Kho hậu cần của Alibaba ở châu Âu gây lo ngại an ninh kinh tế

Cơ quan an ninh Bỉ cho biết họ đang theo dõi một trung tâm hậu cần chính của Alibaba ở châu Âu do lo ngại Trung Quốc có thể lợi dụng sự hiện diện kinh tế ngày càng tăng ở phương Tây để tiến hành các hoạt động bất hợp pháp.

Động thái trên là một phần trong quá trình đánh giá lại trên quy mô lớn về sự cởi mở thương mại của EU đối với Bắc Kinh. Hiện chính phủ các nước trong khu vực châu Âu đang tăng cường giám sát rủi ro về an ninh, kinh tế gây ra bởi các công ty Trung Quốc.

Bộ phận hậu cần của Alibaba bị theo dõi, có văn phòng tại sân bay chở hàng ở Liege (Bỉ). Trung tâm được thành lập dựa trên thỏa thuận ký kết giữa gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc và chính quyền Bỉ vào năm 2018. Liege cũng là sân bay lớn thứ năm tại châu Âu.

Trung tâm kho vận ở Lìege là trung tâm hậu cần duy nhất ở châu Âu được điều hành bởi công ty hậu cần Cainiao, thuộc Alibaba. Nó chủ yếu xử lý hàng hóa bán trực tiếp cho người tiêu dùng châu Âu thông qua trang mua sắm trực tuyến AliExpress. Ảnh: MM

Nguồn tin của FT cho biết, sau gần hai năm trung tâm đi vào hoạt động, cơ quan An ninh Nhà nước Bỉ (VSSE) vẫn duy trì giám sát hoạt động của Alibaba, trong đó đặc biệt chú ý tới các hệ thống phần mềm đối chiếu thông tin kinh tế nhạy cảm.

Nhà chức trách nói rằng sự hiện diện của Alibaba “là một điểm thu hút sự chú ý của VSSE”, do luật pháp buộc các công ty đại lục phải chia sẻ dữ liệu của họ với chính phủ Trung Quốc, và những “dữ liệu có thể bị sử dụng cho mục đích phi thương mại”.

Vincent Van Quickenborne, Bộ trưởng Tư pháp Bỉ, nói với FT rằng thỏa thuận với Alibaba đã lỗi thời và “thời kỳ ngây thơ đã qua đi”. Vào tháng 7/2023, chính quyền quốc gia châu Âu này đã ban hành một luật mới nhằm sàng lọc các khoản đầu tư nước ngoài vào cơ sở hạ tầng quan trọng.

Trung tâm là tổ hợp công nghiệp gồm nhiều nhà kho, có lối dẫn đến đường băng. Nhân viên bốc dỡ hàng hóa từ máy bay và trực tiếp đưa chúng vào nhà chứa máy bay rộng 30.000 mét vuông để phân loại và gửi đi. Cainiao đang xin giấy phép để tăng gấp ba lần diện tích kho lên 100.000 m2.

Dữ liệu nhạy cảm

Theo FT, nguy cơ an ninh liên quan đến phần mềm mà Cainiao đang sử dụng để hợp lý hóa thủ tục hậu cần, một phần của “nền tảng thương mại điện tử thế giới” (EWTP) do Alibaba phát triển.

Thâm hụt thương mại của Bỉ với Trung Quốc tăng sau khi trung tâm hậu cần của Alibaba đi vào hoạt động. Ảnh: FT

“Mối lo ngại chính với nền tảng này, cùng với một số nền tảng hậu cần khác mà Trung Quốc đang đề xuất với các nước châu Âu, là việc chúng mang lại cho họ nhiều hiểu biết sâu sắc về chuỗi cung ứng, cũng như các lỗ hổng có thể khai thác”, Jonathan Holslag, giáo sư tại Đại học Vrije Brussel cho hay.

Chẳng hạn, trung tâm hậu cần có thể chuyển các dữ liệu về tâm lý người dân địa phương, hoặc thu thập dữ liệu về thương mại và hậu cần châu Âu cho bên thứ ba khai thác. Thực tế, Cainiao có thể truy cập dữ liệu về người bán, sản phẩm, chi tiết và luồng vận chuyển.

“Những thay đổi quan trọng trong mô hình tiêu dùng và dữ liệu về chuỗi hậu cần rất có giá trị với Trung Quốc khi họ đang cố gắng thống trị chuỗi cung ứng toàn cầu”, Holslag nói.

Cainiao cho biết dữ liệu từ trung tâm hậu cần Lìege được lưu trữ trong các máy chủ đặt tại Đức, vận hành bởi Alibaba Cloud.

Chính quyền Bỉ từng kỳ vọng Alibaba có thể giúp nước này thu hẹp khoảng cách thương mại với Trung Quốc và thúc đẩy nền kinh tế nói chung. Song, theo dữ liệu của Ngân hàng Quốc gia Bỉ, thâm hụt thương mại nước này đã tăng từ 3,7 tỷ euro vào năm 2021 lên 9,1 tỷ euro vào năm 2022. Theo Cainiao, chỉ 1/5 số hàng hóa qua kho này được xuất khẩu trở lại Trung Quốc.

Dữ liệu hải quan ghi nhận khoảng 326 triệu gói hàng với tổng khối lượng 1,1 triệu tấn đã được xử lý tại sân bay Lìege vào năm ngoái, nơi đóng vai trò trung tâm phân loại giao dịch mua hàng được thực hiện trên khắp châu Âu. Cainiao cho biết chưa đến một nửa số bưu kiện đó được xử lý tại kho của họ nhưng không tiết lộ con số chính xác.

(Theo FT)

Thế Vinh