Khi sinh viên đại học không làm nổi toán tiểu học

Nhiều sinh viên năm nhất ở đại học California, San Diego không thể thực hiện những phép toán đơn giản như làm tròn số hay cộng phân số. Ảnh: iStock

Một báo cáo nội bộ của Đại học California, San Diego (UC San Diego) - trường đại học công lập được xếp hạng thứ sáu toàn quốc theo U.S. News & World Report - cho thấy một thực tế gây lo ngại: nhiều sinh viên năm nhất không thể thực hiện những phép toán đơn giản như làm tròn số hay cộng phân số. Kết quả này đặt ra câu hỏi lớn về chất lượng hệ thống giáo dục phổ thông, cơ chế tuyển sinh đại học và cách các bảng xếp hạng đánh giá chất lượng trường học tại Mỹ.

“Hổng” năng lực ngay từ kiến thức nền tảng

Theo báo cáo, khoảng một phần tám sinh viên năm nhất tại UC San Diego thiếu kỹ năng toán học cơ bản của bậc trung học, bao gồm hình học và đại số. Đáng quan ngại hơn, nhóm sinh viên từng theo học lớp toán bổ trợ ở trung học năm 2023 được đánh giá chỉ có trình độ tương đương lớp 5.

Báo cáo của Nhóm công tác về tuyển sinh Đại học California, San Diego cho biết: từ lớp 1 đến lớp 8, năng lực toán học của sinh viên học bổ trợ tại UC San Diego sụt giảm rõ rệt.

Chỉ 39% trong số này làm tròn đúng số 374.518 đến hàng trăm gần nhất - một kỹ năng thường được học từ lớp 3.

Do số lượng sinh viên “mù số” tăng mạnh, trường buộc phải mở lớp toán bù ở trình độ tiểu học và trung học cơ sở. Điều đáng chú ý là 94% số sinh viên bị xếp vào lớp này từng hoàn thành các môn toán nâng cao ở trung học, như giải tích, tiền giải tích hay thống kê, và đạt điểm trung bình A-. Thực tế ấy cho thấy điểm số ở phổ thông không phản ánh đúng năng lực.

“Lỗ hổng” từ quá trình tuyển sinh

Quá trình tuyển sinh của Đại học California là một trong những nguyên nhân được chỉ ra. Từ năm 2020, hệ thống đại học này đã loại bỏ bài kiểm tra chuẩn hóa như SAT/ACT với lý do thúc đẩy “bình đẳng”.

Trong bối cảnh đẩy mạnh đa dạng hóa và tăng quy mô tuyển sinh để gia tăng nguồn hỗ trợ tài chính, UC San Diego đã chấp nhận nhiều thí sinh từ các trường trung học có điều kiện kinh tế khó khăn - nhóm có nguy cơ thiếu chuẩn bị học thuật cao. Báo cáo thừa nhận: “Để tuyển sinh một lớp học đa dạng và đại diện, chúng tôi cần chấp nhận những sinh viên có khả năng không thành công cao hơn”.

Từ lớp học tiểu học đến giảng đường đại học, khoảng cách về năng lực học tập đang bộc lộ rõ qua những con số đáng lo ngại tại một trường công lập top đầu nước Mỹ. Ảnh: Zuma Press

Hệ quả là nhiều sinh viên mất thêm thời gian để hoàn thành chương trình học, gánh thêm nợ và khó theo đuổi các ngành đòi hỏi năng lực toán học, như kỹ thuật. Báo cáo cho biết hầu như không có sinh viên nào từng học toán bổ trợ hoàn tất được bằng kỹ sư.

Điểm số tăng nhưng năng lực giảm

Một nguyên nhân khác đến từ tình trạng lạm phát điểm trong giáo dục phổ thông và ngay cả trong các kỳ thi nâng cao như AP (kỳ thi đánh giá năng lực và sự chuẩn bị của học sinh trước khi bước chân vào Đại học). Nhiều học sinh đạt điểm trung bình xuất sắc, nhưng điểm số không còn là chỉ báo đáng tin cậy cho năng lực thật.

College Board - đơn vị tổ chức các kỳ thi AP - bị chỉ trích vì làm các bài thi dễ hơn nhằm thu hút thêm thí sinh. Tỷ lệ đậu AP tăng mạnh trong hai thập niên qua ở nhiều môn, từ giải tích, tiếng Anh đến hóa học và lịch sử Mỹ. Điều này hình thành xu hướng “ảo tưởng thành tích”, khiến phụ huynh hài lòng với kết quả của con em, đồng thời giảm áp lực cải thiện chất lượng trường học.

Nền giáo dục phổ thông “phục vụ” chưa tới nơi

Báo cáo của UC San Diego nhấn mạnh rằng sinh viên đã “bị phục vụ kém” trong hệ thống giáo dục phổ thông. Chỉ 22% học sinh lớp 12 trên toàn nước Mỹ đạt chuẩn thành thạo môn toán theo Đánh giá Quốc gia về sự tiến bộ giáo dục (NAEP) năm ngoái - mức thấp nhất trong lịch sử. Một gia sư toán của UC San Diego cho biết nhiều lớp toán phổ thông chỉ dạy “kỹ năng đời sống” bằng cách sử dụng máy tính và công thức mẫu, trong khi không tập trung rèn luyện tư duy toán học.

Chỉ 22% học sinh lớp 12 trên toàn nước Mỹ đạt chuẩn thành thạo môn toán. Ảnh: Getty Images

Các hợp đồng lao động bảo vệ giáo viên yếu kém khỏi nguy cơ bị sa thải, đồng thời không tạo động lực để giáo viên giỏi được đãi ngộ xứng đáng. Trong khi đó, những giáo viên xuất sắc thuộc thế hệ trước đang nghỉ hưu, còn lực lượng thay thế - xuất thân từ các chương trình đào tạo giáo viên vốn chỉ yêu cầu điểm trung bình C+ lại không được đánh giá cao về chuyên môn. Tình trạng lạm phát điểm ở bậc đại học cũng khiến nhiều giáo sinh có năng lực toán tương đương học sinh lớp 5.

Bảng xếp hạng đại học: Ảo giác uy tín

Nhiều phụ huynh vẫn xem bảng xếp hạng của U.S. News & World Report là thước đo uy tín của trường đại học, song cách xếp hạng này không phản ánh đúng chất lượng đầu vào hay khả năng tìm việc sau tốt nghiệp.

Trong mô hình của U.S. News, tỷ lệ tốt nghiệp và duy trì sinh viên chiếm trọng số rất lớn, vô hình chung tạo động lực để các trường nâng điểm để giữ sinh viên ở lại và tốt nghiệp. Trong khi đó, chất lượng việc làm sau tốt nghiệp chỉ chiếm 5% trọng số, không phản ánh đầy đủ hiệu quả đào tạo.

“Bi kịch” chung của nền giáo dục Mỹ

Những điều chỉnh mang tính “thỏa hiệp” của các tổ chức giáo dục, từ trường phổ thông, đại học đến đơn vị tổ chức thi, đang làm suy giảm chất lượng nguồn nhân lực trẻ. Khi mỗi bên đều hành động vì lợi ích riêng, nền giáo dục chung phải trả giá. Báo cáo của UC San Diego là lời cảnh tỉnh về thực trạng hệ thống đang dần đánh mất chuẩn mực và năng lực đào tạo của mình.

Hồng Nhung