dầu diesel của Trung Quốc là một chỉ số quan trọng để chỉ ra xu hướng chung của nhu cầu dầu mỏ tại quốc gia này. Trong khi đó, nhu cầu về các loại nhiên liệu vận tải khác, chẳng hạn như dầu hỏa và dầu nhiên liệu, được dự báo sẽ tiếp tục tăng nhưng chiếm tỷ trọng nhỏ hơn trong tổng nhu cầu dầu mỏ của Trung Quốc.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng, đối với các loại chất lỏng dầu mỏ nói chung, bao gồm cả nguyên liệu hóa dầu như LPG và ethane, phải mất thêm vài năm nữa trước khi nhu cầu của Trung Quốc ngừng tăng trưởng.

Nhu cầu muộn hơn đối với dầu diesel, theo một số dự báo của các nhà phân tích, chủ yếu xuất phát từ sự kỳ vọng lạc quan hơn về sự phát triển của các lĩnh vực xây dựng và sản xuất tại Trung Quốc, theo Commodity Insights. Thông qua các nguồn tin thị trường, làn sóng nhu cầu đối với các sản phẩm hóa dầu khó có thể xảy ra trước năm 2027. Trước dự đoán về đỉnh điểm nhu cầu sản phẩm lọc dầu, hầu hết các nhà máy lọc dầu ở Trung Quốc, cả nhà nước và tư nhân, đã đầu tư mạnh vào các cơ sở để chuyển sang sản xuất hóa dầu.

Tuy vậy, các nguồn tin trong ngành hóa dầu cho biết, khủng hoảng bất động sản hiện nay và suy thoái kinh tế ở Trung Quốc sẽ tiếp tục kìm hãm nhu cầu đối với sản phẩm hóa dầu trong thời gian tới. “Sẽ mất vài năm để ngành hóa dầu phục hồi sau chu kỳ suy thoái”, chuyên gia kinh tế cấp cao tại Sinopec cho hay.

H.Phan

AFP